De weg naar de Zestien liep dood


BRUSSEL - 'Om op de lijst te staan, moet je geen verstand hebben van politiek.' Met deze boutade trachtte SP.A-voorzitter Johan Vande Lanotte VRT-anker Phara de Aguirre te overtuigen de socialistische kamerlijst voor BHV te trekken. Tevergeefs.


De campagne voor de parlementsverkiezingen van 2007 was nog niet gestart of Johan Vande Lanotte stond al zwaar in het verlies. 'Half januari heb ik de verkiezingen verloren', analyseerde de gewezen voorzitter achteraf. Zijn plan om met een nieuwe partij naar de kiezer te trekken, was met een sisser afgelopen. Middenveldorganisaties bedankten voor een exclusieve relatie met de SP.A. Ten slotte haakte ook een aantal spectaculaire nieuwe namen af. Op geen enkel moment kreeg de partij de campagnemachine nog aan de praat, blijkt uit de reconstructie in het boek De Zestien is voor U, dat vandaag verschijnt.

Vande Lanotte wilde de SP.A fuseren met kartelpartner Spirit. Ook zijn voorganger Steve Stevaert had met het idee rondgelopen. In 2003 had het kartel SP.A/Spirit uitstekend gewerkt. Maar bij de regionale verkiezingen van 2004 oogde het succes een heel stuk minder. Stevaert wilde absoluut met een fonkelnieuwe partij naar de kiezer gaan. Die kon opnieuw de inzet van de stembusslag worden.

De nieuwe formatie moest drie pijlers tellen: de SP.A, Spirit en organisaties uit het middenveld. Deze laatste pijler moest het verzet bij Spirit neutraliseren. De links-liberalen wilden immers niet door de socialisten worden opgeslokt. Spectaculaire namen zouden deze nieuwe politieke partij verpersoonlijken.

Organisaties zoals Test Aankoop, Greenpeace, Amnesty International en 11.11.11 werden benaderd. Ook met BV's zoals Goedele Liekens en Rik Torfs werd contact opgenomen. Een datum voor de persconferentie werd geprikt. Begin 2007 viel het plan helemaal in duigen. De diverse organisaties wilden niet weten van een exclusieve band, ook de BV's haakten om verschillende redenen af. Eind januari kon Vande Lanotte zijn congres niet meer bieden dan een handvol arbeiders en Margaretha Guidone. Meteen kreeg de vernieuwing een erg travaillistische bijklank. 'Is het dat maar', reageerden enkele socialisten verrast.

Maar Vande Lanotte wilde niet ontwapenen. In maart bood hij de VRT-journaliste Phara de Aguirre, die in de kieskring Leuven woont, het lijsttrekkerschap voor Brussel-Halle-Vilvoorde aan. De SP.A-voorzitter wilde de journaliste al eind 2006 inlijven. Ze herstelde toen van borstkanker. 'Ik ondervraag liever politici dan dat ik zelf ondervraagd word. En trouwens, zoveel verstand heb ik niet van politiek', wimpelde De Aguirre hem af.

'Kom, kom, wat is dat nu? Iemand die al jaren dit soort werk doet. En trouwens, om op de lijst te staan, moet je geen verstand hebben van politiek', repliceerde Vande Lanotte. De Aguirre weigerde gisteren commentaar.

Het verlangen naar vernieuwing van de SP.A draaide in Antwerpen zelfs uit op een worst case scenario. Christine Van Broeckhoven, die normaal louter de lijst zou opvullen, werd plots gepromoveerd tot lijsttrekker. De verbazing was groot.

De uiteindelijke lijstvorming verschoof naar eind maart. De campagne kreeg maar geen vorm. Het geheel oogde chaotisch, het concept was zoek. Een plan B was er niet. De militanten en de parlementsleden, die geen duidelijkheid over hun toekomst kregen, raakten gedemotiveerd.

In een wanhoopspoging om toch een voet tussen de deur van de campagne te krijgen, afficheerde Vande Lanotte zich uiteindelijk als kandidaat-eerste minister.


DS, 11-04-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Wel commentaar


'De Aguirre weigerde gisteren commentaar te geven,' lees ik in De Standaard van vrijdag. Sorry collega's, de Aguirre heeft wel commentaar gegeven, niet op de inhoud van jullie bericht, maar op jullie manier van werken. Dat Johan Van de Lanotte me in maart 2007 gebeld heeft, zal ik niet ontkennen. Jullie wisten dat blijkbaar ook. Niet van mij, want ik heb hierover geen telefoontje van jullie gehad voor donderdag en de mensen aan wie ik het wel verteld had, kan je op twee vingers tellen.

Hoe jullie aan die informatie zijn geraakt en menen te weten wat ik geantwoord heb aan Van de Lanotte, is mij een raadsel. Trouwens, mijn woorden kloppen niet, die van Van de Lanotte evenmin. Slecht geheugen door de chemo? Kan best zijn. Daarom schreef ik in die periode een en ander op in zo'n zwart Moleskine-boekje. Daar staan andere dingen in dan wat ik in het boek en de krant lees. Er mocht dan niet veel haar op mijn hoofd staan, er zat op dat moment nog genoeg politiek verstand onder mijn schedel om een uitspraak als 'daar moet je geen verstand van hebben' te noteren, als ik die tenminste gehoord zou hebben. En behoorlijk van mijn melk? Daar is meer voor nodig dan een telefoon van Van de Lanotte.

Dat een collega van De Standaard me donderdag wel - of zal ik zeggen eindelijk - belde 'met nog wat vraagjes over het aanzoek van Van de Lanotte', vind ik ronduit grof. 'Ja maar, het is ons uit verschillende hoeken bevestigd', zei de collega aan de telefoon. Kan goed zijn, maar dit gaat over een telefoongesprek tussen twee mensen. Check and double check zou voor mij betekenen dat je zowel de ene als de andere hierover belt. Dat is mijn idee van goeie journalistiek, maar ik heb begrepen dat het tegenwoordig belangrijker is om een bericht als eerste te brengen dan om een bericht correct te brengen. Dus zetten we 't eerst in een boek, dan op de voorpagina van de krant om het boek te promoten en als we nog even tijd hebben, bellen we wel eens om te zien of het klopt. Ooit al eens nagedacht over de gevolgen van wat jullie schrijven ?

Als jullie wat eerder gebeld hadden, had ik jullie ook kunnen vertellen dat de partij van Van de Lanotte niet de enige was die me gevraagd heeft. Maar laat het me voor eens en altijd duidelijk stellen: ik wil niet in de politiek. Ik voel me prima in de journalistiek, tenminste in de journalistiek zoals ik die probeer te beoefenen, met hoor en wederhoor.

Phara de Aguirre is VRT-journaliste


DS, 12-04-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Op de puinen van de Super P.artij


Na het lezen van de voorpublicatie uit 'De Zestien is voor u', over de mislukte pogingen van Johan Vande Lanotte om enkele BV's op de lijsten voor 10 juni 2007 te krijgen, begrijpt Erik De Bruyn beter waarom het voorstel van SP.A-Rood om meer arbeiders op de lijsten te plaatsen, plots niet meer in dovemansoren viel bij de partijtop. 'Er was blijkbaar dringend een arbeidersdraai nodig om de leemte te vullen.'


Als ik me niet vergis was het op 16 januari 2007. Die avond zou Johan Vande Lanotte in Antwerpen de teksten voor het ideologisch congres van 27 januari komen toelichten.

SP.A-Rood had een pak amendementen ingediend. Dat was nochtans niet gemakkelijk geweest. De ontwerpteksten waren pas vrijgegeven net voor de feestdagen, en de deadline voor de amendementen werd gezet op Driekoningen.

Ik had echt geen zin om na een overvolle werkdag naar het 'debat' te gaan. Sinds de 'managers' het in de partij voor het zeggen hadden was dat immers vooral een top-down gebeuren. Een distributie van marsorders. Ik ging toch, maar ik had niets voorbereid. Er waren nog SP.A-Roders, ook onvoorbereid. Tot onze grote verbazing werden onze amendementen aan de ingang aan de congresgangers uitgedeeld. Vande Lanotte gaf ons vrijwel onmiddellijk het woord. Een week later zat ik in Brussel op de resolutiecommissie en een pak SP.A-Rood-amendementen werd daar in de strakke regie van het congres van 27 januari opgenomen. Waaronder ook een genetisch gemanipuleerde versie van hét amendement dat heel het congres zou kleuren: er moesten opnieuw 'arbeiders' op de lijsten staan. 'Politiek is te veel een zaak van hoger opgeleiden geworden' luidde ons amendement, maar Johan stak ons bij wijze van spreken links voorbij met zijn arbeiders.

Op 10 juni zou echter blijken dat het te weinig was en te laat: de breuk met de syndicale achterban zal pas definitief gelijmd kunnen worden door een inhoudelijke correctie, dat wil zeggen terugkomen op de sociaal-economische stellingen die de partij verdedigde ten tijde van het Generatiepact.

Vrijdag las ik in een voorpublicatie in De Standaard uit De Zestien is voor U wat er die dagen achter de schermen gebeurde. Een eerste poging van Vande Lanotte om met behulp van BV's en een structurele binding met een aantal middenveldorganisaties tot een superpartij te komen was op de klippen gelopen. Er was dringend een arbeidersdraai nodig om de leemte op te vullen. De amendementen van SP.A-Rood kwamen daarbij goed van pas.

De agenda's van de linkerzijde in de partij en die van de top lopen zelden samen. In die bijzondere dagen dus wel. Daar ben ik uiteraard niet rouwig om. Maar ten gronde moeten we ons afvragen of een operatie met BV's en middenveldorganisaties de partij had kunnen redden op 10 juni.

Ik heb het altijd naïef gevonden te denken dat organisaties als 11.11.11 of Test-Aankoop zich met één politieke partij zouden willen vereenzelvigen. En goedkope stemmenronselarij met BV's hadden we al jaren geleden achter ons moeten laten. Een BV op de lijst zetten kan alleen dienen als kers op de taart, op een ogenblik dat de partij door de inhoud en de politieke actie de wind in de zeilen heeft. En dan nog op voorwaarde dat de BV met hart, ziel en vooral verstand volledig mee is met het partijprogramma. Anders geef je de kiezer het signaal dat je hem niet voor vol aanziet.

Er waren trouwens al eerder tekenen dat het 'partijmanagement' (om Patrick Janssens niet te noemen) een vreemde visie heeft op kiezers en partijleden. De afgelopen tien jaar kregen de partijleden vaak de indruk dat ze met hun oubollige ideeën in de weg liepen als het erop aan kwam de kiezer te bereiken. Het strekte tot aanbeveling om vooral géén partijkaart te hebben als je het wou maken in de SP.A. In geen tijd kon je het dan schoppen tot partijvoorzitter, burgemeester of staatssecretaris. Tegelijk schopten die mensen de SP.A terug tot zestien procent van het electoraat. Hoe dat komt? Wie de partijleden niet ernstig neemt, neemt ook de kiezer niet ernstig.

De lijdensweg van mijn partij is niet voorbij. Gelukkig worden onder de leiding van Caroline Gennez en Dirk Van der Maelen de eerste schuchtere lessen getrokken. Op de partijraden wordt er weer geluisterd naar de afdelingsvoorzitters en -secretarissen. Ik zal hen in die koerswijziging steunen.

Het grote werk ligt echter nog voor ons: de inhoudelijke vernieuwing. De SP.A zal zichzelf pas bij de haren uit het electorale moeras kunnen trekken door een geloofwaardige plaats in te nemen op de linkerflank van het politieke spectrum. Dat betekent dat we moeten vertrouwen op de eigen krachten en inzichten zonder een ongemakkelijk compromis van de 'derde weg' te zoeken met de heersende wereldideologie, het liberalisme. Het betekent onze eigen achterban ernstig nemen zonder ze te willen verleiden met het klatergoud van BV's. Het betekent ook: geleidelijk aan de nodige afstand nemen van de regeringspraktijk van de afgelopen 19 jaar en dat is jammer genoeg moeilijk en pijnlijk.

De tijd is nochtans rijp. Er dreigt een wereldwijde kredietcrisis, maar die dreiging verzinkt in het niets tegenover de voedselcrisis en de milieucrisis. De opeenstapeling van deze crisissen toont glashelder aan dat ons sociaal-economisch wereldmodel faalt. Het is de historische taak van socialisten om op deze uitdagingen een antwoord en een alternatief te bieden.

Erik De Bruyn is de voorzitter van SP.A-Rood

www.sp-a-rood.be


DS, 14-04-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB