Duaal leren krijgt steun, maar brede uitrol volgend jaar zou te vroeg zijn

Duaal leren, waarbij leerlingen op school en op de werkvloer leren, moet ervoor zorgen dat meer jongeren hun diploma behalen. De Vlaamse regering wil er op 1 september 2018 over heel Vlaanderen mee starten. Maar zowel Katholiek Onderwijs Vlaanderen als het GO! vraagt een jaar uitstel.


Het systeem van duaal leren is nu als proefproject het tweede schooljaar ingegaan. Op dit moment bieden zo’n 83 scholen in 21 studierichtingen uit het beroeps- en technisch secundair onderwijs het aan. De Vlaamse Regering wil het nieuwe systeem vanaf 1 september 2018 over heel Vlaanderen in 50 studierichtingen aanbieden. Vorige maand liet de Vlaamse Onderwijsraad al verstaan dat er een “degelijke evaluatie” van de proeftuinen moet gebeuren. Nu maken de onderwijsverstrekkers ook tegen de geplande startdatum bezwaar.

“We staan achter het systeem, maar ijveren voor een grondige evaluatie alvorens het uit te rollen”, zegt Raymonda Verdyck, bestuurder van het Gemeenschapsonderwijs (GO!). “Het is beter om de modernisering van het secundair onderwijs samen met het duaal leren van start te laten te gaan op 1 september 2019.” Lieven Boeve, topman van Katholiek Onderwijs Vlaanderen, sluit zich daar bij aan. “De uitrol mag gekoppeld worden aan een invoering van de modernisering in september 2019. We schuiven het niet op de lange baan. We willen die vijftig richtingen volgend schooljaar opnemen in de proeftuinen. Laat ons voldoende tijd nemen om lessen te trekken.”

De huidige proeftuinen lopen ook niet allemaal van een leien dakje. Zo is het aantal leerlingen in de richtingen relatief gezien niet toegenomen, blijkt uit een vraag van onderwijsspecialist Elisabeth Meuleman (Groen) aan minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V). Waar er in het eerste jaar 3,5 leerlingen per opleiding waren, gaat het nu 'slechts' om 3,2 leerlingen.

“Ook een mooi verhaal moet kloppen”, zegt Meuleman, die zich eveneens zorgen maakt over de timing. “En dat is nu nog niet het geval. Duaal leren zoals het er nu uitziet, is een maat voor niets. Voor Groen is het dan ook onbegrijpelijk dat de Vlaamse meerderheid een decreet goedkeurt terwijl de proefprojecten nog maar halverwege zijn en nog niet geëvalueerd werden. Als minister Crevits niet tijdig bijstuurt, dreigt ze het kind met het badwater weg te gooien.”

'De mentor moet een echte opleider zijn en geen begeleider, maar we ervaren veel bereidwilligheid bij de werkgevers'

Zowel Groen als de onderwijsverstrekkers wijzen op het belang van kwaliteitsvolle mentoren, die de leerlingen mee opleiden op de werkvloer. Het nieuwe systeem, waarvoor een leerling minstens 15 jaar moet zijn, moet een opwaardering zijn van het stelsel leren en werken. Op die manier moeten ook sterkere leerlingen zich ertoe aangetrokken voelen en niet alleen jongeren die bijvoorbeeld last hebben van schoolmoeheid of die zonder diploma het onderwijs dreigen te verlaten.

“De proeftuinen zijn een wisselend succes”, zegt Verdyck. “Goede begeleiding en voldoende werkplekken zijn noodzakelijk. Er is op beide vlakken nog werk aan de winkel, maar het systeem moet nog groeien. Wel staat of valt het duaal leren met de kwaliteit van de mentoren. Daarom dat we in gesprek zijn over een degelijke mentoropleiding waarin ook pedagogisch-didactische vaardigheden een plaats krijgen.” Boeve spreekt van “een paar knelpunten”. “De mentor moet een echte opleider zijn en geen begeleider. Maar we ervaren veel bereidwilligheid bij de werkgevers."

De Vlaamse regering buigt zich naar verluidt volgende week over de modernisering secundair onderwijs en duaal leren. Crevits stelt dat het nieuwe systeem werkt. “Ondernemingen staan te trappelen om hiermee aan de slag te gaan, net als de 83 scholen die al in het proefproject zitten. Het proefproject wordt geëvalueerd en op basis hiervan wordt duaal leren verder vormgegeven. Kwetsbare jongeren verliezen we daarbij niet uit het oog. Ook de mening van de jongeren zelf, de onderwijsverstrekkers en de bedrijven wordt hierin meegenomen.”

Bron: De Morgen, 25-11-17, https://www.demorgen.be/binnenland/...erken-bd2c91a3/

Eigen mening: Eens dit 'project' goed uitgewerkt is, denk ik dat het een enorme verbetering is naar onderwijs toe. Ik vind het een heel goed idee om leerlingen al werkend hun diploma te laten behalen. Ik kan enorm veel leerlingen bedenken die er niets aan hebben om een hele dag achter de schoolbanken te zitten maar veel actiever willen bezig zijn, daarom voor deze richting zouden kiezen. Dit zou niet alleen een positief gegeven zijn voor de leerlingen die niet graag stil zitten maar ook voor de klasgenoten. Vaak komen deze leerlingen storend over in de les omdat ze niet genoeg beweging krijgen waardoor ze andere leerlingen wel eens kunnen irriteren wat duidelijk niet hun bedoeling is.

Ik ben persoonlijk ook wel voorstander dat we dit project eerst goed moeten uitwerken en daarna pas het van start laten gaan. Het zou een groter effect hebben als leerlingen en ouders er een optimaal zicht op hebben. Ik ben het eens met de stelling: " Op die manier moeten ook sterkere leerlingen zich ertoe aangetrokken voelen en niet alleen jongeren die bijvoorbeeld last hebben van schoolmoeheid of die zonder diploma het onderwijs dreigen te verlaten." Want vaak kiezen de leerlingen zo'n richting omdat ze school beu zijn en niet meer achter de banken willen zitten. Dit vind ik geen geldige reden om hiervoor te kiezen. De rede moet net zijn omdat je wil werken voor je diploma in de plaats van leren.

Ik ben zeker voorstander maar ik zou het inderdaad ook mee van start laten gaan in 2019.

Ik denk dat het duaal leren een heel mooi initiatief is voor veel leerlingen en hen heel veel realiteits-gebonden leerkansen geeft. Het kan goed werken en zelfs een meerwaarde zijn voor enorm veel leerlingen van het TSO, BSO en zelfs het DBSO, maar dan denk ik dat ze echt werklustig moeten zijn. Het duaal leren heeft zeker en vast zijn voordelen, maar in de praktijk worden er veel vragen gesteld. Ik denk dat het een goed idee is om toch een langere proefperiode in te lassen om te testen of het systeem wel effectief werkt in de verschillende onderwijsstromingen voor het "officieel" ingevoerd wordt. Er moet voor gezorgd worden dat er naast het duaal leren toch nog alternatieven aangeboden worden! Scholen zijn graag trendsetters met nieuwe werkvormen om zich te onderscheiden van de rest zodat er veel nieuwe leerlingen gelokt kunnen worden, binnenkort wilt iedereen naar een onderwijsvorm van duaal leren gaan. Maar als het binnen enkele jaren blijkt te floppen, waar staan we dan?

Mensen in het werkveld stellen zich de vraag of de werkgevers net zo goed "vragende partij" voor lerende studenten. In het DBSO merkt men dat heel veel werkgevers het al heel moeilijk vinden om een evaluatie te doen van de leerling en met de invoering van het duaal leren gaat dit enkel nog strenger en ingewikkelder worden. Een minderheid van de instromers in het DBSO zijn effectief gemotiveerd om te gaan werken en leren hoe ze hun vak moeten doen, en krijgen er ervaring mee, de rest stroomt in met een mentale rugzak en weinig motivatie, omdat ze leerplichtig zijn tot hun achttien jaar en eigenlijk daar gaan zitten "wachten" tot het zo ver is. Voor deze leerlingen is duaal leren dan ofwel een extra push en motivatie om er toch nog iets van te maken, maar sommige halen het nu eenmaal niet. Er gaan in enorm veel scholen heel veel leerlingen tussen de mazen van het net vallen, en waar komen deze dan terecht?