Waarom justitie zijn rekeningen niet op tijd betaalt


>Justitie heeft geen geld voor toiletpapier >Fait divers legt dieperliggende malaise bloot >Elk jaar rijzen de gerechtskosten de pan uit


Bij Justitie is opnieuw een lijk uit de kast gevallen. Een factuur voor toiletpapier dat werd geleverd aan het gerechtsgebouw in Brugge, blijkt sinds juni vorig jaar niet te zijn betaald. De leverancier weigerde nog langer aan deze 'dubieuze debiteur' te leveren. Daardoor zitten de rechters en het rechtbankpersoneel in Brugge sinds enkele dagen zonder wc-papier.

Het incident geeft aanleiding tot enkele voorspelbare reacties. Een van de betere woordspelingen is dat Justitie er bekakt af komt. Het imago van het gerecht loopt nog maar eens schade op. Justitie betaalt haar rekeningen niet op tijd, terwijl het diezelfde justitie is die een oordeel moet vellen over mensen die hun facturen niet voldoen.

Het verhaal is meer dan een fait divers. Het legt een dieperliggende malaise bloot.

Het begon met een e-mailbericht dat 'aan de heer procureur des konings en aan de heren magistraten' van Brugge werd gestuurd. De tekst ervan luidt: 'Hier volgt een 'dringende boodschap'. De onderhoudsdienst van het gerechtsgebouw laat weten dat haar voorraad toiletpapier op is. Door betalingsmoeilijkheden met de betrokken firma, te wijten aan de FOD Justitie, zouden de leveringen vertraging oplopen.'

Het bericht sluit af met een oproep aan de personeelsleden om zelf papier mee te brengen. 'Het gebruik van dossiers kan uiteraard niet toegelaten worden. Als elk zijn rolletje bijdraagt, komen we er wel.'

Het voorval is de afgelopen dagen hét gespreksonderwerp in de gerechtsgebouwen. En de minister van Justitie, Jo Vandeurzen, is 'absolutely not amused'.

Oud-journalist Pol Van den Driessche, senator voor CD&V en Bruggeling, confronteerde Vandeurzen voor het eerst met de zaak. 'Dinsdag vond op het kabinet een overleg plaats met Vandeurzen en enkele senatoren van de commissie Justitie. Bij de variapunten bracht ik de zaak ter sprake. De minister trok bleek weg. Blijkbaar had hij de dag voordien nog laten navragen of Justitie nog openstaande rekeningen had, en de administratie had daar negatief op geantwoord. Maar door een foutje was de bewuste factuur voor het toiletpapier blijven liggen.'

Volgens Van den Driessche reageerde Vandeurzen erg ontstemd. 'Hij is ook onmiddellijk in actie getreden. De vraag is nu of er nog andere onbetaalde facturen zijn. Blijkbaar is er een tweede firma die schoonmaakproducten aan het gerechtsgebouw heeft geleverd, en die ook niet werd betaald.'

De bewuste firma's zijn Belgaclean uit Wevelgem en De Schoonmaakwinkel uit Oostkamp.

Bij Belgaclean gaat het om een openstaande schuld van 5.000 euro, zegt directeur Kris Herpels. 'Het gaat om facturen van juli, oktober en november. Normaal moeten die binnen de maand betaald zijn, maar bij de overheid duurt het altijd langer. Maar dit keer duurde het zo lang, dat we de leveringen hebben stopgezet. Wat moest ik doen? Naar de rechtbank stappen, omdat de rechtbank zijn rekeningen niet betaalt?'

Het kabinet-Vandeurzen bevestigt dat de factuur van 5.000 euro door een fout bij de federale overheidsdienst Justitie is blijven liggen. 'Die fout is onmiddellijk rechtgezet', zegt woordvoerder Leo De Bock. 'Dit verhaal had nooit zulke proporties moeten aannemen. De griffies van de rechtbanken beschikken over een begrotingspost voor nooduitgaven. In dit geval had de griffie in Brugge die post kunnen aanspreken.'

De woordvoerder erkent ook dat het niet om een geïsoleerd geval gaat. Elk jaar doen zich bij Justitie ernstige moeilijkheden voor bij de betaling van de 'gerechtskosten'. Dat zijn uitgaven voor diensten gepresteerd door deskundigen, tolken, artsen en laboranten.

De gerechtskosten bij Justitie zijn de voorbije jaren spectaculair gestegen. Dit komt ook omdat onderzoeksrechters niet altijd zuinig omspringen met onderzoeksopdrachten en bijvoorbeeld de telefoon van een verdachte een jaar lang laten aftappen.

In 1997 bedroeg het budget voor de gerechtskosten nog 29,7 miljoen euro, in 2003 69,3 miljoen, het jaar daarop 74,8 miljoen en sinds 2007 ongeveer 80 miljoen. En elk jaar is het geld tegen het najaar op, en moeten de experts tot de begrotingsopmaak van het voorjaar wachten voor ze hun geld krijgen.

Veel gerechtsdeskundigen zijn die laattijdige betalingen zat en hebben hun medewerking met de Belgische justitie opgezegd. Sommigen zijn naar Nederland uitgeweken waar ze een stuk beter betaald worden.

Ook dit jaar verwacht Justitie dat de gerechtskosten de pan uit rijzen. Woordvoerder De Bock: 'We weten nog niet hoeveel het tekort zal bedragen, maar we gaan dit zeker bij de begrotingsopmaak aankaarten.' Veel geld is er niet beschikbaar, heeft premier Guy Verhofstadt al gewaarschuwd.

Belgaclean heeft inmiddels zijn leveringen toiletpapier aan het gerechtsgebouw van Brugge hervat. Directeur Herpels heeft daarvoor zelfs niet op de betaling gewacht. 'Uiteindelijk is het niet de schuld van het personeel van de rechtbank dat de facturen niet zijn betaald. Ik wil die mensen daarvoor niet straffen.'

Filip Verhoest is redacteur binnenland.


DS, 31-01-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB