De verborgen agenda van Peking: alles overnemen, alles monitoren


Camerabewaking, controle op landbouw en internet... China’s ingrijpende Zijderouteplan voor Pakistan onthult voor het eerst de ambitie achter de enorme geldstromen.


Wat wil China echt bereiken met zijn wereldwijde Zijderouteproject (One Belt One Road, DS 15 mei)? Deze week nog struikelde de EU over China’s vage aankondigingen tijdens de officiële voorstelling van het plan in Peking.

‘Betere globale verbindingen, meer handel en wederzijdse winst’, is de Chinese boodschap. Maar de Duitse minister van Economie Brigitte Zypries was toch ongerust. ‘Garanties voor vrijhandel, milieu en sociale standaarden zijn nodig. We moeten ook weten wat er gebouwd zal worden: dat is nu niet duidelijk.’

Toch heeft China wel degelijk allesomvattende doelstellingen per land. Het maakt die plannen alleen vaak niet openbaar. Een Pakistaanse nieuwssite brengt nu in primeur een gedetailleerd plan naar buiten. In maar liefst 231 pagina’s beschrijft Peking wat het tussen nu en 2030 (!) wil bereiken in Pakistan. China investeert er minstens 49,5 miljard euro. Wat wil het in ruil?


Landbouwgrond

Het opvallendste: China toont meer interesse in landbouw dan in de nieuwe havens en steenkoolcentrales die zo kenmerkend zijn voor One Belt One Road.

Het wil duizenden hectaren Pakistaanse grond leasen. China belooft om in die ‘landbouwzones’ hoogtechnologische innovatie toe te passen. Chinese geldschieters willen de hele landbouwketen moderniseren, van zaadgebruik, pesticides en bewatering tot oogstopslag. Een gouden kans voor de Chinese agro-industrie dus, al belooft China ook kleine Pakistaanse boeren toegang tot ‘verbeterd zaad’.


24 uur camerabewaking

In de grote steden komt een veiligheidssysteem dat 24 uur per dag de openbare ruimte monitort. Het is niet duidelijk wie de ‘controlecentra’ zal bemannen en wat die controlecentra precies zoeken. Het systeem moet de slechte veiligheidssituatie in Pakistan verhelpen.


Glasvezelkabels in ruil voor mediaruimte

Pakistan heeft meer internetinfrastructuur nodig. Met nieuwe leidingen wil China snel internet en digitale tv tot in de kleinste dorpen brengen. Maar het eist ook samenwerking met de Pakistaanse media om ‘de Chinese cultuur te verspreiden.’ Meer details over de ‘samenwerking’ ontbreken.


Vinger in hele industrie

Het plan somt alle industrietakken op die voor Chinese bedrijven belangrijk zijn of moeten worden. Dat leidt tot een ongeziene economische macht van China over Pakistan. Tekenend: China wil geen Pakistaans textiel, maar wel goedkope draad en weefsels voor zijn eigen, ‘productievere textielfabrieken’ in de (opstandige) Oeigoerse provincie Xinjiang.

China plant ook ‘speciale economische zones’ en bepaalt prioriteiten voor elke regio. Of niet-Chinese investeerders daar evenveel rechten zullen krijgen als Chinese staatsbedrijven, weten we niet. De bloeiende auto-industrie in Pakistan, in handen van vooral Japanse bedrijven, krijgt bijvoorbeeld weinig aandacht in het plan.


Enorm vakantieparadijs

Bij kuststad Karachi moet een gigantisch toeristenparadijs verrijzen, met jachthavens, wellnesscentra, parken en golfterreinen. De Chinese expert-planners tonen zich hier op hun frivoolst, veel details ontbreken nog. Maar China vroeg toch al visumvrij reizen voor zijn burgers. Pakistan zou dat weigeren, waarschijnlijk omdat er geen sprake is van visumvrij reizen voor Pakistanen in China.


Vazalstaat of zegen?

Pakistan en China moesten de afspraken over hun Zijderouteplan in maart ratificeren. Maar ze misten al twee deadlines. Volgens Islamabad is dit gelekte plan maar een oud verlanglijstje en lopen de onderhandelingen verder. De minister beloofde op tv een definitief goedgekeurd plan volgende maand.

Journalist Khurram Husain, die het verhaal uitbracht, vraagt vooral transparantie. ‘De overheid heeft een hoofdstuk over beter bustransport laten toevoegen, maar niemand weet of er iets verdwenen is. Bureaucraten geven tegenstrijdige verklaringen. De overheid zal héél goed moeten onderhandelen, liefst in samenspraak met burgers en experts.’ Ook het Pakistaanse zakenmilieu wil waakzaamheid, zodat ‘Pakistan geen vazalprovincie wordt’. ‘Het is nu aan ons om het niet te verknallen.’

Husain is nochtans hoopvol. Pakistan snakt al jaren tevergeefs naar buitenlandse investeringen. ‘Vijftig procent van onze oogst gaat verloren door gebrek aan koeltechnieken’, zegt Husain. ‘Als China dat kan oplossen, wordt iedereen daar beter van.’ En het vakantieparadijs? ‘Fantastisch, laat dat maar snel komen!’


Protest en gekuiste info

De ingrijpende Zijderouteprojecten zorgen in Pakistan voor veel meningsverschillen. Minister van Ontwikkeling Ahsan Iqbal noemde de onthulling van het plan ‘een poging om angst te zaaien’.

Probleem: de provinciebesturen kregen alleen een gekuiste samenvatting. Toen Vaqar Ahmed van het Instituut voor Duurzame Ontwikkeling in Islamabad memo’s opvroeg over projecten, werd hij afgeblokt.

Volgens The Financial Times wedijveren de provincies ook met elkaar om investeringen. Zo waren er net nog betogingen in de noordelijke streek Gilgit-Baltistan, omdat het lokale bestuur niet mee mocht naar Peking.

Pittig detail: India, dat Gilgit betwist en niets moet hebben van het Zijderouteplan, stelt dat protest voor als een ‘breed gedragen mars tegen Chinees imperialisme’. Een nieuw brandhaardje lijkt geboren.


DS, 18-05-2017 (Giselle Nath)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB