Rapport beenhard voor topbankiers


BRUSSEL - De experts van de bankencommissie bevestigen dat Fortis, Dexia en Ethias zichzelf nodeloos in de problemen brachten. Overdreven winstbejag, negeren van waarschuwingen, slechte interne en externe communicatie: het rapport is spijkerhard.


De bijzondere parlementaire commissie over de bankcrisis heeft een deeltijds rapport klaar, opgesteld door de vier financiële experts die de parlementsleden bijstaan. De vier doen nog geen aanbevelingen en trekken geen conclusies; dat doen de parlementsleden eind deze en begin volgende week. Het lijvige expertiserapport over de feiten liegt er ondertussen niet om.

Zo maakt het rapport bijwijlen brandhout van het risicobeheer van de banken. De top van Fortis negeerde de interne alarmsignalen, Dexia en Ethias waren slecht georganiseerd en/of hielden de liquiditeitsproblemen maandenlang uit het zicht van de financiële waakhond CBFA. Bovendien waren de banken ook deels verblind door winstbejag.

Bij Fortis bijvoorbeeld waarschuwde een intern auditrapport al op 24 juli voor het 'zeer slechte' risicobeheer van de liquiditeit op korte termijn. De experts vinden het onbegrijpelijk dat de top van Fortis dat alarmsignaal heeft genegeerd. 'Zeker als je weet dat de CBFA bij Fortis verschillende malen heeft aangedrongen op de installatie van een controlesysteem voor de risico's op groepsniveau. Daar is de bank nooit op ingegaan', aldus senator Hugo Vandenberghe (CD&V).

Maar ook Dexia en Ethias krijgen enkele stevige vegen uit de pan. De situatie bij het slecht georganiseerde en verouderde Ethias was al grotendeels bekend. Nieuw is dat ook de interne organisatie bij Dexia, dat vier keer de groepsstructuur veranderde in drie jaar tijd, wordt bekritiseerd.

'Zowel de toezichthouders als de ceo waren niet systematisch op de hoogte van alle strategische beslissingen binnen het bedrijf', aldus het rapport. Bovendien werd het risicobeheer bij de Amerikaanse dochter FSA nooit in de groep geïntegreerd. Met als onthutsend gevolg dat het interne auditcomité van Dexia de liquiditeitsproblemen bij dochter FSA wel kende, maar dat de waakhond CBFA pas 'meerdere maanden nadien' op de hoogte werd gebracht.

Ten slotte wijzen de experts ook op de bedenkelijke communicatie bij sommige banken. 'Zeer positieve en weinig transparante rapporten van de banken droegen soms bij tot een belangrijk verlies van vertrouwen', schrijven de experts verderop in het rapport.

Opmerkelijk is dat ook de referentieaandeelhouders van Fortis een stevige vingerwijzing krijgen. 'Zij dienden enkel zichzelf, wat niet meer van deze tijd is, en in strijd met een democratie die zichzelf “sociaal, noemt', stellen de experts. Volgens hen gaan 'bij systeembanken de belangen van depositohouders, van kredietopnemers en kredietvragers én het algemeen belang voor op de belangen van aandeelhouders, die slechts verstrekkers zijn van risicokapitaal'.


DS, 15-04-2009 (Wouter Verschelden en Nico Tanghe)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Klojo's bleken gelijk te hebben


Het blijft verbazen. De politici die Fortis en het land moesten redden, werden over één facet van hun optreden - de 'scheiding der machten' - voor de camera's op de rooster gelegd en een aantal onder hen werd publiek gekastijd (anderen ontsnapten daaraan).


De bankiers die de crisis veroorzaakten, werden in ons land in besloten zittingen 'gehoord'. Zij worden niet aan de muur gespijkerd.

Dat verschil vaststellen, staat niet gelijk met het vrijpleiten van de politici; wel toont het dat zij de ondankbaarste stiel hebben: ze worden harder aangepakt - ze pakken elkaar harder aan - dan wie dan ook.

Het rapport van de experts van de bankencommissie noemt dan wel geen namen, de beoordeling die het geeft, is beenhard. Fortis, Dexia en Ethias brachten zichzelf in de problemen door overdreven winstbejag en ze negeerden waarschuwingen. Het bevestigt wat we intussen allemaal denken te weten, maar systematiseert dat oordeel en geeft het grondvesten.

Enkelen zouden nu kunnen triomferen. Degenen die destijds intern waarschuwden dat het verkeerde pad gevolgd werd en die dus bestempeld werden als dwarsliggers die niets begrepen van bankieren. En de zeldzame banken die toen 'niet meededen' en daarom door de collega's afgeschilderd werden als de klojo's, de naïevelingen, de sukkelaars die er niets van kenden. Zij mogen nu trots opstaan, en zeggen 'we hebben toch gelijk gehad'. De Rabobank is daar bij. Een bank waarvan de experts zeggen dat ze, door haar structuur - een coöperatie - minder geneigd was zich te laten vangen aan de kortetermijnwinst.

De bewindvoerders die destijds de Belgische tegenhangers van Rabo - Cera en Bacob - lieten opgaan in KBC respectievelijk Dexia - kunnen knarsetanden.

Natuurlijk hebben klojo's en dwarsliggers niet altijd gelijk. En ondernemingssucces komt vaak voort uit de dunne scheidingslijn tussen ondernemingszin en avonturisme. Maar ondernemingen die zich willen behoeden voor rampen, zo luidt de les, hebben best een aantal dwarsliggers in dienst en cultiveren dat dwarsliggerschap ook. Wie nooit luistert naar zijn dwarsliggers, ontspoort vroeg of laat.

De belangrijkste boodschap van de experts is al even beenhard als hun diagnose. En ze hebben gelijk: een grote onderneming mag niet uitsluitend handelen in het belang van haar aandeelhouders, de kapitaaleigenaars. De belangen van alle stakeholders - alle belanghebbenden - zijn relevant: klanten, werknemers, maatschappelijke omgeving.

Nog harder is de aansluitende stelling: beslissingen over 'systemische ondernemingen' zoals de grote banken - die van belang zijn voor de hele economie - mogen niet enkel de belangen van een beperkt groepje van aandeelhouders dienen. Ze moeten ook het algemeen belang dienen. Er zijn landen - Nederland bijvoorbeeld - waar dat al wettelijk geregeld is.


DS, 15-04-2009 (Guy Tegenbos)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB