Koning moet formatie in België redden


Diepe onenigheid tussen Vlamingen en Walen verhindert de vorming van een kabinet in België. Koning Albert zelf gaat een uitweg zoeken.


Twee maanden na de verkiezingen zijn de onderhandelende partijen vastgelopen op het lastigste probleem van België: de toekomst van België zelf. De scheidslijn loopt niet tussen liberalen en christen-democraten, maar tussen Frans- en Nederlandstaligen.

Koning Albert besloot gisteren om kabinetsformateur Yves Leterme voorlopig vrij te geven, zodat hijzelf met de partijleiders kan praten. Het is bijna dertig jaar geleden dat een Belgische koning zich zo direct met de kabinetsvorming bemoeide. „Zeer verrassend en dat wijst erop dat de crisis heel diep zit”, zei de politieke veteraan Wilfried Martens, die negen kabinetten heeft geleid.

De christen-democratische formateur Leterme blijft wel formeel in functie en hij wordt nog steeds beschouwd als toekomstig premier van een ’oranje-blauwe’ coalitie van christen-democraten en liberalen van beide zijden van de taalgrens.

Die partijen leken het over veel eens te kunnen worden, maar toen ze deze week hun ideeën over de toekomst van België op papier zetten ontplofte de bom die altijd ligt te tikken op de achtergrond van de Belgische politiek. Liberalen en christen-democraten vergaten gisteren hun onderlinge verschillen en ze verschansten zich aan weerszijden van de taalgrens.

De Vlaamse partijen willen dat de deelstaten Vlaanderen, Wallonië en Brussel meer macht krijgen om hun eigen problemen op te lossen. Ze vinden dat Wallonië te laks is en te veel leunt op de federale regering en op Vlaanderen. De Waalse partijen willen van geen verandering weten en wijzen elke staatshervorming af.

Toch legden ze donderdagavond laat een wensenpakket op tafel als reactie op het Vlaamse verlanglijstje voor staatshervorming. Dat pakket schokte de Vlamingen. De Walen eisten onder meer dat de Vlamingen rechten zouden verliezen in de praktisch Franstalige hoofdstad Brussel en dat Brussel zou worden uitgebreid ten koste van het omringende Vlaams gebied. „Niet serieus”, reageerde één van de verbijsterde Vlaamse onderhandelaars. Sindsdien ligt de formatie stil.

Wat de koning daaraan kan doen, is onduidelijk. Zijn moreel gezag is groter bij Walen dan bij Vlamingen, onder andere doordat hij wordt gezien als verdediger van de federale staat België. Formateur Yves Leterme wordt in Wallonië gezien als een bedreiging van die federale staat.


Trouw, 18-08-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Formateur in België krijgt nieuwe kans


Brussel, 20 augustus. Koning Albert II van België heeft de Vlaamse christen-democraat Yves Leterme gisteren gevraagd zijn pogingen voort te zetten om een federaal kabinet van christen-democraten en liberalen te formeren.


Na consultatie van de leiders van de Vlaamse en de Waalse christen-democraten en liberalen vroeg koning Albert gisterenmiddag aan Leterme „nieuwe politieke contacten te leggen voor de hervatting van de onderhandelingen voor de vorming van een regering”. Leterme liet daarop weten dat hij „een schema zal uitwerken dat [...] moet leiden tot een hervatting van de onderhandelingen”.

Leterme wil de komende dagen „een doorstart” van zijn formatie voorbereiden. „Er is wat ruimte gemaakt. Er was maar één andere optie: de formatie stopzetten”, zei hij na de persoonlijke tussenkomst van de koning.

Inhoudelijk liet geen van de geconsulteerde politici zich uit over het beraad met de koning. Maar algemeen wordt aangenomen dat het Belgische staatshoofd een klemmend beroep op hen heeft gedaan een uiterste poging te doen uit de ontstane impasse te komen.

Tevens gaan de meeste waarnemers er van uit dat het voor Leterme de laatste kans is om christen-democraten (de Vlaamse CD & V en de Waalse CDH) en liberalen (de Vlaamse Open VLD en de Waalse MR) aan weerszijden van de taalgrens ervan te overtuigen gezamenlijk tot een nieuw kabinet toe te treden.

Beide politieke stromingen zijn sinds de verkiezingen van begin juni op elkaar aangewezen voor de vorming van een federale regering die op een werkbare meerderheid in het parlement kan rekenen. Als er nu geen schot in de zaak komt, dan moet eind deze week „het doek over rooms-blauw vallen”, aldus politicoloog Carl Devos van de Universiteit Gent vandaag in dagblad De Morgen.

Leterme, formateur sinds 15 juli, liep afgelopen donderdagavond vast en besloot het staatshoofd te verwittigen. Het voornaamste struikelblok vormt Leterme’s vaste voornemen om de verdeling van de bevoegdheden tussen de Belgische federatie en de drie gewesten (behalve Vlaanderen en Wallonië ook Brussel) te herzien.

Zowel de Vlaamse christen-democraten als de Vlaamse liberalen hebben de kiezers meer regionale zeggenschap beloofd ten koste van het federale bestuur. De Waalse christen-democraten en Waalse liberalen zijn desnoods bereid daaraan tegemoet te komen, maar de concessies die zij in ruil daarvoor verlangen gaan hun Vlaamse politieke geestverwanten te ver.


NRC, 20 augustus 2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Erop of eronder voor Leterme


BRUSSEL - Na een hele dag intense pendeldiplomatie met elk van de partijvoorzitters afzonderlijk, riep formateur Yves Leterme (CD&V) vanavond om half zeven de delegatieleiders-voorzitters bijeen voor een collectief overleg in het bureau van Kamervoorzitter Herman Van Rompuy.


Het is erop of eronder, zei de entourage van enkele deelnemers. Vlamingen en Franstaligen botsten frontaal. CD&V/N-VA en CDH leken de protagonisten, maar van de Vlaamse liberalen is geweten dat ze het op het communautaire vlak volledig eens zijn met het kartel en met de formateur.

Als het overleg stokt, rest de formateur niet veel anders dan een tocht naar het koninklijk paleis om zijn opdracht terug te geven en te melden dat er geen voldoende overeenstemming is om een coalitie te vormen met de oranje-blauwe partners van beide zijden van de taalgrens.

Het is nog niet uitgesloten dat de onderhandelaars net voor de afgrond toch de bocht zouden maken en overeenstemming zouden vinden over de agenda en de procedure.

Want daar ging het gisteren nog altijd over. De gesprekken zitten diep in het slop sinds de Franstalige partijen vorige vrijdag communautaire tegeneisen formuleerden die de Vlamingen hoog in de gordijnen joegen. De raadplegingen van de koning afgelopen weekeinde deblokkeerden niet veel, maar deden de vier partijen wel weer zeggen dat ze met elkaar verder wilden proberen.

De formateur stelde een agenda op met dertig knelpunten; de partijen moesten zich engageren om daarover ‘serieus’ te onderhandelen. Daarnaast werkte hij aan een voorstel om BHV op te lossen.

De partijen poogden ieder voor zich die punten in hun richting om te buigen en te amenderen, en de procedure aan te passen.

De werkzaamheden vertoonden meer gelijkenissen met een moeilijke diplomatieke conferentie dan met een normaal formatieberaad. Toch heerste gisterenmiddag geen crisissfeer. Niemand liet iets uitlekken. Dat betekende, zo werd aangenomen, dat ze alle vier echt wilden doorgaan of alleszins niet wilden laten uitschijnen dat zij de stekker wilden uittrekken.

In de loop van de avond groeide dan stilaan een crisissfeer. Het leek erop alsof het kartel CD&V/N-VA en ook Open VLD het eindeloos gepalaver – dat nog altijd over de agenda en de procedure ging – niet langer pikten. En dat ze de Franstalige partijen – inzonderheid CDH, dat niet wil weten van hervormingen die een tweederde meerderheid – voor de keuze stelden: ofwel hier en nu aanvaarden dat er hoe dan ook een stevige brok staatshervorming komt, ofwel de boeken dichtdoen.


Blog DS, 22-08-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Geen akkoord na nacht crisisberaad


BRUSSEL - Formateur Yves Leterme en de delegatieleiders van de oranje-blauwe partijen zijn donderdagmorgen rond 4 uur zonder akkoord uiteen gegaan. Toch is de poging om de formatieonderhandelingen opnieuw op te starten nog niet volledig afgelopen.


Vanmiddag om 13 uur komen de partijvoorzitters en de formateur opnieuw bijeen, zo is na de vergadering vernomen. Waar die vergadering zal doorgaan, is nog niet duidelijk.

De formateur en de partijvoorzitters van de liberale en christendemocratische partijen zaten sinds woensdagavond 19 uur samen in de Kamer om te proberen de formele onderhandelingen, die sinds eind vorige week zijn opgeschort, terug vlot te krijgen. Het struikelblok blijft de bereidheid om te praten over een staatshervorming.

De inzet van de vergadering was vooral om van de CDH van Joëlle Milquet absolute duidelijkheid hierover te krijgen. De Vlaamse partijen willen dat oranje-blauw het nu al onderling eens raakt over zaken die een tweederde meerderheid nodig hebben, de CDH van Joëlle Milquet wil nog geen onderling akkoord afsluiten voor er een regering gevormd is.


Erop of eronder

Bij aanvang van de vergadering luidde het her en der dat het erop of eronder was. Tot middernacht was de teneur van de informatie die naar buiten kwam eerder pessimistisch. Toch werd er voortgepraat en er kwamen zelfs signalen over een mogelijke 'opening' naar buiten.

Inzake staatshervorming zou er volgens sommige bronnen op een gegeven moment gepraat zijn over een soort algemeen kader. Dat zou dan voor de regeringsvorming kunnen worden vastgelegd, maar pas later concreet worden uitgewerkt. Maar een akkoord hierover is er in elk geval niet. Ook over andere knelpunten - onder meer inzake justitie, begroting en socio-economisch beleid - is gepraat.


Naar de koning

Als het overleg definitief stokt, rest de formateur niet veel anders dan een tocht naar het koninklijk paleis om zijn opdracht terug te geven en te melden dat er geen voldoende overeenstemming is om een coalitie te vormen met de oranje-blauwe partners.

Het is nog niet uitgesloten dat de onderhandelaars net voor de afgrond vanmiddag toch de bocht zouden maken en overeenstemming zullen vinden over de agenda en de procedure.


Eindeloos gepalaver

De werkzaamheden van de afgelopen dagen vertoonden meer gelijkenissen met een moeilijke diplomatieke conferentie dan met een normaal formatieberaad. Toch heerste gisterenmiddag nog geen crisissfeer. Niemand liet iets uitlekken. Dat betekende, zo werd aangenomen, dat ze alle vier echt wilden doorgaan of alleszins niet wilden laten uitschijnen dat zij de stekker wilden uittrekken.

In de loop van de avond groeide dan stilaan een crisissfeer. Het leek erop alsof het kartel CD&V/N-VA en ook Open VLD het eindeloos gepalaver – dat nog altijd over de agenda en de procedure ging – niet langer pikten. En dat ze de Franstalige partijen – inzonderheid CDH, dat niet wil weten van hervormingen die een tweederde meerderheid – voor de keuze stelden: ofwel hier en nu aanvaarden dat er hoe dan ook een stevige brok staatshervorming komt, ofwel de boeken dichtdoen.


Blog DS, 23-08-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Eenheid België in gevaar volgens Turkse krant


Volgens de Turkse krant Hürriyet staat België aan de rand van een opdeling. Het grootste Turkse dagblad leidt dit af uit de impasse in de coalitiegesprekken.


‘Er wordt steeds luider over een opdeling van het land gesproken’, schrijft de krant. De verslaggever meldt specifiek dat de radiozender RTBF openlijk over deze mogelijkheid begint te praten. De zender verwees naar de opdeling van Tsjechoslovakije en zei dat hetzelfde ook in België kan gebeuren.

De Turkse media hebben grote belangstelling voor een mogelijke opdeling van België, aangezien Turkije worstelt met de kwestie van de Koerden. Veel Turken vrezen dat de Koerden zich willen afscheiden. Elke scenario voor een Belgische splitsing wordt uitvoerig besproken in de Turkse kranten.


Blog DS, 23-08-2007 (ebl)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Wachten op de koning


BRUSSEL - Het ziet ernaar uit dat Yves Leterme vanmiddag de handdoek zal gooien. Een ultieme poging om oranje-blauw weer op de rails te zetten is mislukt.


Enige probleem is dat de koning momenteel op vakantie is en Leterme zijn opdracht niet kan teruggeven. Het is dus wachten totdat de koning in het land is.

Vanmiddag had Leterme nog contacten met de verschillende onderhandelaars, maar die hebben niets meer uitgehaald.

Verwacht wordt dat een Franstalige nu het initiatief zal krijgen.


Blog DS, 23-08-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Na 74 dagen zonder regering...


10 juni: Verkiezingen.

11 juni: Ontslag SP.A-voorzitter Johan Vande Lanotte, zijn partij in oppositie.

13 juni: MR-voorzitter Didier Reynders informateur.

18 juni: CD&V/N-VA stemt in met idee staatshervorming na 2009.

19 juni: PS-voorzitter Elio Di Rupo stapt boos op bij Reynders.

26 juni: Koning Albert breekt zijn heup.

2 juli: Reynders' rapport klaar: nutteloos ererondje afgelopen.

5 juli: Jean-Luc Dehaene is bemiddelaar-onderhandelaar.

10 juli: 'Oranje-blauw enige mogelijkheid', zegt Dehaene.

15 juli: Dehaene stopt, Yves Leterme (CD&V) wordt formateur.

16 juli: Leterme bezet Hertoginnedal en ziet de partijvoorzitters.

21 juli: Leterme heft voor RTBF-camera's de Marseillaise aan.

22 juli: De formateursnota 'De kracht van mensen' is klaar.

23 juli: Leterme weigert Franstalige excuses over het Brabançonne-incident aan bieden.

24 juli: De onderhandelaars komen een eerste keer samen.

25 juli: 'Principeakkoord over lastenverlaging', zegt formateur, na druk van Open VLD.

27 juli: 'Principeakkoord over verhoging sociale uitkeringen', zegt formateur, na druk CDH.

31 juli: Akkoord begroting 2007.

2 augustus: 'Kerncentrales blijven langer open', zegt formateur.

3 augustus: 'Desnoods federale geldkraan dicht', zegt Open VLD.

8 augustus: Open VLD, MR en CDH zijn bijzonder ontstemd over de tweede versie van de formateursnota.

9 augustus: Joëlle Milquet is onverwacht afgereisd naar haar gezin in Zuid-Frankrijk.

10 augustus: Leterme probeert begrotingsronde, ter afkoeling.

12 augustus: 'Er wordt constructief over communautaire gepraat', zegt formateur.

13 augustus: Bart De Wever (N-VA) waarschuwt voor euforie.

14 augustus: 'Er komt schot in', zegt de formateur.

16 augustus: De formatie ontploft op Franstalige tegeneisen.

17 augustus: Leterme gaat naar de koning, die nu zelf bemiddelt

20 augustus: Leterme begint opnieuw, Reynders stelt ultimatum.

21 augustus: Franstalige partijen komen samen.

22 augustus: Laatste nachtelijke marathonvergadering.

23 augustus: Exit Leterme.


DS, 23-08-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Koning der Belgen mag het zeggen


Rotterdam, 24 aug. Na 74 dagen is België terug bij af. Verder praten over een centrum-rechtse coalitie van Vlaamse en Waalse christen-democraten en liberalen heeft momenteel geen zin, concludeerde formateur Yves Leterme van de Vlaamse christen-democraten gisteren.


Met de nadruk op momenteel, want het is allerminst uitgesloten dat de betrokken partijen elkaar komend najaar alsnog vinden. Heeft een insider bij uitstek als ex-premier Jean-Luc Dehaene himself, een rooms-liberaal kabinet niet „de enig realistische mogelijke coalitie” genoemd?

Halsoverkop moest koning Albert II van vakantie in Zuid-Frankrijk terugkeren om de jobstijding in ontvangst te nemen. Hij beraadt zich nu, voor de tweede keer binnen een week, over een vervolg. Zondag stuurde hij Leterme nog terug om een doorstart te proberen. Dat mislukte en die optie heeft de Sire dus niet meer. Een nieuwe informatieronde lijkt het meest waarschijnlijk.

Vooralsnog staan de winnaars van de verkiezingen van 10 juni dus met lege handen. In de eerste plaats Yves Leterme zelf, ongekend populair in Vlaanderen en sterk gemotiveerd om te laten zien dat de christen-democraten thuishoren in de federale regering waar ze sinds 1999 twee keer achtereen buiten vielen, eerst door paars-groen en daarna door paars.

En als goede tweede Didier Reynders, die er met zijn Waalse liberale partij MR in slaagde voor het eerst de hegemonie van de Parti Socialiste in het zuiden van het land te doorbreken.

Ook Reynders is er op gebrand dit succes op federaal niveau te verzilveren en – voor de Waalse liberalen zeker zo belangrijk – de PS de baas te blijven. Per slot van rekening zijn er over twee jaar weer regionale verkiezingen.

Vijf weken heeft Leterme op het idyllisch gelegen conferentiekasteel Hertoginnedal gezocht naar de steen der wijzen. Informateur Reynders en bemiddelaar Dehaene waren hem voorgegaan. Maar de formateur liep vast in het federale bestel, dat in de loop der jaren zó fijnmazig is dichtgeregeld, dat het nog maar weinigen is gegeven daarvan alle finesses en gevoeligheden te doorgronden.

Als grote verrassing kwam Letermes mislukking dan ook niet. Slechts sporadisch had hij de afgelopen weken enige voortgang kunnen melden: kerncentrales langer open, globaal begrotingskader, meer geld voor de noodlijdende gevangenissen.

Maar dat waren peuleschilletjes vergeleken bij waar het echt om draait: de door Vlaamse partijen aan hun kiezers beloofde ‘grote staatshervorming’ – lees: meer autonomie voor de drie gewesten (Vlaanderen, Wallonië en Brussel) en minder bevoegdheden en geld voor de federatie.

Over zo’n ingreep bestaat grote verdeeldheid, niet zo zeer tussen de verschillende politieke stromingen, maar tussen het rijke Vlaanderen en het armlastige Wallonië. Een oplossing vereist tweederde meerderheid, en die tekent zich bij lange na niet af.

Wat de toestand voor de federatie zorgelijk maakt, is dat Letermes poging zo duidelijk aan het licht bracht dat er onder de huidige lichting politici nog maar bitter weinig enthousiasme is om zich voor de gemeenschappelijke Belgische zaak in te zetten. Met des te meer geestdrift beschieten ze elkaar verbaal vanuit diepe loopgraven aan weerszijden van de taalgrens.

Het Vlaamse geschut, opgejut door de opkomst van het extreemrechtse Vlaams Belang dat louter op regionale onafhankelijkheid tamboereert, richt zich op meer zeggenschap over belastingen, arbeidsmarkt en verkeer.

In het verleden werden zulke wensen vaak afgekocht. Maar „de tijd van geven en toegeven is voorbij”, aldus Bart De Wever, die voor Leterme de rechterflank afdekt. „Desnoods draaien we de geldkraan dicht”, voegden de Vlaamse liberalen (Open VLD) eraan toe.

De Waalse munitie is gemaakt van wantrouwen en verlatingsangst. De Franstaligen vrezen ontmanteling van de federatie en verlies van de Vlaamse traktaties in Belgische verpakking, zonder welke Wallonië én Brussel failliet zouden gaan. Zij willen de „federale solidariteit” behouden, zeker waar het de gezondheidszorg of de arbeidsvoorwaarden betreft. Anders degraderen tot „tweederangsburgers in eigen land”.

Leterme was in dit mijnenveld een gewaarschuwd man. „Mijn verstand is te klein om te zien hoe zo’n grote staatshervorming zou kunnen”, hield demissionair minister Karel De Gucht (Open VLD) hem begin juli nog voor.

En ex-premier Wilfried Martens herinnerde zijn partijgenoot er in dagblad De Morgen aan, dat hij zich twee jaar geleden al zorgen maakte over „de radicalisering in de hoofden” van sommigen Vlaamse politici. „[Zij stellen] nieuwe hervormingen voorop zonder vooraf uitgewerkte politieke strategie of doel. Vlaanderen vaart op die manier naar een haven die het niet kent en wie dat doet, is – naar een woord van Seneca – bij voorbaat verloren”, aldus Martens.

Oud-minister Louis Tobback tenslotte, oud-gediende van de Vlaamse socialisten die zo’n forse nederlaag leden dat ze de oppositie verkiezen, wees op Leterme’s onervarenheid in het federale doolhof. „[Hij] is al anderhalf jaar de gedoodverfde premier. Dan verwacht ik toch dat hij contacten gelegd heeft, het terrein geëffend. Quod non. Hij had evengoed Eskimo’s en Vuurlanders in Hertoginnedal kunnen zetten, ze zouden elkaar net zo goed kennen.”

De Vlaamse christen-democraten (CD & V) leggen de schuld van het falen van hun voorman geheel bij Waalse weigerachtigheid, in het bijzonder van de zijde van hun Waalse zusters CDH), en nog meer in het bijzonder bij hun voorzitster Joëlle Milquet, die ze graag neerzetten als Madame Non. Die deed dat op haar beurt af als „Vlaamse hooghartigheid”. Ze vroeg zich af: „Hebben Franstaligen nog wel het recht om nee te zeggen op Vlaamse eisen?”

Bye bye Belgium? Die vraag rukt op websites en in ingezonden brieven op de voorgrond. Onmogelijk, zeggen de meeste kenners van Belgische federatiekunde. En Slowakije dan? Dat was er in 1992 veel slechter aan toe dan Wallonië en het is van onafhankelijkheid aardig opgeknapt. Met dit verschil: Wallonië wil niet en Tsjechoslowakije was geen koninkrijk.


NRC, 24 augustus 2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Ronde van wijzen ten einde


BRUSSEL - Koning Albert heeft voorlopig zijn raadplegingen van een aantal ministers van Staat afgerond. Woensdagnamiddag was het opnieuw de beurt aan Kamervoorzitter Herman Van Rompuy (CD&V). Waarschijnlijk zal de koning ook Senaatsvoorzitter Armand De Decker vandaag nog zien.


Vanmorgen gingen Raymond Langendries (CDH), Herman De Croo (Open VLD) en Louis Michel (MR) nog langs op het kasteel Belvédère. De koning spreekt sinds maandag al met ministers van Staat die ervaring hebben met staatshervormingen.

Het lijstje 'wijzen' dat bij het staatshoofd langs mag, beperkt zich niet tot de oranje-blauwe families, ook mensen uit de socialistische en groene partijen werden op audiëntie ontvangen.

Zo werd woensdag nog een uitnodiging gestuurd naar een tweede minister van Staat van de SP.A (dinsdag al was Willy Claes bij de koning), maar die is niet beschikbaar. Wellicht gaat het om Karel Van Miert, maar die verblijft naar verluidt in het buitenland.

Zoals verwacht ziet de koning nu opnieuw de voorzitters van Kamer en Senaat, Herman Van Rompuy (CD&V) en Armand De Decker (MR), ontvangen. Beiden waren zaterdag al bij de vorst langs geweest.

Uiteindelijk zal er een nieuw initiatief van de koning moeten komen om de regeringsvorming opnieuw op gang te krijgen. Het staatshoofd zal een nieuwe (in)formateur, of bemiddelaar moeten aanduiden. Wie dat zal zijn, is nog helemaal niet duidelijk.

In het Canvas-programma Terzake zei Open VLD-onderhandelaar Karel De Gucht dinsdagavond nog dat hij op korte termijn een formateur wil 'die zijn plannen op tafel legt, die Brussel-Halle-Vilvoorde oplost en aanzetten tot de staatshervorming geeft'. Gezien de verkiezingsuitslag is het logisch dat die formateur opnieuw Yves Leterme is.


Blog DS, 29-08-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB