Netanyahu houdt spreidstand vol


WASHINGTON/LUXEMBURG (AP, BELGA, DS) - Een stap in de goede richting, noemden de Verenigde Staten en de Europese Unie de uitspraak van de Israëlische premier dat hij een Palestijnse staat kan aanvaarden. Maar van een omslag in de Israëlische politiek is geen sprake.


De Israëlische premier Benjamin Netanyahu sprak zich zondag in een toespraak uit voor de stichting van een Palestijnse staat, maar alleen als die aan strenge voorwaarden zou voldoen: de staat moet gedemilitariseerd zijn, de Palestijnen moeten Israël erkennen als een joodse staat, Jeruzalem is de ondeelbare hoofdstad van Israël en het probleem van de Palestijnse vluchtelingen moet buiten Israël opgelost worden.

Palestijnse leiders wezen de voorwaarden van Netanyahu vrijwel onmiddellijk van de hand. Het plan gooit de deur naar onderhandelingen over een definitieve vredesregeling op slot, zei hoofdonderhandelaar Saeb Erekat.

De erkenning van een joodse staat zou de positie van de Palestijnse minderheid in Israël in gevaar kunnen brengen en blokkeert formeel de terugkeer van de vluchtelingen. En de Palestijnen willen van Oost-Jeruzalem de hoofdstad van hun staat maken.

De reacties in de Arabische hoofdsteden liep parallel met de Palestijnse afwijzing. De eis tot erkenning van een joodse staat 'keldert de kansen op vrede', reageerde de Egyptische president, Hosni Mubarak.

De Amerikaanse president Barack Obama noemde de toespraak van Netanyahu 'een belangrijke stap vooruit'. Maar tegelijk liet het Witte Huis weten dat 'er nog een lange weg te gaan is'.

De Europese ministers van Buitenlandse Zaken hielden het gisteren bij 'een kleine stap in de goede richting'. Een grote meerderheid van de ministers was het erover eens dat de toespraak geen opwaardering van de relaties met Israël rechtvaardigt.

Minister van Buitenlandse Zaken Karel De Gucht behoorde tot de critici: 'Dit is een heel kleine opening. Het is misschien een grote opening voor de Israëlische regering, maar dat zegt ook iets over die regering', zei de minister gisteren in Luxemburg. De Gucht heeft vooral vragen bij de voorwaarden die Netanyahu aan een Palestijnse staat koppelt. Hij verwijst onder meer naar het standpunt dat de Palestijnen geen controle over hun luchtruim en hun grensbewaking mogen hebben. 'Zijn specificaties over deze staat zijn niet wat we normaal onder een staat verstaan', zei De Gucht.

Netanyahu heeft dus het principe aanvaard van een Palestijnse staat - volgens Haaretz-journalist Yossi Verter werden deze twee woorden uitgesproken 'als een rotte tand die zonder verdoving uit de holte wordt gerukt'. Maar daarmee is hij nog lang niet toegetreden tot het kransje van rechtse Israëlische leiders, zoals Menahem Begin, die een doorbraak in de relatie met de Arabische wereld bereikt hebben. In wezen zit Netanyahu nog altijd in de spreidstand tussen zijn rechtse coalitie, die vrijwel elk compromis afwijst, en de Amerikaanse regering, die echte vooruitgang wil.

Door zijn harde houding maakt Netanyahu ook Palestijnse toegevingen moeilijk. Zo drongen onderhandelaars nooit echt aan op een zwaar bewapende Palestijnse staat. En Palestijnse leiders geven achter gesloten deuren toe dat een terugkeer van miljoenen vluchtelingen en hun nakomelingen naar Israël onwaarschijnlijk is.


DS, 16-06-2009 (mta)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB