Amerikaanse deserteurs vluchten naar Canada
Meer dan 5.500 soldaten willen niet naar Irak


NEW YORK - Al meer dan 5.500 Amerikaanse soldaten zijn sedert het begin van de oorlog in Irak gedeserteerd. Een deel van hen vluchtte naar Canada, net zoals een generatie eerder duizenden deserteurs uit de Vietnamoorlog deden. Canada twijfelt of het net als toen ruimhartig politiek asiel moet verlenen aan deserteurs.


GEVLUCHTE Amerikaanse soldaten zien zich niet als lafaards of landverraders, maar als gewetensbezwaarden. ,,Ik ben altijd een strijder geweest. Ik vond altijd dat als er mensen zijn die zichzelf niet kunnen verdedigen, ik dat dan moet doen'', vertelde de 24-jarige soldaat Dan Felushko aan de Amerikaanse televisiezender CBS. Die kreeg bij het ministerie van Defensie recentelijk de cijfers over het aantal deserteurs los.

Feluskho tekende kort na 11 september 2001 voor het leger en zegt dat hij naar Afghanistan wou om de terroristen van Al-Qaeda te bestrijden. Maar een verband tussen de aanslagen en de Iraakse dictator Saddam Hoessein ziet hij niet. Daarom slipte hij in januari 2003 weg uit zijn militaire kamp, vlak voor hij naar Irak zou gaan. ,,Ik wilde niet dat 'Misleid gestorven in Irak' op mijn grafzerk zou prijken.'' Maar hij wordt gekweld door het idee dat andere soldaten nu in zijn plaats sterven.

De soldaat mag in Canada blijven, omdat hij, dankzij zijn vader, ook Canadees is. Dat geluk heeft paratroeper Jeremy Hinzman niet. Die week uit toen zijn beroep op de wet gewetensbezwaren werd afgewezen. Hinzman werkte in een legerkeuken in Afghanistan, maar zegt niet bij ,,wandaden in Irak'' betrokken te willen zijn. Binnenkort moet hij als eerste Amerikaan voor een Canadees panel zijn aanvraag voor politiek asiel toelichten.

Zijn advocaat Jeffrey House heeft ervaring met de materie. House dook zelf in 1969 in Canada onder om aan Vietnam te ontkomen. Ook andere deserteurs uit die jaren zijn de volgende generatie te hulp geschoten. Ze brachten soldaat Brandon Hugley uit Texas, die weigert naar Irak te gaan omdat president Bush gelogen zou hebben over de massavernietigingswapens, in Ontario onder bij een Quakersfamilie. Leden van die geloofsgemeenschap zijn strikt pacifistisch.

Naar schatting 55.000 dienstplichtigen vluchten in de jaren '60 en '70 naar Canada en de meesten kregen politiek asiel. Canada opende de afgelopen jaren ook zijn deuren voor soldaten uit Turkije, Iran en Irak.

Toch is het twijfelachtig of de nieuwste lichting in aanmerking komt. Anders dan de Vietnam-soldaten, de Turken en de Iraniërs zijn zij geen dienstplichtigen. Zij hebben vrijwillig getekend voor legerdienst. Canadese regeringsfunctionarissen stellen dat Irak-weigeraars in Amerika ,,niet vervolgd worden'' en dat hen niet de doodstraf wacht.

Ze willen de verhouding met Amerika niet verder verstoren. Maar advocaat House betoogt dat de Irak-oorlog illegaal is en dat soldaten illegale orders mogen weigeren.

Sommige deserteurs kiezen ervoor in Amerika te blijven en een proces af te wachten. Zoals marinier Pablo Paredes, die deze week weigerde aan boord te gaan van een boot die hem naar Irak zou brengen. Volgens kenners riskeert hij oneervol ontslag en enkele jaren cel. Gisteren besloot het leger ook tolk-vertaler Wassif Ali Hassoen voor desertie te vervolgen. Die verdween deze zomer in Irak, verscheen in een video waarin met zijn onthoofding gedreigd werd, maar dook later ongedeerd op in Libanon. Het leger gelooft niet dat Hassoun ontvoerd was en wist te ontsnappen.

Deze berichten over desertie kwamen in een week waarin de duizendste Amerikaan bij gevechten in Irak stierf (vrijdagmiddag stond de teller bij het ministerie van Defensie al op 1.007, incluis drie niet-militaire defensiemedewerkers). Samen met de 275 Amerikanen die door ongelukken of door ziekte omkwamen, staat het dodental nu op 1.282.


11/12/2004 Frank Kools

©Copyright De Standaard

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB