Nieuwe fragmenten uit 's werelds oudste verhaal


Het oudste verhaal van de wereld is langer dan gedacht. Een Iraaks museum bezit twintig 'nieuwe' zinnen uit het Gilgamesj-epos, dat meer dan 4000 jaar geleden voor het eerst zou zijn opgeschreven.


Het Sulaymaniyah Museum in het Koerdische noorden van Irak heeft het nieuwe fragment sinds 2011 in zijn bezit. Een smokkelaar bood het aan voor 800 dollar, niet wetende waar hij precies mee te maken had. Het museum kwam er snel achter dat het om een onderdeel van het Gilgamesj-epos ging en gaf de smokkelaar het geld waar hij om vroeg.


Gezang van krekels en vogels

Het gaat om drie stukken steen die onderdeel zijn van het vijfde tablet van het verhaal. Preciezer gezegd de linkerhelft van de zesde kolom. De inscriptie is net als de rest van de tabletten in het Akkadisch, een al duizenden jaren geleden uitgestorven taal. In dit gedeelte van het verhaal lopen Gilgamesj en zijn maatje Enkidoe door het cederwoud. In het nieuwe fragment komen apen voor. Zij zijn onderdeel van de exotische en luidruchtige omgeving waar het tweetal doorheen loopt.

Een ander nieuw inzicht is dat Humbaba, het monster dat het cederwoud bewaakt (en door het duo wordt vermoord), net als de Babylonische koningen werd vermaakt met exotische muziek. Het gekrijs van apen, het gezang van krekels en het getsjilp van allerlei vogels vormden het dagelijkse vermaak voor de demonische bewaker van het woud.

Ook wordt er aandacht besteed aan de nasleep van de dood van Humbaba. Bovendien worden er meerdere passages uit de rest van het verhaal bevestigd in dit fragment. Bijvoorbeeld dat Enkidoe en Humbaba elkaar in hun jeugd al eens waren tegengekomen.


Niet vragen, niet klagen

Veel musea in Irak en omgeving doen tegenwoordig aan een 'no questions asked-policy': smokkelaars hoeven niet aan te tonen waar hun handel vandaan komt. Op deze manier hopen ze nog zoveel mogelijk spullen uit de oudheid te verzamelen, zeker nu vele archeologische vondsten vernield worden door de Islamitische Staat.

Waar de stukken tablet precies zijn gevonden en door wie is niet duidelijk, maar de onderzoekers van het museum denken dat het in het zuiden van Irak moet zijn geweest.


Neuroloog met een hobby

Het museum heeft vreemd genoeg nooit om internationale aandacht gevraagd voor hun nieuwe aanwinst. Dat terwijl verschillende experts (waaronder professor Farouk Al-Rawi van de School van Oosterse en Afrikaanse Studies in Londen) al snel de originaliteit van het tablet konden bevestigen en de tekst binnen vijf dagen vertaalden.

Uiteindelijk was het de Iraakse Osama Shukir Muhammed Amin die het nieuws wereldkundig maakte. Amin, nu neuroloog in het Verenigd Koninkrijk, bezocht het museum onlangs toen zijn oog viel op de stukken tablet. "In de omschrijving stond niet dat het om een pas ontdekt stuk ging, of dat er nieuwe informatie op stond", schrijft hij op de website Ancient History et cetera. "Dit stuk tablet is zo belangrijk, het doet mij een groot plezier dat ik de vondst ervan met jullie allen kan delen."


Het Gilgamesj-epos

Het Gilgamesj-epos vertelt het verhaal van Gilgamesj, de egoïstische koning van Oeroek, die zijn volk onderdrukte. Hij raakte bevriend met Enkidoe, die half mens, half beest was. Samen gingen ze op reis in de hoop glorieuze avonturen mee te maken, zodat de naam van Gilgamesj onsterfelijk zou worden. Ze versloegen monsters (waaronder Humbaba, de bewaker van het cederwoud) en tartten de goden. Die pikten dat niet en wilden dat iemand voor hun daden zou boeten. Enkidoe raakte ernstig ziek, en beschreef op zijn sterfbed hoe de hel eruit zag.

Wanneer zijn vriend sterft, raakt de koning in een crisis. Hij werd bang om dood te gaan en ging op zoek naar zijn voorouder die de geweldige watervloed (waarschijnlijk dezelfde die in de Bijbel als de 'zondvloed' wordt omschreven en bedoeld was om de mensheid te vernietigen) had overleefd en als gevolg daarvan onsterfelijk was geworden. Onderweg beleeft Gilgamesj weer vele avonturen en hoort hij vele wijsheden. Als hij bij zijn voorouder aankomt, leert hij uiteindelijk dat hij zich moet neerleggen bij zijn sterfelijkheid, en keert hij weer terug naar huis.


Blog Trouw, 07-10-2015 (Willemijn Hoogveld)

Bijgesloten Plaatje(s)

 

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB