Seculier Turkije niet verrast door golf van geweld


Turkije werd de voorbije dagen geteisterd door geweld. Voor de seculiere Turken komt het niet als een verrassing. ‘Als de onafhankelijke rechtspraak van een land kapotgemaakt wordt, dwingen mensen met hun eigen wapens rechtvaardigheid af.’


Een pistool op het hoofd van een openbaar aanklager, die later samen met zijn twee gijzelnemers wordt gedood. Een dag later de bezetting van een partijgebouw van de regerende AKP. De indringer daar is nauwelijks opgepakt, of de politie schiet een vrouw dood die samen met een handlanger het vuur heeft geopend op het hoofdkwartier van de politie in Istanbul. Het zijn gebeurtenissen die Turkije vroeger op zijn kop gezet zouden hebben, en op massaal afgrijzen onthaald zouden zijn.

Maar in het huidige Turkije regeert de polarisatie. Veel seculieren, die zich machteloos voelen onder het bewind van president Tayyip Erdogan, zijn niet beschaamd om hun steun te betuigen aan een van de gevaarlijkste extreemlinkse bewegingen, de DHKP-C. Die groep is bij ons vooral bekend door de voortvluchtige Fehriye Erdal, die er ook lid van was. In 2009 werd ze in beroep veroordeeld wegens bendevorming en wapenbezit.

De twee mannen die dinsdag op klaarlichte dag met wapens op zak de kamer van de procureur binnengingen en hem gijzelden, bleken – afgezien van de onmogelijke eisen die ze stelden aan de politie – een specifiek motief te hebben gehad voor hun actie. In de procureurskamer konden ze namelijk het dossier van Berkin Elvan bestuderen en zo de namen te weten komen van de politieagenten die verantwoordelijk waren voor de dood van de veertienjarige jongen. Berkin Elvan raakte gewond bij de rellen in Gezi Park in Istanboel van anderhalf jaar geleden. Hij overleed nadat hij negen maanden in coma had gelegen. President Tay-yip Erdogan omschreef de tiener als ‘terrorist’ en stond toe dat de rouwende moeder van de jongen door een grote menigte uitgejouwd werd.

De aanhangers van het gedachtegoed van Kemal Atatürk, de stichter van de seculiere republiek, kunnen de laatste jaren niet meer op tegen de kracht van de meerderheid die op Erdogan stemt. Alle belangrijke instellingen zijn in handen van islamisten gekomen. Het leger, dat zich als de behoeder van de seculiere republiek beschouwde, houdt zich koest nadat tientallen militairen in de gevangenis zijn beland.


Twee dagen rust

In juni 2013 kwam het tot een clash. Miljoenen seculiere Turken kwamen toen in opstand tegen de islamisering en tegen de autoritaire Erdogan. De veertienjarige Berkin was een van de slachtoffers van het politiegeweld. Erdogan roemde destijds het harde optreden van de veiligheidsmensen. De vraag is nu of de verdrukte seculieren hun eigen ‘helden’ naar voren schuiven. En of ze zelfs het beruchte Revolutionair Volksbevrijdingsleger (DHKP-C) gaan omarmen.

Op sociale media krijgen de marxisten-leninisten alvast steunbetuigingen. Volgens tweets en Facebookberichten is de dood van de openbaar aanklager de schuld van de regering. ‘Als de onafhankelijke rechtspraak kapotgemaakt wordt, dwingen mensen met hun eigen wapens rechtvaardigheid af’, konden we lezen.

Ook de bekende journalist en televisiepresentator Mirgun Cabas reageerde tijdens de gijzelingsactie op Twitter. ‘Hoe deze gijzeling ook eindigt, de enige les die men hieruit kan trekken is: schiet kinderen niet dood, en laat de moeders van dode kinderen niet uitjouwen.’

Cabas is nu het doelwit van de Erdogan-aanhang. In de aan de regering gelieerde media wordt campagne gevoerd tegen hem, en eisen columnisten zijn vertrek bij de televisiezender waar hij een nieuwsprogramma presenteert. Cabas heeft zich al geëxcuseerd en liet weten twee dagen rust te zullen nemen. Gezien de omvang van de campagne tegen hem is het duidelijk dat rust hem voorlopig niet gegund zal zijn.

Maar ook het huidige Turkije zal lang moeten wachten op rust. De seculieren en de islamisten sluiten steeds meer de gelederen. En de DHKP-C heeft nu dus de namen van de politieagenten die op Berkin hebben geschoten.


DS, 02-04-2015 (Erdal Balci)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB