Een Chinees team heeft voor het eerst bij een mens immuuncellen gebruikt die genetisch gemodificeerd zijn met de revolutionaire CRISPR-Cas9 techniek. Het is de bedoeling dat de cellen een agressieve kanker aanvallen. De toepassing van de relatief nieuwe techniek op mensen kan tot een "biomedische wedloop" leiden tussen de VS en China.

Een team Chinese onderzoekers heeft voor het eerst een menselijke patiënt ingespoten met immuuncellen waarvan de genen gemodificeerd zijn met de revolutionaire CRISPR-Cas9-techniek. Op 28 oktober gebruikte een team onder leiding van oncoloog Lu You van de Sichuan Universiteit in Chengdu de gemodificeerde cellen bij een patiënt met een agressieve longkanker in het West China Ziekenhuis, eveneens in Chengdu.

De onderzoekers haalden immuuncellen uit het bloed van de patiënt en maakten er vervolgens een gen in onklaar met de CRISPR-Cas9-techniek. Die techniek combineert een enzyme dat DNA kan opknippen met een "gidsmolecule" die men kan programmeren om het enzyme te wijzen waar het precies moet knippen. Het gen dat nu stuk is gemaakt, staat in voor de aanmaak van de proteïne PD-1, die normaal gezien het immunitair antwoord van de cel afremt, iets waar kankers gebruik van maken om zich snel te vermenigvuldigen.

Het team van Lu kweekte vervolgens de gemodificeerde cellen tot ze er veel meer van hadden, en spoot ze dan opnieuw in bij de patiënt, die een metastatische niet-kleincellige longkanker heeft. Gehoopt wordt dat de gemodificeerde cellen, in afwezigheid van de PD-1-proteïne, de kankercellen zullen aanvallen en overwinnen.

Veiligheid

Lu You zei in "Nature" dat de behandeling probleemloos verlopen is, en dat de patiënt nog een tweede injectie zal krijgen. Het team heeft plannen om in totaal tien mensen te behandelen, die elk ofwel twee, drie of vier injecties zullen krijgen.
Het gaat voornamelijk om een test om na te gaan of de behandeling veilig is, en de patiënten zullen zes maanden lang gecontroleerd worden, om na te gaan of de injecties geen ernstige bijwerkingen hebben. Het team zal de patiënten ook na die periode nog opvolgen om te zien of ze baat hebben bij de behandeling.

Biomedische wedloop

Eerdere klinische tests met cellen die gemodificeerd waren met een andere techniek, hebben in de medische wereld voor opwinding gezorgd. De invoering van de CRISPR-Cas9-techniek (Clustered regularly interspaced short palindromic repeats, Cas9 is een nuclease, een enzyme dat nucleïnezuren afbreekt), die eenvoudiger toe te passen is en efficiënter dan andere technieken, zal waarschijnlijk de wedloop versnellen om gemodificeerde cellen* wereldwijd in ziekenhuizen te krijgen, zei Carl June, een specialist in immuuntherapie aan de University of Pennsylvania in Philadelphia en de teamleider van een van de eerdere tests.

"Ik denk dat dit 'Spoetnik 2.0' gaat op gang brengen, een biomedisch duel tussen China en de Verenigde Staten, wat belangrijk is aangezien competitie meestal het eindproduct verbetert", zei hij.

June is de wetenschappelijke adviseur van een geplande test in de VS waarbij CRISPR gebruikt zal worden om drie genen in de cellen van de deelnemers te treffen, met als doel de behandeling van verschillende kankers. Hij verwacht dat de test van start zal gaan begin 2017.

En in maart 2017 hoopt een team aan de Peking Universiteit in Peking drie klinische tests te beginnen waarbij CRISPR ingezet zal worden tegen blaas-, prostaat- en niercelkanker. Die tests hebben wel nog geen goedkeuring gekregen en evenmin fondsen.

Beter dan antilichamen?

Oncologen - kankerdeskundigen- zijn opgewonden over de intrede van CRISPR in de behandeling van kanker. "De technologie die toelaat dit te doen, is ongelooflijk", zei Naiyer Rizvi het Columbia University Medical Center in New York. Antonio Russo van de Palermo Universiteit in Italië merkt op dat antilichamen die de PD-1-proteïne neutraliseren, met succes gebruikt zijn om longkanker onder controle te houden, wat goede vooruitzichten biedt voor een aanval met CRISPR op de proteïne. "Het is een opwindende strategie", zei hij in Nature. "De grondreden om ze te gebruiken is zeer sterk."

Rizvi vraagt zich wel af of de huidige test in Chengdu succes zal hebben. Het proces van het afzonderen, genetisch modificeren en vermenigvuldigen van de cellen is een "enorme onderneming die moeilijk uit te voeren is", zei hij. "Tenzij er enorme winst geboekt wordt op het vlak van de werkzaamheid, zal het moeilijk zijn de voortzetting van de techniek hier te rechtvaardigen." Hij betwijfelt dat de nieuwe techniek superieur zal blijken aan het gebruik van antilichamen, waarvan in het ziekenhuis onbeperkte aantallen gekweekt kunnen worden. Lu You zei dat die vraag ook geëvalueerd zal worden in de test, maar dat het nog te vroeg is om te zeggen welke aanpak beter is.

Bron:de redactie
http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/wetenschap/1.2820115

Eigen mening:Dit vind ik toch wel een merkwaardige prestatie van Lu You. Ik vind het ongelooflijk dat dit allemaal mogelijk is want dit gebeurt in ons DNA. Het is een enorme stap vooruit in de middelen om kanker te bestrijden. Ik hoop dat de test lukt zodat men dit relatief snel op de markt kan brengen en men er mensen mee kan behandelen. Ik denk wel dat dit nog lang gaat duren doordat dit zo'n ingewikkeld proces is. Ik vind de concurrentiestrijd tussen de Verenigde Staten en China ook goed want daardoor kan het eindproduct beter worden.