Vier dagen na de giframp is de verwarring in Wetteren ongezien. De autoriteiten hebben de situatie allerminst onder controle. "Dit kan alleen in België", oordeelt Luc Rombout, die verbonden is aan het Belgische kenniscentrum CEMAC en deel uitmaakt van de NAVO-werkgroep 'Aansprakelijkheid van hulpverleners'. "Wij leren niet uit het verleden."



Wij hebben geen rigoureuze oefenprogramma's en geen strenge kwaliteitsnormen voor noodplannen

Luc Rombout

Paniek gisteren in Wetteren, toen het in de vooravond plots hevig begon te regenen. Van die plotse zondvloed kon men lange tijd niet vertellen of ze de ramp zou verergeren dan wel verlichten. Op een persconferentie riep gouverneur Jan Briers alvast de inwoners op om zich klaar te houden voor een eventuele evacuatie. Om hoeveel mensen het precies ging, bleef lange tijd onduidelijk. Er circuleerden cijfers tussen 3.000 en 23.000 mensen. Bij het ter perse gaan leek een evacuatie voorlopig niet nodig, omdat de metingen opnieuw gunstig waren.

De verwarring is tekenend voor de toestand in Wetteren. Gisterochtend moest een honderdtal mensen weer uit hun huizen nadat ze enkele uren eerder nog de toelating hadden gekregen om weer naar hun woning te gaan. De oorzaak? Nieuwe metingen van giftig gas in een rioolput, die zes tot acht keer hoger waren dan de dodelijke dosis.

Onduidelijk
Ook daarover communiceerde gouverneur Briers erg onduidelijk. 's Ochtends klonk het dat een oud rioolsysteem voor problemen had gezorgd "waarvan Aquafin ons niet verteld had dat het bestond". Die uitspraak moest hij later op de dag herroepen.

(Lees verder onder de foto)

De kritiek op de aanpak van de ramp zwelt aan. Burgemeester Bart Somers van Mechelen wil dat het federale niveau de coördinatie overneemt. "De gouverneur moet contact opnemen met de minister van Binnenlandse Zaken en vice versa om de verantwoordelijkheid op het federale niveau te trekken", verklaarde hij in Terzake.

Volwaardig beroep
"Burgemeesters en gouverneurs doen hun uiterste best om calamiteiten te bestrijden, maar crisisbeheer is een volwaardig beroep", reageert onze landgenoot Luc Rombout, expert noodplanning en rampencoördinator, onder andere bij de NAVO. "Ineens wordt van de burgemeester of gouverneur verwacht dat hij cruciale levensbepalende beslissingen kan nemen en dat hij weet hoe hij een chemische interventie, alarmering en evacuatie van de bevolking, de opzet van een onthaalcentrum, de crisiscommunicatie en het beheer van de milieu-impact vrijwel onmiddellijk georganiseerd kan krijgen."

Ook in het buitenland hangt het crisisbeheer vaak vast aan de functie van burgemeester of gouverneur, maar anders dan in onze buurlanden heeft België geen traditie van doorgedreven vorming. "We hebben geen rigoureuze oefenprogramma's, geen strenge kwaliteitsnormen voor noodplannen en we leren niet uit onze fouten."

(Lees verder onder de foto)

Na elk incident volgt traditiegetrouw een gerechtelijk onderzoek, waarbij in de eerste plaats gezocht wordt naar verantwoordelijken en schuldigen. Maar van een technische analyse, die kan leiden tot een betrouwbaar draaiboek bij toekomstige rampen, is volgens Rombout amper sprake in ons land. "In Nederland, het Verenigd Koninkrijk en eigenlijk alle andere Europese landen, wordt dat wel steevast gedaan".

Rombout, die zelf een deel van de coördinatie op zich nam bij de gasexplosie in Gellingen, is streng voor het crisisbeheer in ons land. "De hulpverlening verloopt nooit zeer goed in België. Kijk naar Gellingen, kijk naar het treinongeval bij Pécrot of in Buizingen, de instorting in Luik of het broom-incident in Antwerpen." Bij dat laatste ongeval, in 2006, kantelde een tankwagen met zesduizend liter giftige broom aan boord. Ook daar leek eerst alles onder controle tot er plots, net als in Wetteren, giftige dampen uit de riolering kwamen.

Bron: De Morgen 8/05/2013

Mening: Uit dit artikel blijkt dat er vernieuwingen moeten komen. Het kan gebeuren dat er zaken fout gaan zoals een treinongeval, een kanteling van een vrachtwagen, ... Wij zijn en blijven mensen, mensen zijn niet perfect en maken fouten. Ik ben het er mee eens dat er een betere organisatie moet komen zodat zo'n rampen beter begeleid kunnen worden. Daarnaast is het een 'must' dat de betrokken partijen beter leren samenwerken. In het artikel wordt aangehaald dat de andere Europese landen het veel beter doen op vlak van rampenbegeleiding. Het kan dus handig zijn om een voorbeeld aan hen te nemen. Vergelijk onze manier met de manier van een ander land en probeer er een mooie combinatie van te maken. Zo kunnen we ons systeem beetje bij beetje verbeteren tot er een optimale rampenbegeleiding ontstaat.

Blijkbaar zijn er in de buurlanden zeer efficiënte rampenplannen. Het is natuurlijk een goede zaak wanneer alles vlot verloopt na een ramp. Al denk ik dat er altijd commentaar en verwijten zullen blijven. Het lijkt allemaal heel gemakkelijk en logisch, tot je er zelf aan moet beginnen. Ik wil niet zeggen dat alles moet blijven zoals het is en dat een beter uitgewerkt plan onnodig is, zeker niet. Wel denk ik dat het gemakkelijk is om met een beschuldigende blik te kijken wanneer je zelf aan de zijlijn staat.

Ik denk dat het duidelijk is dat er iets moet veranderen in hoe we met rampen omgaan. Er zijn na de treinramp dingen fout gegaan, mensen hadden eerder geëvacueerd moeten worden maar achteraf oordelen en kritiek geven is natuurlijk wel makkelijk. Voor de hulpverleners en de civiele bescherming moeten het moeilijke beslissingen geweest zijn. Men begint een trein te blussen, dan blijkt dat deze vol gifitge stoffen zit en dan was er een groot probleem. In de chaos is het moeilijk een duidelijk beeld te krijgen van hoe ernstig de situatie is. Ik begrijp dat het moeilijk is om mensen uit hun huizen te laten vertrekken en dat men lang nadenkt om dit te doen, te lang misschien. Verder denk ik dat her vooral een gebrek aan ervaring is. We hebben weinig ervaring met echte rampen in België en hulpdiensten kunnen wel op noodsituaties trainen maar het is toch niet het zelfde. Hopelijk leren ze iet uit wat er nu gebeurd is zodat er in de toekomst een beter aanpak kan volgen!

Wij zijn mensen en mensen maken fouten. Hierdoor gebeuren er ongelukken... Klopt! Maar ook de coördinatie na de ramp gebeurt door mensen. Mensen die allemaal hun best doen. Hulpverleners die hard werken, met de middelen die ze voor handen hebben. Ik zou het hen niet na doen.
Het gaat hier om een zeer complex probleem, waarbij rekening moet gehouden worden met zoveel verschillende elementen. Er zijn steeds nieuwe meetresultaten, andere weersomstandigheden. Dat bemoeilijkt vanzelfsprekend de communicatie.
De grote kritiek op de coördinatie vind ik op dit moment ongepast. Als je aan de kantlijn staat en je ziet iets mislopen, is het altijd gemakkelijke om achteraf te zeggen dat jij het anders had aangepakt.