Wie gerechtigheid tegen vrijheid uitspeelt, brengt ze allebei in gevaar

Ludo Abicht


De merkwaardige open brief die deze week in Harper’s Magazine en in deze krant verscheen, was ondertekend door meer dan 150 auteurs, filosofen, denkers en opiniemakers uit de hele wereld. Het hadden er miljoenen kunnen zijn, maar deze eerste lijst vertegenwoordigt nu al een groep mensen die op geen enkele manier van ‘politiek incorrect’ denken of gedrag beschuldigd kunnen worden, integendeel.


Tegen de trend in verdedigen zij de intellectueel, moreel en logisch correcte stelling dat de noodzakelijke strijd voor meer gerechtigheid, verdraagzaamheid en openheid, zeg maar de strijd tegen racisme, seksisme en antisemitisme nooit ten koste mag gaan van de vrijheid van denken en meningsuiting, waarop de democratie gebouwd werd.

Wie daaraan morrelt, zelfs met de beste bedoelingen, verengt het debat, vervalst de realiteit en bedreigt onze samenleving. Het regent verdacht*makingen en insinuaties, met giftige en dodelijke categorieën als microagressie en on(der)bewust racisme, beschuldigingen waartegen je je onmogelijk kunt verdedigen, want wie daartegen protesteert, is per definitie al verdacht.

Wanneer we nu zwijgen, laten we het veld wijd open voor kleine en grote Savonarola’s, McCarthy’s en vergelijkbare vijanden van de open samenleving, terwijl mensen die niet akkoord gaan, maar vrezen voor hun reputatie of hun carrière, zich terugtrekken. Het zou voor onze persoonlijke en de openbare geestelijke gezondheid fataal zijn als we onze mond houden.


De les van Niemöller

Het doet me denken aan de beroemde woorden van de rebelse dominee Martin Niemöller, een van de weinigen die de moed hadden om de fascisten tegen te spreken en daar de prijs voor te betalen.

‘Toen de nazi’s de communisten arresteerden, heb ik gezwegen; ik was immers geen communist.

Toen ze de sociaaldemocraten gevangenzetten, heb ik gezwegen; ik was immers geen sociaaldemocraat.

Toen ze de vakbondsleden kwamen halen, heb ik niet geprotesteerd; ik was immers geen vakbondslid.

Toen ze de Joden opsloten, heb ik niet geprotesteerd; ik was immers geen Jood.

Toen ze mij kwamen halen, was er niemand meer die nog protesteren kon.’


Eerst werd de antizionisten en critici van het beleid van Israël het zwijgen opgelegd. Ik was geen antizionist en zweeg dus braaf mee.

Toen was het de beurt aan mensen die vonden dat niet iedere blanke/witte automatisch schuldig was aan open of verkapt racisme. Maar ik was een goed antikolonialist en zweeg opnieuw.

Iets later mochten diegenen die vonden dat gewone blanke mannen evengoed in hun rechten moesten worden gerespecteerd niet meer meepraten, want ze waren duidelijk seksisten. Ik was altijd feminist gebleven en dacht, nu ja, wat dacht ik in feite?

En zo verging het van maand tot maand: iedereen die ook maar enige twijfel uitte aan het grote moralistische gelijk van de politiek correcte taalcontroleurs moest eraan geloven. Maar ik was toch altijd politiek correct geweest, zoals het hoorde?

En toen ze, een nóg strenger en hypercorrect tribunaal, ook de politiek correcte medeburgers vanuit rechtse hoek als ‘links gespuis’ de mond kwamen snoeren, bleef er niemand meer over om hen en mij te verdedigen.


DS, 10-07-2020 (Ludo Abicht)