De hogeschool past zich aan


Hogescholen en universiteiten moeten meer doen om allochtone studenten te werven en te behouden, vindt de onderwijsinspectie. Hogeschool InHolland lokt deze studenten actief.


Je moet geen hoogtevrees hebben als je bij Hogeschool InHolland in Rotterdam studeert. De negenduizend studenten verplaatsen zich met een transparante lift naar boven en naar beneden en ergens in het midden van het grote glazen gebouw zweven tientallen studenten – zittend achter een computer op een los plateau, een soort vliegend tapijt. Ruim de helft van hen heeft een niet-Nederlandse achtergrond.

In de kantine van deze school, ook wel ’de buik’ van het gebouw genoemd, hapt student communicatie Wesley Jägel in een broodje kroket. Hier pauzeren meer dan honderd verschillende nationaliteiten.

Op tafel liggen een zak kroepoek, een blikje frisdrank en de schooltassen van zijn klasgenoten Ruud van der Wel en Remy Broekhuizen. „Soms zie je een tweedeling in de kantine”, zegt Remy. Hij wijst naar de andere kant van de ruimte waar op het eerste gezicht geen enkele student een Nederlandse voorouder lijkt te hebben.

De drie blonde jongens zitten bij elkaar. Diversiteit is goed, vinden de twintigers. „Maar je moet uitkijken dat je niet doorslaat”, zegt Wesley. „Dat er over vijf jaar geen één blond koppie in de kantine meer is te bekennen. Dat zou ik raar vinden. Je zou dan maar een klein deel van de samenleving vertegenwoordigen terwijl we wél InHolland heten.”

De potentiële studenten van deze school, zegt hij kritisch, zijn de allochtonen. „Een nieuwe groep waarmee je als hogeschool lekker geld kan verdienen. Maar volgens mij zou je niet naar afkomst moeten kijken, maar naar wat iemand kan.”

Wesley zit er niet ver naast. InHolland, met 35.000 studenten één van de grootste hogescholen van Nederland, moet een voorbeeld worden van een hogeschool die met name niet-westerse allochtone studenten weet aan te trekken en te behouden.

Dat zegt bestuursvoorzitter Geert Dales, zes verdiepingen hoger. „De demografische ontwikkeling laat zien dat in de grote steden een forse toename is van niet-westerse allochtonen. De gewenste groei van onze Rotterdamse school komt dus van allochtone studenten, het kan nergens anders vandaan komen.”

Maar het is ook een maatschappelijke opgave om deze studenten binnen te halen, zegt Dales, die vorig jaar zijn burgemeesterspost in Leeuwarden verliet om aan het roer te gaan staan bij InHolland. Hij wijst op het pas verschenen rapport ’Aandacht voor allochtonen in het hoger onderwijs’. Het lijkt erop, zegt de onderwijsinspectie daarin, dat aandacht voor allochtone studenten geen onderwerp is dat leeft binnen de universiteiten en hogescholen. Hoewel de groep groeit, is slechts eenvijfde van alle studenten in het hoger onderwijs van niet-Nederlandse komaf. De uitval is bij deze groep hoger dan bij andere studenten. In verhouding studeren meer autochtonen aan een hogeschool of universiteit dat allochtonen.

„Alsof de allochtone studenten minder hersenen hebben. Daar geloof ik niets van”, zegt de VVD-politicus. „Als je die verschillen in deelname accepteert, richt je een geweldig grote maatschappelijke schade aan.”

Is hij niet bang een zwarte school te worden, met een negatieve bijsmaak? Dales: „Ik zou InHolland geen zwarte hogeschool noemen. We zijn een diverse, pluriforme hogeschool. Zo hebben we een pabo van protestants-christelijke signatuur waar ook moslims studeren.”

Zijn hogeschool moet nog diverser worden dan ze al is. En dat is een grote klus, benadrukt Dales. Zijn docenten hebben hem gewaarschuwd. „Ze zeggen: wij delen de inzet en snappen de maatschappelijke opgave, maar realiseer je, beste bestuursvoorzitter, tegen welke problemen we aanlopen.”

Die problemen zijn soms fors, vertelt Huug de Deugd, directeur van de meest gekleurde studierichting binnen InHolland: de School of Law, waar studenten een opleiding hbo-rechten of Sociaal Juridische Dienstverlening krijgen.

Hij praat liever over de ’eerste-generatiestudenten’, jonge vrouwen en mannen die als eersten binnen hun familie hoger onderwijs volgen. „Die hebben het vaak moeilijk. Ze hebben geen ouders, broers of zussen die hen zijn voorgegaan. Ze nemen een hoop sociaal-culturele problemen met zich mee: ze komen uit gebroken gezinnen, hebben een taalachterstand, veel zorgtaken, schulden en ze worstelen met de eisen die hun cultuur of religie aan hen stelt.”

Deze studenten, vooral die uit vluchtelingengezinnen, hebben als geen ander met onrecht te maken, zegt docent Mischa van Perzië. „Het is niet voor niets dat er zoveel allochtonen voor de studie rechten kiezen.”

Het komt geregeld voor dat vrouwelijke studenten van hun vaders niet mee mogen op projectweken of excursies waarbij ze elders moeten overnachten, vertelt Van Perzië. Terwijl het wel een onderdeel is van het curriculum. Sommige meisjes kunnen niet op tijd in de les zitten, omdat ze ’s ochtends nog voor een broertje of zusje moeten zorgen, vertellen docentes Janine van Rossum en Nita Bharatsingh. Ze zien studentes die worden uitgehuwelijkt, of die al moeder zijn.

Tot hoever kan een hogeschool zich aanpassen aan al deze omstandigheden? De Deugd: „Eigenlijk zouden we moeten zeggen: je hoort erbij, je doet gewoon mee. Maar in de praktijk is het soms ingewikkeld een oplossing te verzinnen.”

De docenten gaan nu in gesprek, soms ook met de ouders. En als het niets oplevert, volgt er in de meeste gevallen een vervangende opdracht. Alle studenten hebben een studieloopbaanadviseur, die hen soms doorverwijst naar het decanaat of naar hulp buiten de school.

Een oplossing lijkt te komen van een diverser docentenbestand. Soms zie je dat studenten specifiek naar docenten met een andere achtergrond trekken. Rolmodellen zijn belangrijk voor hen, zien docenten.

Als studenten vooraf weten waar ze aan beginnen, zal dat de uitval verkleinen, zegt Dales. Daarom begint de hogeschool zo snel mogelijk met intakeprocedures: iedere student die zich bij InHolland aanmeldt, krijgt eerst een persoonlijk gesprek.

Dales: „We willen dat de student van te voren weet wat hij van de hogeschool mag verwachten en wat wij van de student verwachten. We maken vooraf afspraken: dat je als student gemotiveerd bent, dat je aanwezig bent, dat je gebruik maakt van de faciliteiten die we je aanbieden, dat je de pluriforme identiteit van de hogeschool erkent.”

Door deze intake kunnen docenten op tijd achterstanden ontdekken en daar hun begeleiding op aanpassen. Er is geen sprake van selectie, benadrukt Dales. „Ik wil het studenten niet moeilijker maken om hoger onderwijs te volgen. Doordat ze duidelijk weten waar ze aan beginnen, worden studenten door zo’n gesprek juist aangemoedigd.”

De intakegesprekken worden eerst op kleine schaal ingevoerd. Maar Dales wil uiteindelijk alle studenten die zich aanmelden door de ’wasstraat van de intake’ halen. Dat zijn er per jaar zo’n negenduizend. „Reken maar uit, dat wordt een miljoenenkwestie. Maar het is een investering die zich terugbetaalt. Want uiteindelijk leidt het tot een beter rendement.”

Een andere oplossing ligt bij het bereiken van ouders. „Een ingewikkeld en bewerkelijk proces”, zegt Dales. Toch zijn ze een belangrijke schakel bij het binnenhalen van studenten. „Ouders hebben invloed bij het maken van een studiekeuze. Ze kunnen hun kinderen stimuleren op het hoogst haalbare niveau onderwijs te volgen.”

Hij wil daarom de ouders van de ’eerste-generatiestudenten’ speciaal voorlichten. Hij haalt deskundigheid over interculturele vraagstukken de school in. „Ik ben bezig een expertgroep samen te stellen met werkgevers uit allochtone kringen, eigen ervaren docenten en mensen van Forum, het instituut voor multiculturele ontwikkeling.”

In de gang op de zevende etage zit rechtenstudente Masoumah Hosseini (22) met twee vriendinnen te kletsen. Het mooie gebouw, met een indrukwekkend uitzicht op de Maas, het nieuwe Luxor Theater, de rechtbank en de Erasmusbrug trokken haar naar deze school. Haar Afghaanse ouders wilden dat ze geneeskunde ging studeren, vertelt ze.

„Ze zeiden: je gaat toch trouwen en kinderen krijgen, het beroep van advocaat is dan veel te zwaar voor je.” Maar haar ouders hebben haar nooit gedwongen om iets anders te studeren, vertelt Masoumah. Ze heeft het erg naar haar zin op de opleiding, hoewel het vele leeswerk soms pittig is. Bij problemen gaat ze naar klasgenoten, niet naar haar ouders. „Die kunnen me niet helpen vanwege hun taalachterstand. Maar het is míjn studie, ik zou het toch zelf moeten doen.”


Trouw, 25-03-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB