Dan mogen wij niet klagen


Politie-inspecteur Rudy Van Den Eede is nog maar enkele uren op bezoek bij zijn collega's in Charleroi, maar hij weet het al zeker: ,,Je moet een idealist zijn om hier te blijven werken.''


JA, alles gaat goed. Maar ik kan niet lang bellen, want ik ben op patrouille met de collega's van Charleroi. En je weet het wel: in Charleroi moet je beide ogen openhouden.'' Rudy Van Den Eede (47) glimlacht terwijl hij zijn gsm uitschakelt. ,,Het was mijn chef'', zegt hij tegen zijn Waalse collega's: ,,Hij wilde weten of alles nog oké was.'' Even later rinkelt zijn telefoon opnieuw. ,,Ja ja, ik leef nog.'' Weer een glimlach. ,,Deze keer was het een ongeruste collega.''

Van Den Eede, 23 jaar ervaring bij de motorbrigade van de Gentse politie, wordt rondgeleid door twee politie-inspecteurs uit Charleroi. Het is een tocht langs het mooiste en - vooral - het lelijkste wat Charleroi te bieden heeft: de groezelige prostitutiebuurt, de roestige industriële terreinen en de verslonsde wijken. Geregeld weerklinkt uit de krakende radio een oproep, waarna het busje schokkend in de hoogste versnelling schakelt en naar de andere kant van de stad scheurt.

Terwijl zijn collega tussen het verkeer door slalomt, doet inspecteur Adam Amri (28) dienst als stadsgids: ,,In deze straat heeft een van onze mensen enkele maanden geleden een carjacker doodgeschoten. Daarop zijn enkele politiecommissariaten in brand gestoken. En hier is niet zo lang geleden een bakker neergeschoten door een overvaller.'' Naarmate de tocht vordert, raakt Van Den Eede er steeds meer van overtuigd dat Gent ,,toch wel een heel kalme stad'' is.

Het heeft trouwens maar een haar gescheeld of de gemeenschappelijke patrouille door Charleroi was niet kunnen doorgaan: de politie van Charleroi had namelijk geen enkele patrouillewagen ter beschikking. De interventieploegen van Charleroi kampen al een tijdje met een tekort aan rijklare auto's. ,,Tel zelf maar'', zegt de officier van dienst, David Rimaux. ,,Op dit moment zijn er acht auto's operationeel. Zeventien auto's staan in de garage. Dikwijls hebben ze alleen maar een lekke band. Maar er is geen geld om ze te repareren.''

Schaarste is er trouwens niet alleen op het vlak van auto's. ,,We hebben maar een stuk of zeven zaklampen die nog werken'', zegt Amri. ,,Er zijn er niet eens genoeg om elke nachtploeg een lamp mee te geven.'' Van Den Eede begrijpt er niets van. ,,Hoe kunnen ze politiemensen zo'n gevaarlijk stad insturen zonder het nodige materiaal mee te geven? Een lamp is toch geen luxe? Dat is iets noodzakelijks. Als het donker is, heb je een lamp nodig. Punt. Ik moet eerlijk toegeven dat we daar in Gent nooit problemen mee hebben. Er zijn auto's genoeg. En er zijn zéker genoeg zaklampen.''


Kogelvrij

Aan kogelvrije vesten is er geen gebrek in Charleroi. ,,Het was mij meteen opgevallen toen ik de interventieploegen zag vertrekken'', zegt Van Den Eede. ,,Iedereen droeg een kogelvrij vest. In Gent zijn het de uitzonderingen die er een dragen, hier is dat blijkbaar heel gewoon.''

,,Een verplichting is het niet, maar we raden het onze mensen wel ten stelligste aan hun kogelvrij vest te dragen'', legt hoofdinspecteur Pascal Dutilleul uit. Hij staat vandaag aan het hoofd van de dispatching, waar de noodoproepen binnenkomen en vanwaaruit de patrouilles gestuurd worden. Als iemand zicht heeft op de gevaren in deze stad, dan is hij het wel.

De cijfers zijn alvast indrukwekkend: 250.000 noodoproepen en 50.000 interventies per jaar. ,,Kijk maar hoeveel interventies we op een zaterdagmiddag en -avond moeten uitvoeren'', zegt hij tegen Van Den Eede. Op zijn computerscherm toont hij een bijna eindeloze lijst met oproepen wegens 'vechtpartijen', 'diefstallen', 'slagen en verwondingen' en 'overvallen'. ,,Vorige week had ik de late dienst'', zegt Amri. ,,Na die week stond de teller op twee moorden, één moordpoging en twee carjackings. Het aantal diefstallen met geweld tellen we zelfs niet meer.''

Amri heeft bewust gekozen voor een baan in Charleroi, zegt hij, omdat je het vak nergens zo goed kunt leren als hier. Maar na enkele jaren wil hij wel naar een rustiger plek gestuurd worden. En zoals hij denken er velen: het korps van Charleroi kampt met een enorme uitstroom van agenten en een nijpend gebrek aan nieuwe kandidaten.

,,De stad heeft anders wel sterke troeven'', zegt Amri. ,,De sfeer onder de collega's, bijvoorbeeld: er heerst een grote solidariteit.'' Maar dat weegt op de lange termijn niet op tegen de nadelen van het politiewerk in Charleroi. Het absolute gebrek aan respect van de bevolking, bijvoorbeeld. ,,Nergens anders krijg je als agent zo vaak een middelvinger te zien.'' Of zoals een andere agent het zegt: ,,Charleroi is een stad in verval, waar niemand zich nog aan de regels houdt. Een weg afsluiten met een politiebarrière heeft hier bijvoorbeeld geen enkele zin. Als we automobilisten willen tegenhouden, dan moeten we een mijnenveld aanleggen.''

Ook het besef dat de politie soms zelf tekortschiet, is pijnlijk, vindt Amri. ,,Vorige week moest ik vaststellingen gaan doen bij een mevrouw die bestolen was. Toen ik haar vroeg wanneer ze de politie had gebeld, bleek dat ze al 24 uur op mij had moeten wachten. Die vrouw bleef daar rustig bij, maar ik schaamde mij dood.''

,,We krijgen zo veel oproepen dat we gewoon niet genoeg ploegen hebben om snel in te kunnen grijpen'', geeft Dutilleul toe. ,,Het is al gebeurd dat een slachtoffer van een diefstal met geweld twee uur moest wachten. Bij een ongeluk met gewonden is de wachttijd al opgelopen tot vier uur. Dat kan natuurlijk niet. Maar als ik geen ploeg heb, kan ik er ook geen sturen.''


Humor

Alleen humor kan de moedeloosheid enigszins bezweren. En dus staat bij een van de operatoren een kaartje met het cynische opschrift: 'Van een beetje wachten ga je niet dood.' Van Den Eede schudt zijn hoofd. ,,Bij ons is dat ondenkbaar'', zegt hij. ,,Wij rekenen in minuten. De burgers zouden het ook niet pikken als ze lang op de politie moesten wachten. Als iemand belt omdat er een auto voor zijn garagepoort staat, dan verwacht hij dat de politie direct komt. Als er na een kwartier nog geen agent is langsgekomen, hangt hij alweer aan de telefoon.''

Plots gaat alle aandacht in de dispatchingzaal naar een groot tv-scherm met de beelden van een twintigtal camera's, verspreid over het centrum van de stad. Een jongeman holt zigzaggend weg van een auto waarvan het zijraampje is ingeslagen. Hij probeert vruchteloos een voorbijrijdende auto tegen te houden, strompelt voort naar een geparkeerde auto, slaat opnieuw een raampje in en klautert naar binnen. Dankzij de camera's kan een politiepatrouille hem gauw klissen. Vijf minuten later wordt de jonge kerel geboeid afgevoerd naar het commissariaat. Het is kwart over zes 's morgens.

Het hypermoderne camerasysteem is een enorme stap vooruit, maar steekt schril af tegen de rest van de apparatuur in de dispatchingzaal, die hopeloos verouderd is. ,,Toch is er goed nieuws'', zegt Dutilleul, met de zin voor humor die hem overeind houdt. ,,Over twee maanden zou de hele zaal vernieuwd worden. Alleen kan niemand ons zeggen hoe lang die twee maanden zullen duren.''

Van Den Eede wordt rondgeleid door het uitgeleefde hoofdkantoor in de Boulevard Pierre Mayence. ,,Ik begrijp niet hoe het mogelijk is dat de agenten zich moeten omkleden in een chauffagekamer in de kelder'', zegt Van Den Eede. Als ik dat vergelijk met onze kleedkamer, dan mogen wij absoluut niet klagen. Als ik één gedachte weer naar Gent meeneem, dan is het wel deze: in Gent mogen we niet klagen.''

Toch wordt er ook geïnvesteerd in Charleroi. Het gloednieuwe wijkcommissariaat in de Rue Léopold, bijvoorbeeld, is een paradijs in vergelijking met het aftandse bezemhok vanwaaruit de wijkagenten tot voor kort moesten werken. Luxueus is het er niet, maar er is licht, privacy en veiligheid. Daar heeft hoofdinspecteur Micheline Culot op toegezien: ,,Mijn mensen hebben recht op een aangename werkomgeving. Ze werken in een moeilijke wijk, met een mix van scholen, winkeliers, forenzen, daklozen, prostituees en drugsverslaafden. Hier in het commissariaat moeten ze zich goed voelen. En het werkt: ik merk nu al dat ze minder ziek zijn dan vroeger.''

Ook in de deelgemeente Jumet, waar een commissariaat voor de verkeersbrigade is opgetrokken, waait een nieuwe wind. De agenten beschikken er over een hoop nieuw materiaal, maar Van Den Eede, zelf lid van de motorbrigade, is vooral geïnteresseerd in de nieuwe Honda-motoren die voor de deur staan. ,,We hebben ook een anonieme motor waarmee we verkeersovertreders kunnen filmen'', zegt coördinator Alain Etienne. Zijn brigade moet de verkeersveiligheid in Charleroi verhogen, en doet dat met succes. ,,We zijn nu al twee jaar op rij Belgisch kampioen in het terugdringen van het aantal ongelukken.''

,,De aanblik van die motorbrigade maakt veel goed'', zegt Van Den Eede als hij onderweg naar Gent terugblikt op zijn bezoek aan de politie van Charleroi. ,,Maar die stad is toch een probleem. Het is een schoolvoorbeeld van een oude industriestad. Het is een stad die niets aantrekkelijks heeft.''

Ik vraag hem of hij zijn post in Gent ooit zou willen inruilen voor een post in Charleroi. ,,Dat is een domme vraag'', is zijn antwoord.

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB