Portret van een PS-potentate

'Anne-Marie Lizin, je voudrais vous poser une question', 11-04-2008, 20.45 u., La Une.


BRUSSEL - De RTBF zendt vanavond een ontluisterende documentaire over PS-senator Anne-Marie Lizin uit. Het is niet alleen het portret van de vrouw die sinds 1983 burgemeester van Hoei is. De reportage biedt ook een blik achter de schermen van een PS-stadsstaat.


PS-senator Anne-Marie Lizin is een fenomeen. De flamboyante gewezen staatssecretaris en ex-senaatsvoorzitster werpt zich op als woordvoerster van de meest uiteenlopende groepen en voert de meest onwaarschijnlijke gevechten. Tegelijk zwaait Lizin al een kwarteeuw de scepter in Hoei, een stad die ze in een ijzeren greep houdt.

RTBF-journalist Patrick Remacle volgde de Franstalige socialiste zes jaar lang. 'Ze is er heel haar carrière in geslaagd slechts een deeltje van haar persoonlijkheid aan de media te tonen. Tonen hoe ze echt is, hoe ze echt werkt, kan je alleen door op lange termijn te werken. De voorbije zes jaar was het niet Lizin die koos wanneer er gefilmd werd, maar hebben wij de momenten gekozen.'

De titel van de documentaire is niet toevallig Anne-Marie Lizin, je voudrais vous poser une question. Rode draad in de uitzending zijn de pogingen van Remacle om Lizin vragen te stellen. Keer op keer loopt Lizin weg. Keer op keer doet ze dat met de haar kenmerkende glimlach. Tot ze zich in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van oktober 2006 plots omdraait, recht voor de camera gaat staan en tegen de journalist roept: 'En u werkt op kosten van de belastingbetaler, u werkt op kosten van de Franse Gemeenschap, u bent onwaarschijnlijk'.

Remacle bracht bij het maken van de documentaire aan het licht dat Lizin vorig jaar als lijsttrekster van de PS-senaatslijst gemeentepersoneel liet opdraven om campagne te voeren. Toen de RTBF met het nieuws uitpakte, spande de PS-politica een rechtszaak tegen Remacle aan. Een primeur: voor het eerst werd niet de omroep, maar de journalist persoonlijk geviseerd.

Het ontluisterende van de reportage zit niet zozeer in grote onthullingen, maar in de details. Zo vertelt een getuige dat Lizin als jonge schepen vaak de vergaderingen van het schepencollege verliet. Pas maanden later beseften de andere schepenen dat dit telkens gebeurde nadat er een beslissing genomen was over een benoeming. Lizin snelde steevast naar buiten om de betrokkenen op te bellen met de mededeling dat hij of zij dankzij haar inspanningen benoemd zou worden. Het wordt de basis van een indrukwekkend cliëntelistisch systeem.

Geld komt van de kerncentrale die in deelgemeente Tihange staat. Als nieuwkomer in de politiek was ze tegen de centrale. Eens in het bestuur zag ze er echter snel het voordeel van in. De voorbije decennia vloeide er ongeveer 250 miljoen euro van de centrale naar de stad. Het geld werd voor een deel gebruikt voor stadsvernieuwing. Het gros ging echter naar het aanwerven van bijkomend personeel. Met 1.400werknemers heeft de stad, die ruim 20.000 inwoners telt, drie keer zoveel ambtenaren als het Waalse gemiddelde.

In 2005 wordt Lizin ridder in de orde van het Franse Légion d'honneur. Na de receptie op de Franse ambassade geeft ze een feest op het stadhuis in Hoei voor 1.000 gasten. 'De grootste eer is niet ontvangen worden door de Franse president of door de secretaris-generaal van de VN. De grootste eer is hier voor u te zijn', getuigt de vrouw die er prat op gaat bevriend te zijn met de groten der aarde. De rekening van het feestje wordt natuurlijk door de stad betaald. Maar daar hebben de inwoners geen problemen mee. Ze bedanken de burgemeester voor ontvangen gunsten. Een vrouw benadrukt hoe gelukkig ze is dat ze van Andenne naar Hoei is verhuisd. 'Hier heb ik maar twee weken moeten wachten op een sociale woning. En dat dankzij mevrouw Lizin.'

De PS-burgemeester aarzelt ook niet bepaalde zaken in scène te zetten. Als senaatsvoorzitter komt ze in opspraak omdat ze bij een bevriende magistrate in een rechtszaak is tussenbeide gekomen. Op het moment dat de zaak uitlekt, wordt ze op het stadhuis van Hoei opgewacht door een aantal cameraploegen. Voor de journalisten een vraag kunnen stellen, buigt Lizin zich aan de ingang naar een klein meisje dat haar een ruiker bloemen overhandigt. Ontroerd dankt ze het meisje en loopt met de bloemen in de hand door.

Remacle toont dat de bloemen gekocht zijn door haar secretariaat en dat het meisje het nichtje was van een medewerkster. De Franstalige kijkers kregen 's avonds op tv alleen beelden van een ontroerde Lizin die bloemen ontvangt. Lastige vragen werden meesterlijk omzeild.

Lizin is niet zomaar de burgemeester van Hoei. Lizin is Hoei. Toch overstijgt de reportage de persoon van haar hoofdrolspeelster, wier intelligentie en werkkracht trouwens door vriend en vijand worden erkend. De reportage legt een systeem bloot dat in veel (Waalse) steden en gemeenten als normaal wordt beschouwd. Een systeem met een almachtige burgemeester die in het beste geval als een verlicht despoot heerst.


DS, 11-04-2008 (Steven Samyn)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB