Studenten meteen voor de klas


Lerarenopleidingen worden overstelpt met vragen van scholen om studenten te laten inspringen om het lerarentekort op te vangen.


Leerkrachten zijn grof wild op de arbeidsmarkt. ‘We kunnen de vraag amper bijhouden’, zegt Veerle Vandenberghe, stagecoördinator aan de Arteveldehogeschool. ‘Heel veel scholen zijn op zoek naar studenten die kunnen inspringen voor een uitgevallen leerkracht. Onze studenten krijgen zelfs al jobaanbiedingen nog voor ze begonnen zijn aan hun stage.’

Het resultaat: heel wat studenten geven tijdens hun opleiding al zelfstandig les. ‘Momenteel hebben we enkele tientallen derdejaars die voor de klas staan voor tijdelijke opdrachten. De vraag is nog veel groter, maar voor ons kan het alleen als we een goede begeleiding kunnen garanderen. Er is zelfs een tweedejaarsstudent die na haar stage al lesgeeft.’

Arteveldehogeschool is geen uitzondering. Ook de hogescholen Vives, Odisee en Thomas More ervaren het lerarentekort. ‘Het is het eerste jaar dat dit zo opvallend is’, zegt Lies Dalemans van Thomas More.

‘Het gaat om alle vakken, maar vooral het basisonderwijs, Frans en de wetenschappen springen eruit’, zegt Noël Selis van Vives. ‘Het is zowel voor ons als de scholen een nieuwe realiteit. We worden er allebei niet warm van, maar zijn genoodzaakt een oplossing te zoeken voor de leerlingen.’

De evolutie doet de wenkbrauwen fronsen. ‘Scholen vergeten dat die studenten nog moeten groeien. Aan het begin van het derde jaar hebben ze amper een derde van het totale aantal stage-uren achter de rug. Als ze zelfstandig voor de klas staan, is er ook geen mentor die een oogje in het zeil houdt’, aldus Vandenberghe.

‘Secundaire scholen zetten de studenten ook onder druk’, zegt Ann Martin, directeur van de lerarenopleiding aan Odisee. ‘De directie doet de student beloftes: ze krijgen al jobzekerheid voor het volgend schooljaar aangeboden als ze ingaan op het voorstel.’ Odisee gaat daar niet in mee. ‘De studenten hebben recht op een opleiding, waar ze tijd en ruimte krijgen om te groeien. Het aanbod weigeren is niet eenvoudig, want de scholen zijn vaak echt in paniek. Het is ook voor hen een laatste reddingsmiddel. Het gaat niet alleen om vervangingen; in september kregen we vragen om openstaande uren in te vullen. Als we dit toestaan, creëren we een grijze zone.’ De andere hogescholen die we contacteerden, springen er ‘flexibel mee om’.

En wat met de verloning? ‘De uren les die studenten boven op het verplichte aantal stage-uren geven, kunnen gerust betaald worden’, zegt Vandenberghe.

Het lerarentekort wordt ook op andere manieren duidelijk: ‘Alle afgestudeerde studenten lager onderwijs hadden op de laatste dag van juni al een job voor het volgende schooljaar. Ongezien’, zegt Dalemans van Thomas More. Aan de Arteveldehogeschool wordt in juni voor het eerst een sollicitatiebeurs ‘Tinder voor onderwijs’ georganiseerd.

Odisee organiseert al enkele jaren afstudeerdagen. ‘Die dagen dienen om de laatste stap naar het werkveld mee voor te bereiden. Maar we merken dat er steeds vaker echte sollicitatiegesprekken plaatsvinden, in plaats van oefengesprekken’, zegt Martin.

Aan de universiteit tekent zich dezelfde trend af, al is die minder ingrijpend. ‘Elk jaar kiezen meer studenten voor een leerkracht in opleiding (LIO)-traject. Dan geven ze minstens halftijds les terwijl ze hun opleiding volgen. Zeker bij de knelpuntvakken wiskunde en Frans is dat het geval’, zegt Bregt Henkens van de KU Leuven. Tot 2024 zijn er in Vlaanderen jaarlijks 5.000 tot 7.000 nieuwe leerkrachten nodig.


DS, 22-05-2019 (Klaas Maenhout)