Zweed voelt zich snel beledigd


De Zweedse discriminatiewet wordt uitgebreid. Maar al onder de huidige wet lijken de Zweden door te slaan. Ze voelen zich snel gekrenkt en doen aangifte.


Een vrouw wilde een puppy kopen bij een hondenkennel. Maar toen de eigenaresse van de kennel doorkreeg dat haar klant lesbisch was, ging de koop niet door. „Ik vertrouw homoseksuelen niet”, verklaarde ze. De Zweedse Ombudsman tegen Discriminatie op basis van Seksuele Geaardheid adviseerde de vrouw een rechtszaak aan te spannen. De eigenaresse van de hondenkennel moest haar uiteindelijk een schadevergoeding betalen van omgerekend 2000 euro. Een glashelder geval van discriminatie.

Maar zo helder is het niet altijd. Een docent van de lerarenopleiding in Stockholm schreef in de beoordeling van een werkstuk van één van zijn studenten: „Blijf werken met de taal.” De student was afkomstig uit Spanje en was het schriftelijk Zweeds niet volledig meester. De student deed aangifte bij de Ombudsman tegen Etnische Discriminatie. Zijn klacht: „Ik vind niet dat ik beoordeeld moet worden op mijn kennis van de Zweedse taal.”

Een andere student van deze lerarenopleiding heeft ADHD en het syndroom van Asperger, een vorm van autisme. Van de school kreeg hij meer tijd voor tentamens dan andere studenten. Maar toen hij te horen kreeg dat hij op dezelfde manier als de anderen zou worden beoordeeld, deed hij aangifte bij de Ombudsman tegen Discriminatie van Gehandicapten.

Deze twee laatste voorbeelden komen uit een opzienbarende serie artikelen in de Zweedse krant Dagens Nyheter. De serie neemt de gevolgen onder de loep van de wet op gelijke behandeling van studenten op hogescholen en universiteiten.

De artikelen gingen vooraf aan de aankondiging van de centrumrechtse alliantieregering om de discriminatiewet verder uit te breiden. Er zijn nu vier gebieden: discriminatie op grond van etnische achtergrond, op grond van sekse, van seksuele geaardheid en discriminatie van gehandicapten. Voor alle gebieden bestaat een aparte ombudsman. De nieuwe discriminatiewet, die volgend jaar ingaat, voegt daar discriminatie op grond van leeftijd en discriminatie van transseksuelen aan toe.

De reeks artikelen leidde tot een fel debat in Zweden over discriminatie in het algemeen. Conservatieve Zweden gingen tekeer tegen de in hun ogen kenmerkende slachtoffermentaliteit in de Zweedse welvaartsstaat. En zij staan niet alleen: „Hoe vaak zeggen we ’Ik ben gekrenkt’, als we eigenlijk moeten zeggen ’Ik ben lui’, ’Ik heb gesjoemeld’, ’Ik heb geen huiswerk gemaakt’ of ’Ik ben jaloers’?”, schreef Widar Andersson, sociaal-democratisch ex-parlementslid in een opiniestuk.

De aangeklaagde docenten moeten zelf hun onschuld bewijzen. „De definitie van een krenking is dat degene die zich gekrenkt voelt, bepaalt of hij gekrenkt is of niet. Het is dus niet mijn woord tegen jouw woord”, staat er in één van de artikelen.

De regering gaat de vier verschillende ombudsmannen bundelen tot één instantie: de Discriminatieombudsman. Maar veel Zweden vragen zich af of zo’n alles-in-éénombudsman nog lobby-campagnes tegen discriminatie moet uitvoeren. „Misschien zijn de ombudsmannen er wel te goed in geslaagd om discriminatie op de agenda te zetten?” klinkt het.


Trouw, 11-04-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB