Massaal nee tegen Grondwet - Belangrijkste motief voor tegenstemmers: de EU is te duur


Massaal hebben de kiezers de Europese Grondwet afgewezen. Met een meerderheid van bijna 62 procent heeft Nederland gisteren nee gezegd tegen de Grondwet voor de Europese Unie. Grootste bezwaar: de EU is te duur.


De uitslag van het eerste landelijke referendum is een klap voor het kabinet en de overgrote meerderheid van de Tweede Kamer. Die hadden zich wekenlang ingezet voor een ja.

De belangrijkste reden voor de Nederlandse kiezer om nee te zeggen was de overtuiging dat Nederland veel te veel betaalt voor het lidmaatschap. 62 procent van de nee-stemmers die meededen aan een onderzoek van het onderzoeksbureau Interview-NSS gaf dat aan.

De afwijzing kreeg extra reliëf door de ongekend hoge opkomst. Ruim 63 procent van de meer dan 12 miljoen kiesgerechtigden ging naar de stembus. Dat was 5 procent meer dan bij de eerste verkiezingen voor het Europees Parlement. Die werden in 1979 gehouden. En naderhand is die opkomst niet meer geëvenaard.

Dat het een nee zou worden, was voor het ja-kamp geen verrassing. Alle peilingen wezen daar al op. Niettemin probeerden de verliezers gisteravond zo positief mogelijk te reageren.

,,Het referendum heeft eindelijk een debat opgeleverd'', aldus VVD-fractieleider Van Aartsen. ,,Zo'n publiek debat moet je ook andere lidstaten gunnen'', viel zijn CDA-collega Verhagen hem bij.

Behalve het kamerlid Wilders benadrukte iedereen dat het referendum geen politieke consequenties hoefde te hebben voor het kabinet. Zowel Bos (PvdA) als Van Bommel (SP) stelden dat het kabinet wat hun betreft altijd mag aftreden, maar niet vanwege de uitslag van het referendum. Maar volgens Wilders zijn nieuwe kamerverkiezingen het enig juiste antwoord op het referendum van gisteren.

De Tweede Kamer praat vandaag over de uitspraak van de kiezer. Formeel gaat het om een advies, maar alle fracties hebben aangegeven dat ze de uitslag zullen respecteren. Het hele ja-kamp vindt wel dat het ratificatieproces in Europa moet doorgaan, zodat aan het einde van de rit (eind 2006) duidelijk is hoe alle EU-lidstaten over de Grondwet oordelen. Ze hopen dat die in de EU nog zoveel steun krijgt dat aan het einde van de rit nog iets te repareren valt. Maar Bos (PvdA) wil niet dat over een jaar of twee dezelfde Grondwet aan de kiezer wordt voorgelegd.

Ook de Duitse bondskanselier Gerhard Schröder en de Luxemburgse premier Juncker pleiten voor voortzetting van het ratificatieproces. Luxemburg, tot 1 juli voorzitter van de EU, gaat in juli naar de stembus. De uitslag van het Nederlandse referendum stemt Juncker 'bezorgd'.

De Britse minister van buitenlandse zaken Jack Straw zei dat de uitslag in Nederland de EU voor 'diepe vragen' stelt. De Franse president Jacques Chirac zag het Nederlandse nee als de uitdrukking van de 'sterke verwachtingen, vragen en zorgen over de ontwikkeling van Europa' van burgers.


Trouw, 02-06-2005

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB