Stijging studenten en daling middelen bedreigen kwaliteit


‘Als er op ons bespaard wordt, moeten we aan kwaliteit inboeten. Of de deuren dichtdoen voor sommige studenten.’ Krasse taal van de hogescholen die hun studentenaantal zien stijgen, terwijl hun middelen slinken. En dan moet de grote besparingsronde nog komen. ‘Als jongeren bij ons niet terechtkunnen, stevenen ze af op de werkloosheid.’


Groeicijfers voorleggen: het zou prettig nieuws moeten zijn. Maar voor de hogescholen zit er een wrange nasmaak aan hun groei met 3 procent. Er studeren nu 114.693 studenten aan de hogescholen. Dat is net niet de helft van alle studenten in het hoger onderwijs. De jongste vijf jaar kwamen er 17.000 studenten bij. Maar tegelijk hebben de hogescholen hun middelen zien afkalven (zie grafiek). Dat gebeurde onder meer door een niet-indexering.

Per student ontvangen ze nu 1.500 euro minder per jaar dan in 2008. En gelet op de besparingsplannen van de Vlaamse regering gaat er nog een hap uit. ‘Dat is niet meer in ons vlees snijden, dat is tot op het bot gaan’, zegt Marc Vandewalle, de secretaris-generaal van de Vlaamse Hogescholenraad (Vlhora).

Hij somt het lijstje besparingen voor het hele hoger onderwijs op. De beloofde extra middelen voor de groei worden geschrapt (- 24 miljoen), een bijkomende besparing van 2 procent (- 26 miljoen), besparing op onder meer sociale voorzieningen (- 4,2 miljoen), toch geen geld voor hoger beroepsonderwijs (-1,6 miljoen), middelen die niet doorgestort worden voor kinderbijslag (zeker 1,5 miljoen te weinig). En in 2016 zullen er wellicht nog meer inspanningen nodig zijn.

‘We glijden stilaan af naar Oost-Europese toestanden’, zegt Vandewalle. ‘Vergelijk het met Nederland waar ze in volle bezuinigingsperiode toch meer geld voor hoger onderwijs hebben uitgetrokken.’

De hogescholen vinden dat ze *prima resultaten kunnen voorleggen wat de arbeidskansen van hun afgestudeerden betreft. Professionele bachelors vinden het snelst werk van iedereen: 96 procent van hen heeft binnen het jaar vast werk.

Bovendien vullen ze vacatures in van knelpuntberoepen (waarvoor er een tekort aan kandidaten bestaat) en van de technisch-wetenschappelijke beroepen, de zogeheten STEM.


Contraproductief

‘Als we het met nog minder middelen moeten doen, zal ofwel de kwaliteit van de opleidingen in het gedrang komen, ofwel moeten we de deur dichtdoen en het aantal studenten beperken’, zegt Toon Martens, de voorzitter van de Vlhora.

‘Niet dat we dat willen of daarop aansturen, verre van, maar het is de consequentie van het besparingsbeleid. De overheid moet beseffen dat ze jongeren de werkloosheid indrijft en dat de rekening langs een andere weg zal terugkeren. Deze besparingen zijn contraproductief.’

De hogescholen vinden dat door de bezuinigingen een verhoging van het studiegeld ‘onvermijdelijk’ is, al blijven ze er geen voorstander van. ‘Het is kiezen tussen de pest en de cholera’, zegt Martens. ‘Maar hoger studiegeld is in deze context de beste optie voor de studenten.’

De Vlhora wanhoopt niet. ‘Er zijn nog veel zaken die niet definitief beslist zijn. Misschien kunnen we de Vlaamse regering tot andere inzichten brengen.’

Uit de cijfers van de inschrijvingen voor dit academiejaar leert de Vlhora dat van de nieuwe eerstejaars (de ‘generatiestudenten’) driekwart kiest voor een richting die opleidt tot een knelpuntberoep of voor een STEM-richting. Over de hele studentenpopulatie is dat zeventig procent.


Stijgers en dalers

Opvallende stijgers zijn interieurvormgeving, ergotherapie en toegepaste informatica.

Het studiegebied onderwijs – de bachelors leerkracht kleuter, lager en secundair – doet het iets minder goed dit jaar (- 5 procent voor secundair), maar over een langere termijn bekeken is de trend nog stijgend. Het dieptepunt lag rond de eeuwwisseling met 16.000 studenten. Dit jaar zijn het er 23.000.

‘Toch is er zeker nog behoefte aan een campagne om meer mensen naar de lerarenopleiding te krijgen’, vindt Vandewalle. ‘Liever dat dan een toelatingsproef.’


DS, 15-10-2014 (Tom Ysebaert)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB