Van Irak naar Londen loopt zeker een lijn


Het is vandaag twee weken geleden dat Londen doelwit werd van terrorisme. Tony Blair beweert dat er geen verband is tussen de aanslagen en de oorlog in Irak. Maar deze stelling is steeds moeilijker te verkopen aan Britse parlementariërs, analisten én het volk.


De Britse regering heeft op het eerste oog een paar ijzersterke argumenten voor haar stelling dat de aanslagen in drie metrostellen en een bus in Londen, vandaag precies twee weken geleden, niets te maken hebben met de inval in Irak. Het was een aanval op een Europees land. Voor hetzelfde geld was Duitsland of Frankrijk de klos geweest, twee landen die zich van meet af aan scherp gedistantieerd hebben van het militaire optreden in Irak.

Als er een direct verband zou zijn, zo redeneren premier Tony Blair en zijn ministers, hoe is het dan te verklaren dat er de afgelopen jaren een hele serie aanslagen is gepleegd in landen die geheel buiten de coalitie staan die – onder aanvoering van de Amerikanen – Saddam Hoessein heeft verdreven en diens leger heeft verslagen? Sterker, de bloedigste aanslagen tot nu toe, die van 11 september 2001, hadden plaats op een moment dat er van een inval in Irak of een verdrijving van Saddam Hoessein helemaal nog geen sprake was, laat staan van een coalitie die dat voor elkaar had gekregen. Dus waarom zou de link die er toen aanwijsbaar niet kon zijn nu ineens wel bestaan, zo zeggen vooral Blair en zijn minister van buitenlandse zaken Jack Straw bijna provocerend.

Blair en Straw voeren de discussie met een grote verbetenheid. Ze weten dat zij in de kwestie-Irak, als het om geloofwaardigheid gaat, op grote achterstand staan. De Britten zijn uiterst sceptisch over hun woorden want de bewindslieden zijn in deze netelige kwestie niet in hun eerste leugens gestikt. De regering zei ter rechtvaardiging van de inval dat Saddam Hoessein over massavernietigingswapens beschikte. Ze waren zorgvuldig verborgen voor wapenexperts van de Verenigde Naties, maar ze konden als dat noodzakelijk was binnen drie kwartier in stelling worden gebracht. Van die wapens is er tot op de dag van vandaag geen enkele gevonden, de ’45-minutes-claim’ bleek geheel en al uit de lucht gegrepen.

Het optreden in Irak zou de bevolking bevrijden van een moorddadig regime en het land rust brengen. Ruim twee jaar later staat de teller op 25000 dode Irakezen en een veelvoud aan gewonden, onder wie duizenden die voor het leven verminkt zijn. Er is geen enkel zicht op een eind van het geweld, het neemt juist steeds meer toe. En dan zou de regering-Blair ook nog eens moeten toegeven dat de inval in Irak het terrorisme heeft aangewakkerd en vier Britse staatsburgers er toe heeft aangezet zich in de metro en in een bus op te blazen.

Of anders gezegd: de regering zou moeten beamen dat de 56 doden in Londen opgeteld mogen worden bij de 93 Britse militairen die de afgelopen 27 maanden in Irak zijn gesneuveld - de premier en zijn ministers bijten zich nog liever de tong af.

Voor zijn optreden op 7 juli is Blair uitbundig geprezen; de minister-president toonde leiderschap, deed de juiste dingen en sprak de goede woorden. Maar zijn analyse - ,,dit heeft niets met Irak te maken” - is met de dag moeilijker te verkopen. Aanvankelijk was het slechts een uit de Labourpartij gegooid Lagerhuislid, George Galloway, dat het verband legde - de man staat bekend als een notoire dwarsligger die er van is beschuldigd banden met het regime van Saddam te hebben gehad. Maar inmiddels vragen steeds meer parlementariërs, commentatoren en analisten zich hardop af of de Londense bommen losstaan van het optreden in Irak.

Zij kunnen munitie vinden in een deze week uitgelekt rapport van het Joint Terrorism Analysis Centre, het gezamenlijk terrorisme analysecentrum. Een paar weken voor de zelfmoordacties waarschuwde dit samenwerkingsorgaan van de Britse geheime diensten, politie en de douane de regering-Blair dat de gebeurtenissen in Irak terroristische activiteiten in Groot-Brittannië konden voeden. Het Britse Instituut Clingendael, Chatham House, liet zich in dezelfde zin uit: de oorlog in Irak is voor Al-Kaida een aanmoediging om in Groot-Brittannië toe te slaan. En deze week kwam ook naar buiten dat de veiligheidscommissie van het Lagerhuis al voor de inval, om precies te zijn op 10 februari 2003, waarschuwde dat militaire actie tegen Irak de terroristische dreiging zou vergroten.

Twee van de drie Britten geloven inmiddels dat de bommen in Londen te maken hebben met Irak, blijkt uit een opiniepeiling. Hebben zij het gelijk aan hun zijde, of die derde Brit die het met Tony Blair eens is? Vast staat dat de oorlog in Irak in hoge mate heeft bijgedragen aan de radicalisering van jonge moslims overal ter wereld. Uit onderzoek blijkt dat de meeste buitenlandse moslimstrijders voordat ze naar dit land gingen niets met geweld te maken hadden en pas door de oorlog daartoe zijn aangezet. Zo’n driehonderd Saoediërs die werden betrapt toen ze de Iraakse grens probeerden over te steken, biechtten op dat ze gehoor gaven aan de oproep van imams en activisten om de ’ongelovigen’ te verjagen uit het Arabische land.

Irak is geworden wat Afghanistan was voor de val van het Taliban-regime eind 2001: één groot opleidingskamp voor extremistische moslims en vooral: de grote inspiratiebron voor nieuwe rekruten. De beelden op internet en tv van moslims die hun leven geven in de heilige oorlog tegen de ongelovige bezetter, overtuigen jonge moslims van het gelijk van de mensen door wie ze zijn gerekruteerd. Namelijk, dat ze moeten meedoen aan die djihad, dat ze een rol moeten spelen bij het ’terugveroveren van de islamitische landen uit de handen van de ongelovigen’. En dat ze voor die heilige zaak hun leven moeten geven.

Want dat is de kern van de zaak voor Al-Kaida: het vestigen van een grote islamitische staat, met een bewind gebaseerd op dat van de profeet Mohammed en zijn eerste opvolgers, uit de begindagen van de islam. En dat moet een vergelding zijn voor de vernedering die de islam is toegebracht toen gretige Europese staten islamitisch land veroverden, onder elkaar verdeelden en er uiteindelijk marionettenregimes vestigden. Zo wordt ook de regering in Irak nog steeds gezien, ondanks het feit dat die het resultaat is van redelijk vrije verkiezingen. Een extremistische website als uruknet.info spreekt bijvoorbeeld consequent over ’marionetten’ en niet alleen als het de regering in Bagdad bedoelt, ook wanneer het gaat over de Iraakse troepen. Allen marionetten van de bezetter en dus vogelvrij.

Maar ook Arabische regimes die door de Amerikanen worden gesteund, met als groot voorbeeld het Egyptische en onlangs het Saoedische, hebben het marionetten-etiket opgeplakt gekregen. Beide regimes treden hard op tegen radicale moslims; Saoedi-Arabië pas sinds het zelf ook doelwit van aanslagen is geworden. Dat land geldt als de bakermat van het salafisme, de radicale islamitische stroming waarvan Al-Kaida onderdeel is.

Voor de Amerikaanse invasie in Irak vormden de Palestijnse slachtoffers de belangrijkste inspiratiebron, maar ook de strijd in Bosnië leverde de radicale islam veel nieuwe rekruten op. Radicale moslims die sneuvelden in de strijd tegen de Russen in Tsjetsjenië en tegen de Indiërs in Kasjmir hadden hetzelfde effect. De video’s daarvan gingen de wereld over. In de loop der jaren zijn die beelden steeds professioneler geworden en de verspreiding via het internet steeds sneller, want de leiders van Al-Kaida en verwante groepen onderschatten het effect ervan bij de rekrutering van nieuwelingen allerminst.

En zo zitten er nu overal ter wereld kloontjes die een rol willen spelen in de grote djihad en wachten op een signaal of op hulp om in actie te komen. Op een Afghanistan- of Tsjetsjenië-veteraan die zijn kennis komt overdragen op het gebied van bommenmaken of om salafistische uitleg van de Koran te geven. Of ze wachten op financiën van een rijke club als Al-Kaida bijvoorbeeld.

Juridisch gezien lijkt het onmogelijk een causaal verband te leggen tussen ’Irak’ en ’Londen’. Want dan zou moeten worden aangetoond dat voor de vier Britten - drie van Pakistaanse, één van Jamaicaanse achtergrond - die link inderdaad ook gold. Hun motieven zijn echter niet meer te achterhalen. Maar de stelling van Tony Blair dat er helemaal geen verband is, lijkt inmiddels toch moeilijk houdbaar.


Trouw, 21-07-2005

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB