Socialisme à la Woeste


Vorige vrijdag meldde professor Paul Magnette, alomgeprezen rénovateur van de schandaalstad Charleroi en kersvers noodminister, zich als eerste met het soort blijde tijdingen dat onze regenten plegen af te scheiden zodra ze uit een verkwikkend reces weer neerdalen in de arena van de Wetstraat. Hij had een voorstel voor het Sociaal Stookoliefonds. Het loonplafond om in aanmerking te komen voor een 'verwarmingstoelage' moest volgens Magnette omhoog, van 13.500 euro bruto belastbaar jaarinkomen per gezin naar 22.800 euro.


Natuurlijk, dat waren we tussen de homard bij Kerst en het vuurwerk op een Egyptisch strand even vergeten. Er is een noodregering gevormd, onder meer omdat de armen hun verwarming niet meer kunnen betalen.

Nu is het drie jaar oude Stookoliefonds om daar aan te remediëren ongeveer even geschikt als een tank tegen de processierups. Het betaalt voor de zwakkere inkomens progressief meer subsidie per liter stookolie - tot 0,13 euro - naarmate de prijs boven de halve euro stijgt, met een maximum van 195 euro. Het wordt gefinancierd doordat wij allen op elke liter mazout 0,0016 euro toeleggen.

De OCMW's die de subsidie moeten uitreiken, vinden het bureaucratisch en omslachtig, discriminerend ten opzichte van wie met gas of elektriciteit verwarmt en veel te weinig gericht op echte probleemsituaties. Niet iedereen die 13.500 euro verdient, komt in nood doordat hij in een jaar 500 euro extra voor stookolie moet betalen.

Het Rekenhof ontdekte (Kamerstuk 376/3) dat vorige winter - wat milder dan de huidige en met lagere olieprijzen - slechts 87.000 gezinnen een beroep deden op het fonds. Nochtans kwamen 850.000 van de 4,4 miljoen Belgische gezinnen ervoor in aanmerking. Waarom amper 10 procent van de gegadigden de subsidie aanvraagt, kon het hof niet verklaren. Het rekende wel uit dat Magnettes idee meteen 2,5 miljoen Belgische gezinnen recht zou laten krijgen. En als daar meer dan 10 procent op afkomt, gaat dat de schatkist vele tientallen miljoenen euro's kosten.

Wordt hiermee armoede bestreden? Nauwelijks, tenzij 55 procent van alle Belgen in armoede zou leven. In een discussie over een gelijkaardig voorstel als dat van Magnette merkte Melchior Wathelet in de Kamer op 20 december op dat een alleenstaande met een bruto-maandinkomen van 1.900 euro straks evenveel olie-subsidie kan krijgen als een gezin met één leefloon.

Wordt hiermee aan beleid gedaan? Helemaal niet. Er wordt geen impuls gegeven om te beseffen dat energie voortaan duur zal zijn, of om er iets zuiniger mee om te springen. Vergeleken bij wat Magnette voorstelt, oogt een recent besluit van het Hasselts OCMW - het toekennen van renteloze leningen om de betaling van de verwarmingsfactuur te helpen spreiden - zelfs extreem spartaans.

Het gaat in dit verhaal dus om een louter cadeau aan de achterban. Noem het socialisme à la Charles Woeste: geef het volk wat pensen en het zal wel voor u stemmen. Daarachter zit eenzelfde dédain als dat waarmee baronnen en bisschoppen in feodale tijden aalmoezen aan hun lijfeigenen schonken. Alleen gebeurt dat nu door de bon chic, bon genre, met veel universitaire kennis over armoede in het hoofd, een korf zitpenningen aan het eind van de maand en een BMW onder hun achterwerk.

Ruim 50 procent van alle overheidsuitgaven in dit land gaat al naar sociaal beleid, en dat percentage blijft toenemen. Desondanks blijft ook de officiële armoede stijgen en stijgen. Er is dus de voorbije weken rond Kerst weer veel gezwendeld met dat begrip.

De conclusie luidt dan even snel dat alle sociale uitkeringen welvaartsvast moeten worden gemaakt. Qua armoedebestrijding is zoiets waarschijnlijk hetzelfde als spreeuwen verjagen met een atoombom. De permanente en georganiseerde verwarring tussen de begrippen welvaartsverzekering, inkomensherverdeling en armoedebestrijding zorgt er inmiddels vooral voor dat de kassen van vele sociale organisaties en instellingen gevuld blijven.

Veertig jaar geleden detecteerde wijlen de Antwerpse professor en CVP-senator Herman Deleeck al een 'Mattheus-effect' in de sociale voorzieningen (naar het citaat van de apostel: 'wie heeft, zal gegeven worden'): de herverdeling van inkomens gebeurt hoofdzakelijk binnen de electoraal lonende middengroep. Veertig jaar later staan de echte armen nog steeds in de kou, met of zonder stookoliefonds.

Rolf Falter is freelance journalist.


DS, 09-01-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB