FORUM: De westerse media geven een verkeerd beeld van moslims


,,JA''

Jef Lambrecht


Hoewel de meeste media ongetwijfeld hun best doen om een zo accuraat mogelijk beeld van de moslimwereld weer te geven, laat onze kennis te wensen over. Bepaalde gevoeligheden ontgaan ons en dat maakt echte interactie en goede berichtgeving bijzonder moeilijk.


Wij hebben de neiging om onze manier van kijken naar onze samenleving zomaar te transponeren naar andere samenlevingen. Ik gebruik hier bewust het woord 'samenlevingen' en ook dat is niet evident. De moslimwereld wordt maar al te vaak als een monolithisch blok voorgesteld. Het zal nochtans nooit koek en ei worden tussen Perzen en Arabieren. Tussen Iran en de Arabisch-soennitische wereld is er al vijfduizend jaar een conflict aan de gang. Maar dat beseffen veel westerse correspondenten niet omdat ze vergeten om er de geschiedenisboeken op na te slaan.

In de aanloop naar de invasie in Irak zijn alle media in de VS zwaar in de fout gegaan, zelfs de meest gerenommeerde zoals The Washington Post en The New York Times . De scherpe scheiding van geesten liep langs territoriale lijnen en niet tussen de media binnen een land, ook de Europese pers vertolkte moeiteloos de standpunten van de eigen regeringen. Dat is een gevaarlijke evolutie.

De moslimwereld is lange tijd braakliggend terrein geweest. Nu is er een inhaalbeweging bezig, maar er is nauwelijks tijd om die grotendeels ongekende wereld vanop afstand en in een breed historisch perspectief te plaatsen.

Er zijn ook een aantal grote verschillen tussen beide culturen waar wij ons bewust van moeten zijn. Zo wordt in het Westen het begrip tijd vooral mathematisch gedefinieerd met de blik richting de toekomst, terwijl in de islamwereld geschiedenis en verleden een veel grotere rol spelen. Als de Amerikaanse president het woord 'kruisvaarders' in de mond neemt, gaat het voor ons louter om een verre gebeurtenis, terwijl moslims daar een zeer zware connotatie aan verbinden.

Is correcte berichtgeving dan louter een utopische gedachte? Toch niet.

Als wij in alle bescheidenheid vraagtekens stellen bij onze eigen opvattingen en vertrekken vanuit een grondige kennis van politieke actualiteit en geschiedenis, dan staat niets een goede berichtgeving in de weg.

Maar de crisis in de berichtgeving beperkt zich niet alleen tot die over de islamwereld. De crisis is algemeen. De verkleutering van de media is alomtegenwoordig.

Als wij er al niet in slagen om kwalitatieve berichtgeving over onze eigen leefwereld te verschaffen, hoe zouden we dat dan kunnen over 'de andere'?

(Jef Lambrecht is journalist bij het VRT-radiojournaal)


,,NEE''

Max Rodenbeck


De westerse media zijn er heel erg mee bezig of de berichtgeving wel objectief is. Vergeleken met een paar jaar geleden is er daardoor zeker vooruitgang geboekt. Er is nu meer aandacht voor de gevoeligheden in de islamitische wereld en de zelfkritiek is toegenomen.


De westerse media zijn er zich nu veel meer van bewust dat je niet zomaar over gevoeligheden in de Arabische wereld heen kunt walsen.

De media in de VS hebben duidelijk het gevoel dat ze de War on terror veel te makkelijk hebben geslikt. Dat is een les geweest: de pers realiseert zich dat ze veel kritischer te werk moet gaan.

Ook als je kijkt naar mainstreammedia zoals CNN, wordt daar nu veel meer moeite gedaan om de islamitische wereld aan de kijkers te duiden.

Soms lijkt de berichtgeving uit de islamitische wereld te negatief. Maar helaas, zo werken de media. Nieuws heeft nu eenmaal een onvermijdelijke focus op gewelddadige en schokkende gebeurtenissen. En veel van die dingen gebeuren op dit moment in de islamitische wereld.

Die gaat door een moeilijke fase. Als mensen zichzelf opblazen, ook in Londen of Madrid, die beweren dat zij dat doen in naam van de islam, kleurt dat de benadering van deze godsdienst. Ongeacht het feit dat een miljard moslims terreuraanslagen verwerpen en zeggen dat die niets met de islam te maken hebben, zal het westerse publiek de gebeurtenissen toch op een bepaalde manier blijven zien. En dat kleurt ook de manier waarop de westerse media die gebeurtenissen weergeven.

Daarbij heerst er in het Westen, en dus in de westerse media, een onbewust gevoel van morele superioriteit ten opzichte van de rest van de wereld. Er wordt gedacht dat de rest van de wereld, als die eenmaal volwassen en verstandig genoeg is, wel zal worden zoals wij.

Dat lokt een soort tegen-arrogantie uit: wij zijn net zo goed als jullie. Deze gevoelens zie je terug in de media, waar de nadruk komt te liggen op de slechte eigenschappen van de andere partij.

Maar als je ze vergelijkt, zie je in de Arabische media een gebrek aan nieuwsgierigheid ten opzichte van het Westen, waar je in de westerse kwaliteitsmedia die nieuwsgierigheid wel terugvindt.

Iemand in het Westen die geïnteresseerd is in de islamitische wereld, kan daar gemakkelijk uitleg over krijgen. En over het algemeen wordt een goed beeld van de situatie gegeven. In de Arabische wereld zal iemand veel meer moeite hebben om uitgelegd te krijgen hoe het Westen echt in elkaar zit.

(Max Rodenbeck is in Caïro Midden-Oosten-correspondent voor The Economist)


DS, 05-03-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB