Thuis wachten op brand is ook werken

Een vrijwillige brandweerman die thuis wacht tot hij opgeroepen wordt, is eigenlijk aan het werk. Ook al kijkt hij tv. Dat oordeelt het Europees Hof van Justitie. Het arrest legt een bom onder de vrijwillige brandweer in België.

Rudy Matzak (56). De naam van de vrijwillige brandweerman uit Nijvel verscheen gisteren overal op internationale nieuwswebsites. De reden is een uitspraak van het Europese Hof van Justitie die mogelijk grote gevolgen heeft voor alle werknemers die soms van wacht zijn.

Matzak werkte voor de brandweer van Nijvel en was één week per maand ’s avonds en in het weekend oproepbaar. Hij moest constant bereikbaar zijn en bij brand binnen de acht minuten opdraven. Maar hij kreeg – zoals alle vrijwillige brandweermannen in België – enkel een vergoeding tijdens interventies of oefeningen.

Uitspraak

Het hoogste gerechtshof in Europa zet dat systeem nu op de helling. ‘De verplichtingen beperkten Matzak om zich aan zijn persoonlijke en sociale interesses te wijden’, zegt het hof in zijn arrest. ‘En dus gaat het hier om arbeidstijd.’ Het arrest rept niet over een betaling, want daar is het hof niet voor bevoegd. Die vraag moet de arbeidsrechtbank van Brussel nu behandelen.

Maar Matzak – en 35 collega’s die de zaak mee aanspanden – zijn ervan overtuigd dat hun verloren uren betaald zullen worden volgens het loon van een beroepsbrandweerman. Een claim die enkele miljoenen euro’s zou bedragen. ‘We hebben gewonnen en daardoor hebben we onze fierheid als brandweermannen terug’, zegt Matzak. ‘Dit heeft verregaande implicaties voor de vrijwillige brandweer in België, maar ook in Nederland en Duitsland.’
Gevolgen

België telt 12.000 vrijwillige pompiers, drie vierden van het totale korps. ‘Het is onbetaalbaar die allemaal per uur te betalen’, zegt Geert Ollivier, voorzitter van de Vereniging Vlaamse Brandweervrijwilligers. ‘Dan zullen we het met veel minder brandweermannen moeten stellen.’
Vraag is of het zover zal komen. Sinds de brandweerhervorming van 2015 is er al heel wat veranderd. ‘Volgens een omzendbrief van de minister zijn brandweermannen vrij om elk moment hun beschikbaarheid in te trekken’, zegt Ollevier.

Toch heeft het arrest mogelijk ook consequenties voor andere beroepen, zoals in de zorg. ‘Zolang het gaat om wachtdiensten waar je sterk beperkt wordt in je vrijheid’, zegt professor arbeidsrecht Frank Hendrickx (KU Leuven). ‘Wellicht moeten er nieuwe afspraken komen over de vergoeding.’

Brond: De Standaard 22/02/2018
Link: http://www.standaard.be/cnt/dmf20180222_03371116

Mening:
Deze kwestie is dubbel om te bespreken. Enerzijds kan dit aanschouwd worden als werk, want je kunt altijd worden opgeroepen om je taak als brandweerman/vrouw te vervullen. Je bent dus beperkt in het besteden van die wachttijd. Anderzijds kan je je beperkte wachttijd wel spenderen aan andere zaken, zoals werk, onstspanning, huishouden... zaken die voltijds werkende mensen na hun werkuren moeten doen. Over een vergoeding ben ik standvastig: vrijwilligers moeten een vergoeding krijgen, onafhankelijk van het aantal uren (effectief) werk. Vrijwilligers zijn vaak moeilijk te vinden en dienen gerespecteerd te worden voor hun inzet, dit kan dus aan de hand van een vergoeding. Vaak vraagt vrijwilligerswerk voorbereiding, opleiding... Dan kun je discussiëren: 'ik heb 5 uur gewerkt aan mijn voorbereiding' 'ja maar ik wel 8 uur'. Om deze discussies te vermijden zou een vergoeding van een vast bedrag goed zijn, mits volle inzet.

Wel doet het me goed te horen dat er veel inzet is van vrijwilligers bij de brandweer! Dank aan alle vrijwilligers!