Een Facebook-event dat niet op privé was gezet verspreidde zich viraal en liep volledig uit de hand in Haren. Gevolg: gewonden en veel schade. In Duitsland gaan stemmen op om sociale netwerken aansprakelijk te stellen voor dergelijke situaties. 'Bedrijven die communicatiemiddelen als Facebook beschikbaar stellen, hebben de morele plicht grenzen te stellen aan het gebruik ervan.' En 'Facebook is medeverantwoordelijk voor zo'n escalatie omdat het concern niet bereid is de privacy-instellingen te verbeteren', klinkt het daar. Is Facebook verantwoordelijk voor de rellen in Haren? Een rondvraag.

Christiaan Alberdingk Thijm, advocaat bij SOLV, gespecialiseerd in technologie, media en communicatie.
'De voorzitter van politievakbond ACP, Gerrit van de Kamp, zei dat tweets van onruststokers onderschept moesten kunnen worden. Dat is een gevaarlijke weg om te bewandelen. Twitter en Facebook zijn neutrale dienstverleners, net als de post, of KPN. Zij zijn niet aansprakelijk omdat er via het netwerk ondeugdelijke dingen worden georganiseerd.

Facebook is niet verantwoordelijk voor wat er in Haren is gebeurd en kan ook niet aansprakelijk worden gesteld. Daar is ook jurisprudentie over van het Europese Hof. Het Hof bepaalde dat het Belgische sociale netwerk Netlog niet aansprakelijk is voor wat anderen erop zetten. Dat is ook logisch, want ze dat kunnen niet van tevoren controleren. Wat ze wel moeten doen, is maatregelen treffen tegen informatie - statusupdates, tweets, Facebook-events - die aanzet tot bijvoorbeeld geweld. Dit moeten ze op verzoek verwijderen, ze hebben geen zelfstandige onderzoeksplicht. Alleen als de betreffende instanties, of bijvoorbeeld de ouders van Merthe een verzoek bij Facebook hadden ingediend om oproepen te verwijderen wegens dreigend gevaar, had Facebook maatregelen hoeven treffen.

Het zou ook niet te doen zijn om alle mogelijke gevaarlijke oproepen te monitoren en te verwijderen. Facebook kan niet opvangen wat er overal in al die landen wordt gezegd en wat daar de context bij is. Dus Facebook had nooit kunnen weten dat het feestje van Merthe in Nederland zo'n hausse teweeg zou brengen. Er zal nog onderzoek worden gedaan, maar de vraag is of het al überhaupt te verwachten was.'

Judith Sargentini, Europarlementariër namens GroenLinks, portefeuillehouder digitale vrijheid.
'Je kunt niet zomaar stellen dat sociale media verantwoordelijk zijn, maar dat er nu kritiek is op de privacy-instellingen van Facebook, is terecht.

Het ging hier om een minderjarige meid, dit heeft niets met vrijheid op internet te maken, maar om de bescherming en de privacy van mensen. Mensen zeggen vaak: Als je niets te verbergen hebt, heb je niets te vrezen. Maar Merthe had niets te verbergen. Ze had, zo bleek, wel wat te vrezen. Het beeld van hoe Merthe Haren ontvluchtte in de auto van haar moeder vond ik ontluisterend.

Als Facebook bij de privacy-settings van evenementen duidelijker had gemaakt dat het evenement openbaar was, waren de problemen vermeden. We hebben daar een paar jaar geleden ook afspraken over gemaakt in Europa, de saver networking principles, waarin we sociale netwerken wijzen op privacy-instellingen. Facebook houdt zich hier niet aan. Nu wereldwijd zulke feesten uit de hand lopen, wordt de druk op Facebook om beter met privacy om te gaan groter. Dat vind ik heel gezond.'

Remco Janssen, oprichter Proudly Represents, social media-strategist.
'Waarom zou Facebook hiervoor verantwoordelijk moeten worden gehouden? Facebook heeft het niet georganiseerd. Als mensen communicatiemiddelen verkeerd gebruiken, wordt er meteen met de vinger naar het communicatiemiddel gewezen, alsof dat er iets aan kan doen. Mensen hebben zelf de verantwoordelijkheid om Facebook verantwoord te gebruiken. Als er een moord wordt gepleegd om een Facebookruzie, heet het meteen een Facebookmoord. Als er een feest via Facebook wordt georganiseerd en het loopt uit de hand, heten het meteen Facebookrellen.

Dat neemt niet weg dat Facebook best wel wat meer energie stoppen in het goed uitleggen van bijvoorbeeld de privacysettings en het opvoeden van de gebruikers hoe ze ermee om moeten gaan, maar Facebook heeft geen verantwoordelijkheid voor rellen en moorden.

Als er iemand, naast de relschoppers zelf, verantwoordelijkheid dragen, dan zijn het de media. De NOS bijvoorbeeld meldde vooraf dat er een verslaggever aanwezig zou zijn, en die verslaggever loopt trots te twitteren. Dan kun je er donder op zeggen dat er relschoppers op af komen, die staan dolgraag in the picture. Waarom denk je dat bij voetbalwedstrijden rellen ontstaan? Dat komt door de 'peer pressure': kijk eens hoe gaaf wij zijn dat onze rellen in de krant staan! Ik vind dan ook dat er een mediacode moet komen, dat media een afspraak maken, noem het een doofpotstrategie, om dit soort dingen niet erger te maken. De journalistiek in Nederland is financieel al in slechte staat, daar moet niet ook nog een morele crisis bijkomen. De media zijn de waakhond van de democratie, die moeten zij bewaken, niet ontwrichten.'

Arlon (19), Facebooker en bezoeker van Haren afgelopen vrijdag.
Ik kwam de uitnodiging voor het feest van Merthe tegen op Facebook. Het werd steeds groter en groter en dan wil je er toch bij zijn. Het was eerst heel gezellig in Haren. Toen de teringzooi, om het zo maar te noemen, begon, was ik niet in de drukte maar wij liepen er net naatoe. Toen ontstond er veel verwarring en chaos. Erna voelden we ons meer ramptoerist.

Ik denk niet dat het bedrijf Facebook verantwoordelijk is, maar door Facebook was het wel mogelijk om zoveel mensen te bereiken. Het bereik is veel sneller dan dat je een telefoontje zou moeten plegen naar iedereen. Het is ook tien keer zo snel als normale media. Maar omdat Facebook geen controle over situaties als deze heeft, zou ik Facebook niet aansprakelijk willen stellen. Wat betreft de privacy-instellingen: als je zelf een beetje oplet, dan is het duidelijk genoeg. Ik had mijn profiel eerst ook openbaar voor iedereen staan, maar dat leek me niet heel handig, dus ik heb het nu op alleen zichtbaar voor vrienden gezet.

Facebook Nederland, tegenover persbureau ANP:
Facebook Nederland betreurt de rellen in Haren van vrijdag, maar voelt zich niet verantwoordelijk. 'Het is helemaal niet moeilijk om via privacy-instellingen te bepalen voor wie een bericht bedoeld is. Daar kunnen gebruikers best zelf op letten', aldus een woordvoerster van Facebook. Dat het feest uit de hand gelopen is, is volgens haar grotendeels buiten Facebook omgegaan. 'De 16-jarige Merthe had haar uitnodiging al na een paar dagen weer ongedaan gemaakt. Vervolgens hebben anderen de uitnodiging opnieuw verstuurd.'

Facebook Nederland laat weten geen contact opgenomen te hebben met de gemeente Haren of andere betrokkenen van het incident. Er liggen geen plannen klaar om de controle op het gebruik van de socialenetwerksite te vergroten.

Bron:
http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2686...te-vrezen.dhtml

Mening:
Voor elk van deze verschillende meningen is iets te zeggen. Feit is wel dat Facebook niet aansprakelijk is voor de rellen in Haren en naar mijn idee is het ook verkeerd om deze rellen meteen als 'Facebook rellen' te benoemen. Zelf ben ik van mening dat de privacy instellingen van Facebook eenvoudiger gemaakt zouden kunnen worden. Dat Merthe per ongeluk haar evenement openbaar gemaakt heeft omdat ze niet goed heeft gekeken naar wat ze wel en niet aanvinkte, is natuurlijk geen reden om met een paar duizend man naar Haren te komen.
Door deze rellen blijkt wel weer hoe groot de invloed en reikwijdte van sociale media is. Door gebruik van Facebook kunnen er revoluties ontketend worden zoals de Arabische Lente en kunnen samenlevingen (vaak ten goede) compleet veranderen. Helaas kunnen er ook eenvoudig massale rellen mee ontketend worden waar in dit geval een klein dorp zonder aanleiding de dupe van is geworden.

Deze rellen zijn volgens mij ook zeker niet de schuld van facebook, zo kunnen we ook vechtpartijen op tentfuiven wijten aan facebook omdat daar het evenement op openbaar is gemaakt. Wél kan er vanuit facebook meer gedaan worden om mensen bewust te maken van de draagwijdte van dit medium. Als facebook een melding zou geven 'dit evenement is openbaar, bent u zeker dat u wil doorgaan?' dan zou er misschien niets gebeurd zijn.
Veel jongeren zijn zo ook niet bewust van de privacy-instellingen van hun foto's (wat soms voor sommigen zeker geen overbodige luxe zou zijn). Bovendien zouden scholen een grotere rol moeten spelen in de sensibilisering van jongeren in verband met sociale netwerksites. Op zeer jonge leeftijd surfen kinderen en jongeren op het internet, dan lijkt het me niet meer dan normaal om ze lessen 'internetveiligheid' te geven, net zoals het normaal is dat er lessen verkeersveiligheid worden gegeven.