Geef ouders huiswerk (en verantwoordelijkheid)


Ouders moeten opnieuw de rol van ‘eerste leerkracht’ kunnen overnemen, zegt een nieuwe analyse van de KU Leuven. ‘De school draagt vandaag alle verantwoordelijkheid, dat klopt niet.’


Van omgaan met sexting en phishing tot het invullen van een belastingbrief en zelfs mediteren. Het onderwijs moet vandaag al veel en zou volgens sommigen nog veel meer moeten doen. ‘Bijna alle verantwoordelijkheid ligt vandaag bij de school’, zegt onderwijseconoom Kristof De Witte (KU Leuven). ‘Dat klopt niet.’ In een nieuw Leuvens Economisch Standpunt wordt een pleidooi gehouden voor meer ouderbetrokkenheid. ‘Het zou een belangrijke plaats moeten krijgen in onderwijsbeleid.’

In vier studies onderzochten Joana Elisa Maldonado en Kristof De Witte de impact van ouderparticipatie in het secundair onderwijs. ‘We zien dat veel ouders daar afhaken. Ze durven niet meer te helpen of denken het niet te kunnen’, aldus De Witte. Wat blijkt: door als school informatie te delen en – een stap verder – ouders huiswerk te geven (lees: te betrekken bij gestructureerd en interactief huiswerk), bevorder je de prestaties van leerlingen. Het gaat niet zozeer over kennis, maar wel over vaardigheden: van doelen stellen en plannen tot praktische vaardigheden,zoals fraude detecteren of geld veilig bewaren.

Ouders kunnen volgens de KU Leuven een deel van het antwoord op sommige actuele problemen vormen. ‘De ouder die opnieuw de rol van eerste leerkracht opneemt, is een efficiënte manier om de dalende onderwijskwaliteit en de evolutie naar schaduwonderwijs (de bijlesindustrie, red.) tegen te gaan’, aldus De Witte.

Een van de grote nadelen aan ouderparticipatie wordt in dit standpunt ontkracht. ‘In verschillende scholen leeft het idee dat huiswerk of ouderparticipatie de ongelijkheid vergroot. In sommige steden wordt huiswerk om die reden geweerd. Uit ons onderzoek blijkt dat ouderbetrokkenheid bij huiswerk – zowel actief als passief – net gunstig is voor kansarme leerlingen. De sociaaleconomische kloof wordt niet groter, integendeel.’

Uit het onderzoek blijkt bovendien dat er ook een leereffect is bij ouders. ‘Door ouders in het bad te trekken, vergroot je ook hun kennis en vaardigheden. Ze zijn doorgaans een moeilijk te bereiken groep, dus dat is veelbelovend.’

Zijn ouders vandaag dan nog niet betrokken? Jawel, maar scholen en ouders zijn in de eerste plaats communicerende vaten. ‘Als er meer middelen naar de school gaan, of de school heeft een sterk lerarenteam, dan gaan ouders minder doen. Omgekeerd zullen ouders zich meer buigen over de opleiding en vorming als ze vrezen dat leraren niet zo sterk zijn. Een duurzame samenwerking vergroot het potentieel en verhindert dat ouders richting privébijlessen trekken.’

Het initiatief voor die betrokkenheid ligt – het lijkt contradictorisch – wél bij de school. ‘Het is aan de scholen om een visie te ontwikkelen’, zegt De Witte. ‘Ze moeten ouders bewustmaken dat ze gelijke partners zijn.’ Binnen scholen kan worden nagedacht over wat mogelijk en wenselijk is: voor welke vakken worden ouders betrokken en hoe vaak. ‘Het kan niet de bedoeling zijn dat elke leerkracht lukraak begint te mailen.’

Ook oudervereniging VCOV benadrukt de rol van de school. ‘Ouderbetrokkenheid is een heel ruim begrip’, zegt directeur onderwijs Karolien Bouchet. ‘De term kan verkeerdelijk de indruk wekken dat het initiatief alleen bij de ouders moet liggen. Het is de school die het initiatief moet nemen om te maken dat de relaties goed zitten.’

Het standpunt van de KU Leuven sluit aan bij het rapport van de commissie-Brinckman, die ook stelt dat de samenwerking tussen scholen en ouders beter kan en/of moet. *Ouders krijgen de oproep om meer verantwoordelijkheid te nemen voor de opvoeding van hun kinderen.

Toch kan er niet oneindig veel van ouders verwacht worden. ‘Ze bevinden zich in het spitsuur van het leven’, aldus De Witte. ‘Ze moeten na school werken, koken, ontspannen, opruimen etc. Omdat ze continu afwegingen moeten maken, is het belangrijk om het voor ouders aantrekkelijk te maken.’ Hoe dat moet? ‘Met eenvoudige instructies die weinig tijd en moeite vereisen of korte interactieve huiswerktaken. Zo kost het niet veel tijd om ze te vragen het even over het gebruik van een Visakaart te hebben, of over huren of lenen te spreken.’


DS, 21-06-2022 (Klaas Maenhout)