Ongelijkheid, armoede en filantropie


In het derde kwartaal van 2022 maakte Shell voor 9,5 miljard USDollar winst. Dat is dubbel zoveel als in dezelfde periode vorig jaar.


BP maakte in datzelfde kwartaal een winst van 8,2 miljard USDollar. Voor alle duidelijkheid: dat is respectievelijk 9.500.000.000 en 8.200.000.000 USDollar.

Die astronomische cijfers hebben niets te maken met ‘verstandige bedrijfsbeslissingen’ of ‘goed beheer’. Ze zijn gewoon het gevolg van ‘de markt’, de oorlog van Rusland in Oekraïne en de economische sancties tegen Rusland. Mooi meegenomen.

Het geld gaat ook niet naar nieuwe produktieve investeringen, naar onderzoek voor koolstofarme energie, neen, het gros gaat naar de aandeelhouders: 6,8 miljard USDollar voor Shell en 4,1 miljard USDollar voor BP. Voor één kwartaal dus, dit zijn drie maanden.

We weten dat voor elke Dollar die er bij BP in koolstofarme energie wordt geïnvesteerd, er 26 Dollar naar fossiele energiebronnen gaan en 46 Dollar naar de aandeelhouders. Shell doet niet beter. Daar kan geen enkele COP tegenop.

En hier wringt het schoentje pas echt. Want Staten laten dit toe of moedigen het zelfs aan. De afgelopen veertig jaar ging bijna al het geld naar aandeelhouders – vandaar de ontzaglijke hoge en groeiende ongelijkheid – en nauwelijks iets naar investeringen, laat staan de werknemers.

Oliemaatschappijen hebben eigendomsrechten die ze met alle middelen verdedigen. Staten kijken oogluikend toe. Burgers betalen. De voorgestelde overwinstbelasting is niet meer dan het afschrapen van enkele kruimeltjes.


De rijken en hun maatschappelijk nut

De eigenaars van die grote oliemaatschappijen beseffen natuurlijk ten volle dat hun rijkdom niet zo kosjer is als ze wel laten uitschijnen.

Je kan gewoon niet rijk zijn zonder je daarvoor maatschappelijk te legitimeren. Hoe je dat doet? Met iets voor arme mensen.

Jeff Bezos, af en toe de rijkste man ter wereld als Elon Musk hem geen voetje licht, wil zijn vermogen – een slordige 124 miljard USDollar – aan het goede doel schenken.

En tegelijk deelt de heer Bezos mee dat zo’n tienduizend personeelsleden naar huis mogen. Niet meer nodig.

Verder doet de heer Bezos er alles aan om vooral geen vakbond in huis te hebben. Hij zorgt zelf wel voor het welzijn van zijn werknemers. Hij stuurt zelf wel een mailtje om te zeggen dat hij hen niet meer hoeft.

Maar, zo denkt U misschien, toch is het mooi meegenomen, dat van die 124 miljard. Wie weet komt dat geld toch zijn ontslagen werknemers ten goede, of arme kindertjes, of vluchtelingen die anders honger lijden.

Nee dus.


Filantropie

Geld geven voor het goede doel, zo zegt de V.S.- wetgeving, wordt aangemoedigd. U mag dat aftrekken van uw belastingaangifte. Mooi. Voordeel één.

Maar, zo weten de heren Bezos en Zuckerberg en Musk en Buffett en Gates en alle oliemaatschappijen, U moet dat geld niet uitgeven. Het volstaat het over te schrijven naar een fonds of stichting, en klaar is kees. Het mag daar rustig blijven staan, jarenlang of gewoon voor altijd.

Ook bij ons is De Tijd met een campagne begonnen om rijke mensen te leren hoe ze ‘verstandig’ sociaal kunnen zijn. Schaf de index af en zet wat op een aparte rekening.

Of met andere woorden, al die heren verkopen gewoon gebakken lucht en ze weten dat zeer goed. Ze doen alsof. Ze graaien en graaien en wekken de indruk dat ze ‘iets’ terug geven aan de maatschappij.

Belasting betalen? Nee, dat is echt niet meer van deze tijd. Vakbonden? Kom nou.

En ondertussen doen ‘wij’ alsof we de armoede willen bestrijden. Groffer kan het moeilijk. Want we leven in een armoedefabriek, dag na dag wordt armoede geproduceerd, dag na dag moeten mensen inboeten op hun rechten en hun inkomen. Dag na dag groeit de ongelijkheid.

Armoedebestrijding is end-of-the-pipe, je maakt mensen arm en dan doe je alsof je hen wil helpen. Waarom lopen zoveel mensen daarin?

Ongelijkheid moet het strijdpunt zijn, en tegen de ongelijkheid werk je met een ander economisch systeem voor de productie van rijkdom, met sociale bescherming en met openbare diensten. En uiteraard met een eerlijk belastingsysteem.

Nu de (w)armste week er aan komt, is het goed dat vooral niet te vergeten.


Uitpers, 19-11-2022 (Francine Mestrum)