Lang leve de politiek


De aanslepende formatiecrisis doet de politiek steeds vaker over de tongen gaan. Dat kan geen kwaad al moet de verkenner niet tot sint-juttemis aanblijven.


Laten we dat maar toegeven, voor de dagbladen hoeven de Vlaamse en federale verkiezingen niet samen te vallen. Een stembusslag is altijd goed voor de verkoop van de kwaliteitskranten. Ook de formatie brengt brood op de plank. Blijkbaar wil een ruim publiek zo'n regeringsvorming op de voet volgen. Traditioneel zakt de krantenverkoop in de zomer flink. In tegenstelling tot het slechte weer brachten juli en augustus deze keer zonnige oplagecijfers.

Op de 111de dag van de formatie ziet het er niet naar uit dat die interesse snel zal wegebben. Politieke verslaggevers kunnen nergens hun neus vertonen of ze worden geconfronteerd met vragen over de aanslepende kabinetsvorming. De Belg heeft perfect door dat er maar weinig vooruitgang wordt geboekt. Dat prikkelt zijn nieuwsgierigheid en engagement.

Aan de toog is politiek best hip geworden. Maar de betrokkenheid uit zich allerminst eenduidig. Natuurlijk zijn er Belgen die schimpen op politici: een zootje knoeiers en potverteerders die niet in staat zijn om zoiets eenvoudigs als een regering op de been te brengen. Evengoed krijgt het flamingantisme een adrenalinestoot. In Vlaams-nationalistische kringen vormt het moeizame werk van de koninklijke verkenner enkel het ultieme bewijs dat er met die Franstaligen geen land te bezeilen valt.

Anderen beschouwen geduld als een deugd. Die steken hun duim op naar die 'standvastige christendemocraten' die hun ziel ditmaal niet voor een bord linzensoep (oké, dit is niet origineel) verkopen. Zij verkiezen een goed akkoord boven een snelle hap. Daarbij hebben ze er alle vertrouwen in dat het land in tussentijd overeind blijft.

Het initiatief Red de solidariteit stelde scherp op nog een andere groep. Die heeft geen boodschap aan ellenlange discussies over Brussel-Halle-Vilvoorde. Dat probleem wordt in een geglobaliseerde context afgedaan als parochiaal en kneuterig. De eis naar meer bevoegdheden beschouwen de ondertekenaars van de petitie als synoniemen van egoïsme en het opblazen van elke vorm van solidariteit.

Het zal ook wel geen toeval zijn dat heel wat Brusselse appartementsblokken worden getooid met de Belgische driekleur. De Franstalige krant La Dernière Heure startte zelfs een stickeractie om de gehechtheid aan België te onderstrepen.

Naarmate de formatie blijft aanslepen, zullen deze uiteenlopende uitingen van interesse alleen maar toenemen. Ooit - al weet niemand wanneer en hoe - volgt het moment dat de publieke opinie het politieke immobilisme niet langer duldt. Er rest de onderhandelaars nog een flinke maand om het naoorlogs record van de formatie in 1988 te kloppen. Over een goede week opent het parlement zonder regering zijn deuren. Dat is eigenlijk na de oorlog nog nooit vertoond. Al mogen we ook niet overdrijven. In Nederland-Gidsland duurt de vorming van een regering steevast een stuk langer, zonder communautair gehakketak.

Ondertussen moeten we er ons voor hoeden politici om hun getreuzel te schofferen. Ook het geridiculiseer van de staatshervorming geeft blijk van een mank lopend historisch inzicht. In de loop der tijden slaagden politici er inderdaad niet altijd in het juiste evenwicht te vinden tussen de aanpak van de socio-economische problemen en de communautaire voetijzers. Die balans zat eind jaren zeventig helemaal fout, met een gigantische staatsschuld tot gevolg. Een vergelijkbaar onevenwicht dreigt nu een aanpak van de vergrijzing te torpederen.

Maar de federale invulling van België is geen hersenspinsel van overijverige politici. Een land als België is gedoemd om met communautaire problemen om te gaan. Politici hebben dan de plicht om te zoeken naar antwoorden op moeilijkheden die ze ondervinden om het land naar behoren te besturen. Niemand kan ontkennen dat Vlamingen en Franstaligen soms fundamenteel verschillend aankijken tegen soortgelijke problemen. Het doorschuiven van bevoegdheden kan dan beter zijn dan een totale blokkering.

De alarmerende berichten in buitenlandse kranten ten spijt - die veelal uitblinken in onwetendheid - blijft ook slechts een minderheid van de Vlamingen gewonnen voor separatisme. Diverse enquêtes suggereren het tegendeel, maar zodra een dergelijk scenario echt de kop opsteekt, is het land binnen de kortste keren gemobiliseerd. De separatistische zienswijze overleeft een echt referendum nooit. En dat blijft een geruststellende vaststelling.

Wellicht overheerst een soortgelijk gevoel aan de onderhandelingstafel. De Vlaamse onderhandelaars zijn helemaal niet uit op separatisme. En de Waalse onderhandelaars beseffen dat. Maar de huidige botsing is los van de verschillende zienswijzen ook een gevolg van het communautaire status-quo van de laatste vijftien jaar. Het federalisme blijft een dynamisch proces. De ontkenning ervan plaveit de weg naar onhoudbare egelstellingen.

De aandacht van de bevolking hebben de politici al. Misschien kan er daarom worden gesleuteld aan het begrip voor de standpunten van de tegenpartij. Om die reden is een federale kieskring voor de verkiezing van een beperkt aantal 'nationale politici' geen slechte gedachte.


DS, 29-09-2007 (Bart Brinkman)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB