Loslaten wordt het moeilijkst


BRUSSEL - Portret Yves Leterme zal niet stilletjes de nacht in gaan De aftredende premier is vastbesloten terug te keren en zijn naam te zuiveren. Het wordt een oefening in de Zestien waardig loslaten.


'U mag verder een beroep op mij doen, in het dossier Kaupthing en in andere dossiers.' Premier Leterme richtte zich gisteren op zijn website rechtstreeks tot de gedupeerden van de IJslandse bank, om aan te kondigden dat een oplossing binnen handbereik lag. Meteen gaf hij aan dat hij verder wil werken op de bankdossiers, ook al gooit hij de handdoek als premier.

Overigens was hij als premier eerder al bijna obsessief bezig met Kaupthing; hij beantwoordde persoonlijk al de klaagmails van berooide klanten, tot zijn entourage hem vriendelijk terechtwees. Een cabinetard die tot dan de communautaire dossiers had gedaan - en het de jongste maanden dus behoorlijk minder druk had - mocht voortaan de boze bankmails beantwoorden.


Onrechtvaardigheid

Dat de West-Vlaming niet van plan is de dossiers die hij als premier beheerde te lossen, is tekenend. 'Zit met mij niet in. Ik sta recht in mijn schoenen', sms'te Leterme vrijdagavond al naar zijn ouders, net voor hij de poort van Belvédère binnenreed om de koning zijn ontslag aan te bieden.

Het gevoel dat hem groot onrecht is aangedaan, klinkt door zijn communicatie. 'De tweede macht, de regering, is aangeklaagd door de derde macht, het gerecht, en veroordeeld door de vierde macht, de media, nog voor ze een kans heeft gekregen zich te verdedigen door de eerste macht, het parlement', stelt men op het kabinet-Leterme.

'Fortis-gate' is daarbij eigenlijk een bevestiging van een gevoel dat al maanden leeft in de Wetstraat 16: we worden te hard aangepakt door de media. Zeker rond het communautaire dossier leeft de vaste overtuiging dat het in de eerste plaats de pers was die het onderhandelingsklimaat onmogelijk maakte, niet de politici zelf.

Niet toevallig sms'te Leterme onlangs Dirk Geeraerd, de trainer van KSV Roeselare, om hem op te beuren na een pijnlijk ontslag door tegenvallende resultaten. Even later mocht Geeraerd, die tijdens zijn trainerschap ook systematisch de pers als grote boeman aanwees en zelfs eens een vol bierglas van een boze journalist over zich heen kreeg, op audiëntie in de Zestien. Beiden zijn West-Vlaming, beiden voelen zich de underdog, aan wie onrecht is aangedaan. 'Het was een aangenaam gesprek', liet Geeraerd achteraf weten aan de Krant van West-Vlaanderen, ook voor Leterme een geprefereerd communicatiekanaal.

Dat Leterme zich het Kaupthing-dossier zo persoonlijk aantrekt, is ook geen toeval. Eerst en vooral heeft hij zich meteen bij het uitbreken van de bankcrisis sterk gemaakt dat 'geen enkele Belgische spaarder geld zou verliezen'. Die belofte wilde hij absoluut houden.

Met het bankdossier wilde hij bovendien laten zien dat hij het toch 'in zich had'. 'Voor een grijze boekhouder toch niet zo'n slechte aanpak', sms'te hij naar verschillende journalisten, het weekend nadat hij Fortis voor het eerst van de ondergang redde. Ten slotte deelt de premier, die persoonlijk ook zo'n 20.000 euro verloor op een Lehman Brothers-belegging bij Citibank, met de Kaupthing-spaarders een gevoel dat hen groot (financieel) onrecht is aangedaan.


Eenzaam

'Op de tribune van Standard zie je hem altijd alleen zitten. Collega-politici gebruiken het voetbal om contacten te hebben. Hij niet. Hij komt toe met chauffeur, gaat naar de tribune, en kijkt naar de match. Moederziel alleen', vertelt een toppoliticus.

Afgelopen weekend stond Leterme ook eenzaam binnen zijn partij. Terwijl zowat elke CD&V'er, met uitzondering van het kabinet-Leterme, inzag dat de Ieperling echt niet kon terugkeren als premier, was hijzelf daarvan nog lang niet overtuigd. Het kostte CD&V-voorzitter Marianne Thyssen uren om hem uiteindelijk te overtuigen. Op moment dat de coalitiepartners al lang wisten dat men bij CD&V werkte met Jean-Luc Dehaene als nieuwe regeringsleider, moest de voorzitster haar aftredend premier nog overtuigen van de onmogelijkheid van een terugkeer. 'Niets van aan', klinkt het op het kabinet-Leterme, maar binnen CD&V zijn er toch een pak een andere mening toegedaan.

Letermes besluiteloosheid op zondag doet onwillekeurig terugdenken aan het einde van het kartel met N-VA. Ook toen kon Leterme na weken van twijfel niet doorduwen, en geen keuze maken tussen ontslag voor zijn regering of het einde van het kartel. Het was Kris Peeters (CD&V) die uiteindelijk de N-VA buitenduwde.

Het aantal berichtjes dat Leterme de afgelopen 64 uur naar partijgenoten stuurde, vertelt hoe dan ook dat hij zich niet laat begraven. Hij wil zichzelf voor de parlementaire onderzoekscommissie witwassen, en hoopt dat de kiezer dat ook zal doen op 7 juni 2009. En hij is niet van plan zijn intern gezag zomaar op te geven. Het doembeeld van een schoonmoeder voor de nieuwe premier hangt in de lucht.


Ziek

'We maken ons meer zorgen om zijn gezondheid dan om de politieke toestand', stelden de ouders van Leterme gisteren in De Standaard. Ook binnen de partij doen verhalen de ronde die wijzen op grote bezorgdheid over de fysieke toestand van de aftredende premier. Na een interne bloeding aan het maagdarmkanaal werd Leterme in maart opgenomen in het Leuvense Gasthuisberg. Zowat iedereen in de Wetstraat stelt dat dit grote sporen heeft nagelaten.

Het werktempo dat Leterme zichzelf oplegde na het uitbreken van de bankcrisis piekte tot 16 à 17 uur per dag. Vraag was hoe de Ieperling dat volhield, en er tussendoor nog buitenlandse bezoeken in het weekend bijnam. Eind november in Libanon oogde de premier bijzonder vermoeid, een vervelende oogontsteking hinderde hem.

Leterme was als ministerpresident nog bijna voortdurend bezig met campagne voeren: hij hanteerde 'de regel van 10.000'. Door allerlei bezoeken en manifestaties te doen probeerde hij elke week 10.000 mensen te zien. Vraag is hoe de aftredend premier, als hij het meent met zijn comeback, ooit nog dat tempo kan halen.


DS, 23-12-2008 (Wouter Verschelden)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB