Onenigheid maakt macht

Guy Tegenbos


In de veertig jaar dat ik professioneel de politiek bekijk, heb ik veel lelijke dingen gezien, maar het federale schouwspel van de afgelopen week overtreft alles. Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) en haar experts trokken met hun coronaperikelen gelukkig een scherm op, zodat het volk niet zag wat er zich afspeelde.


Die feiten zijn nauwkeurig en clean beschreven (DS 16 maart). De werkelijkheid was vunzig. Terwijl het volk naar het scherm keek, waren de leepste partijvoorzitters bezig met macabere machtsspelletjes. Politieke deontologie of goed bestuur waren in geen velden of wegen te bekennen. Het ging om de macht. Nog nooit heb ik zoveel leugens, bedrog, postjesjagerij en politiek gekonkel gezien in één week tijd.

De burgers krijgen niet de volwaardige regering waarop ze al een jaar recht hebben, zelfs geen noodregering. Wat nog rest van de anderhalf jaar geleden ingestorte en door de kiezers afgekeurde regering, wordt weer op het schild gehesen en krijgt volmachten. Dat is het beste wat de partijleiders dit land te bieden hebben. Daarmee moeten de burgers het stellen.

Die regering loopt al achterop. Een groot deel van de bevolking en van de bedrijfsleiders en burgemeesters neemt veel ingrijpendere coronamaatregelen dan deze regering durft te nemen. De andere helft van het volk gelooft niet eens dat het ernstig is, en leeft, hamsterend en anderen besmettend, alsof er niets aan de hand is.

Sinds eind jaren 70 volg ik het politieke leven. Ik heb geregeld goed beleid gezien en heel af en toe echt politiek leiderschap. Vaak zag ik steekvlambeleid, partijgekonkel en slecht bestuur. Ik heb het malgoverno gezien in 1977-1981, toen de opeenvolgende federale regeringen om de haverklap vielen. Ik heb PS-ministers gezien die staakten en de regering verlamden, zoals hun kameraden bedrijven platlegden. Ik heb de staatsschuld zien groeien, omdat de politiek de tering niet naar de nering kon zetten.

Ik heb de periode van de wafelijzers gekend: als landsdeel A iets kreeg, moest landsdeel B evenveel krijgen, desnoods met overbodige openbare werken. Ik heb het land bijna zien barsten door de communautaire gevechten over het Vlaamse dorpje Voeren en over de Vlaamse randgemeenten rond Brussel.

Ik heb decennialang het gebrek aan moed gezien om gerecht en politie efficiënt te organiseren, tot het volk in de Dutrouxperiode de politiek dwong. Ik heb vreselijke politieke manipulaties gezien tijdens de dioxinecrisis. Ik heb een partij zien ontstaan die teert op vreemdelingenhaat en die deze daarom aanwakkert. Ik heb partijen gezien die vooral stemmen ronselen door zich af te zetten tegen het andere landsdeel of door een partij te demoniseren.

Ik dacht dat ik het absolute politieke dieptepunt gezien had in de afgelopen regeerperiode, toen federale regeringspartijen vier jaar lang kibbelend over de straat rolden. Maar het echte dieptepunt kwam pas de voorbije week. Niet ‘Eendracht maakt macht’ was het motto van de leepste onder de Belgische machthebbers, maar ‘Onenigheid en vuile trucs leveren mij postjes en macht’.

De bevolking wordt gevraagd de regels te volgen en afstand te houden. Terzelfder tijd maken twee liberale partijvoorzitters selfies met hun hoofden besmettelijk dicht bijeen, elkaar feliciterend omdat zij tien van de dertien federale ministerspostjes bezet konden houden.

Hoe zal het verder gaan? Over de gezondheidsvoorschriften maak ik me niet al te veel zorgen. Ik verwacht niet dat de regering-Wilmès leiding zal geven, maar ze zal – zij het telkens te laat – de experts volgen en doen wat de buurlanden doen.

Maar ik ben er helemaal niet gerust in dat ze zal doen wat nodig is om het land uit de economische en sociale rampen te helpen die zich aandienen. Ze zal geld uitgeven, dat wel. Ik heb er absoluut geen vertrouwen in dat deze opnieuw op het schild gehesen regering de budgettaire orthodoxie zal herstellen die ze in haar vorige periode verknald heeft, laat staan dat ze voor kernenergie, klimaat en pensioenen zal doen wat nodig is.

Blijft de vraag die velen stellen: zijn onze politici dan allemaal slechte mensen? Ach neen. Er zitten bijna geen echte leiders tussen, dat is zeker. Maar voor de rest zijn ze niet beter of slechter dan elders. Ze zijn gevat in een fout systeem van particratie dat hen dwingt het partijbelang boven het algemeen belang te plaatsen.

België als federale structuur is bovendien uitgeleefd. Het is niet meer in staat ernstige beslissingen te nemen. In samenspel met de deelstaten, gaat het soms nog wel, zo bewees de eerste grote reeks coronamaatregelen. Voor beide oorzaken van pervers politiek gedrag moet een oplossing worden gevonden. Zoek die evenwel niet in een herfederalisering. Dat werkt niet, zoals het ook niet lukt om tandpasta opnieuw in een uitgeknepen tube te proppen.


DS, 18-03-2020 (Guy Tegenbos)