Het wilde Westen van Brussel


KUREGEM - In de Anderlechtse wijk Kuregem vechten twee bendes een gewelddadige territoriumstrijd uit. De frustratie over het optreden van de politie neemt toe. 'Agenten komen pas als het probleem voorbij is. En ze zetten van ver hun sirene op, zodat het crapuul zeker tijdig kan vluchten.'


Een kalasjnikov, een riotgun, een revolver en een achttal molotovcocktails vond de politie maandagnacht in Kuregem, op een troosteloos, braakliggend terrein achter het sociale woonblok aan het Albert I-plein.

'Er waren schoten aan de andere kant van het plein, en we zagen een groepje jongeren in onze richting vluchten', zegt een bewoonster van het woonblok. 'Een buurvrouw zag dat ze hun wapens over de afsluiting gooiden en heeft de politie gebeld. Drie kwartier later zijn de agenten aangekomen om de wapens mee te nemen.' De nacht voordien had de politie op datzelfde plein ook al een kalasjnikov gevonden, na een schietpartij in Vorst. Maar de agenten hebben het wapen toen op straat laten liggen, omdat ze belaagd werden door een vijftigtal jongeren.

Of het twee nachten na elkaar om hetzelfde wapen ging, is nog niet duidelijk. Wel zijn politie en burgerwachten het eens over de aanleiding. In Anderlecht en Vorst zouden namelijk twee drugsbendes in een harde concurrentiestrijd verwikkeld zijn, en zware automatische wapens zijn daar een onderdeel van.

Zulke incidenten doen het onveiligheidsgevoel in dit verwaarloosde stukje hoofdstedelijk gewest ongetwijfeld stijgen. Maar de grootste frustratie hier gaat over de afwezigheid van enige law and order. Enkele voorbeelden. 'Drie jaar geleden overvallen, met zware lichamelijke letsels, daarna niks meer van gehoord.' 'De dader van een overval opgepakt en twee uur later weer vrijgelaten, een proces is nooit gekomen.' Ook de 'sociale dienst van Kuregem' heeft zijn overvallers nooit voor de rechter gezien, nadat die nota bene spullen hadden gepikt die de vzw gratis weggeeft.

Kuregem is nooit de aantrekkelijkste buurt van de hoofdstad geweest. Maar volgens veel bewoners is de sfeer de voorbije maanden harder geworden. Het CD&V-gemeenteraadslid Walter Vandenbossche noemt het 'een spiraal naar beneden': 'Bij rellen en incidenten hebben criminelen ontdekt dat hun daden ongestraft bleven. Politie en gerecht lieten maar betijen. Dat heeft een soort vrijgeleide en gevoel van straffeloosheid gecreëerd.'

Dat gebrek aan repressie en de grote armoede in de gemeente vormen volgens de CD&V'er een gevaarlijke cocktail. 'Anderlecht is de voorbije jaren het slachtoffer geworden van de huisvestingspolitiek in de buurgemeenten. Zowel Sint-Gillis als Molenbeek heeft nieuwe bouwprojecten gerealiseerd, waardoor de huurprijzen in die gemeenten omhoog zijn gegaan. De armen zijn daarom in Anderlecht terechtgekomen. En armoede gaat samen met criminaliteit.'

Die criminaliteit lijkt in Kuregem het best te gedijen. Volgens Vandenbossche gaat het zelfs zover dat mensen die hun huis te koop zetten, bedreigd worden en de dwingende raad krijgen om het voor een spotprijsje van de hand te doen. 'Zulke praktijken kunnen alleen maar omdat de politie laat begaan. De politiezone Brussel-Zuid (Anderlecht, Sint-Gillis en Vorst) is onderbemand en het personeel is niet goed opgeleid. Daardoor weigeren de agenten soms zelfs uit te rukken bij een oproep, omdat ze bang zijn.'

Maar de burgemeester van Anderlecht, Gaëtan Van Goidsenhoven (MR), ontkent met klem dat er in zijn gemeente no-goarea's zijn, waar de politie de macht aan criminele bendes heeft afgestaan. 'Hier zijn geen Amerikaanse toestanden', zegt hij. 'Onze agenten reageren altijd op alle oproepen. Sinds de vondst van de wapens, begin deze week, zijn 's nachts ook permanent honderd agenten op het terrein. Elk perceel van de driehoek Vorst-Sint-Gillis-Anderlecht is gedekt. Ik wil hier weer een normale buurt van maken. Het kan toch niet dat de omgeving van het station Brussel-Zuid, de internationale poort van Brussel, zo verwaarloosd blijft?'

Ondanks zijn stoere taal krijgt de burgemeester veel kritiek. Hij zou te weinig leiderschap tonen, en er niet in slagen om een slagkrachtige politie uit te bouwen. Van Goidsenhoven geeft toe dat de politiezone Brussel-Zuid het lastig heeft.

'Met onze lokale politiezone moeten wij problemen aanpakken die het lokale niveau overstijgen. Al jarenlang vragen wij dat de federale politie bepaalde taken van ons overneemt, zoals de overbrenging van de gevangenen. Dan zouden we alle energie in de aanpak van de criminaliteit kunnen steken. Maar we krijgen geen gehoor.'

Bij Binnenlandse Zaken wordt verbaasd gereageerd. 'De federale politie geeft nu toch al ondersteuning aan de politiezone wanneer dat nodig is', zegt de woordvoerder van minister Annemie Turtelboom (Open VLD). 'Het overnemen van bepaalde taken is nog niet ter sprake gekomen.'

Met Justitie verloopt de samenwerking beter, zegt burgemeester Van Goidsenhoven. 'Er is bij het Brusselse parket nu één substituut die zich voltijds met Kuregem bezighoudt. De tijd is voorbij dat criminelen na enkele uren weer vrijgelaten werden.'

Hier en daar is te horen dat de schietpartijen van afgelopen week met de ramadan te maken zouden hebben. Maar de woordvoerder van de politiezone Brussel-Zuid spreekt dat tegen. Ook de burgemeester denkt dat het toeval is. 'De enige invloed van de ramadan is dat er meer volk op straat is, en dat de criminelen het volk kunnen ophitsen tegen de politie. Maar het is niet zo dat de mensen gewelddadiger worden.'

Desondanks blijft de buurt rond het Albert I-plein een troosteloze indruk geven. 's Avonds is het er aardedonker; sommigen hebben de kabels van de straatverlichting voor de lol doorgeknipt. En de groepjes allochtonen op straat komen bedreigend over.

Aan de publieke vuilnisbak in een zijstraat zijn nog duidelijk de zwarte sporen zichtbaar van de brand die enkele jongeren er deze week hebben gesticht. Het braakliggende terrein waar de kalasjnikov is achtergelaten, maakt het plaatje compleet. Na eerdere plannen om daar een fontein en een park aan te leggen, heeft iemand beslist om het dan maar zo te laten verkommeren, achter de half omgevallen afsluiting.


Blog DS, 12-09-2009 (Pieter Lesaffer)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB