Blinde vlek bij hulpverleners: "Pano" over geheime Instagram-netwerken waar kwetsbare jongeren donkere berichten delen

Psychisch kwetsbare jongeren delen berichten over eetstoornissen, zelfverwonding en zelfdodingsgedachten in verborgen netwerken op Instagram. Dat ontdekte ons reportagemagazine "Pano". Sinds de komst van sociale media als Instagram, Tiktok of Telegram, rijzen dergelijke groepen als paddenstoelen uit de grond, maar ze zijn niet zonder gevaar. Het fenomeen is een blinde vlek bij professionele hulpverleners. “We laten onze kwetsbare jongeren in de steek."

Niemand weet hoe slecht het met me gaat. Ik ben moe, gebroken, op geleefd. Laat het allemaal stoppen." Het is maar een flard uit de constante stroom aan berichten die kwetsbare jongeren dagelijks plaatsen op Instagram. Dat doen ze niet met hun gewone account, zoals veel mensen er een hebben, maar met een privé-account waarmee ze deel uitmaken van een verborgen netwerk. Hier delen de jongeren hoe het écht met hen gaat. Hier zoeken ze steun en begrip, hier zijn ze eerlijk over wat er schuilgaat achter hun glimlach. Het gebeurt vlak onder onze neuzen, maar we kunnen het niet zien.

Amber (20) is een van de jongeren met zo’n dubbelleven op Instagram. Haar familie ziet nu pas, samen met “Pano”, de pijnlijke posts die ze met de andere jongeren in haar netwerk deelde.

We brengen het verhaal van drie prille twintigers die actief waren in deze verborgen Instagramwereld. Twee van hen, Amber en Hanne, overleden op 6 september vorig jaar. De meisjes lieten het leven met slechts een paar uur verschil. Mika was online met hen bevriend. "De berichten in de community zorgen er voor dat je op den duur verstrikt raakt in je eigen negatieve gevoelens én in die van anderen. Ik isoleerde me volledig, niemand uit mijn omgeving wist nog wat er in mijn hoofd omging."

Mika geeft ons het vertrouwen om in te loggen op haar verborgen account. Op die manier kunnen we maandenlang meevolgen wat er gebeurt in het netwerk. Naast een niet aflatende stroom aan berichten waarin jongeren aangeven dat ze niet meer willen leven, zien we ook veel visueel expliciete foto’s en video’s. Diepe littekens, openliggende wonden, plassen bloed, materiaal waarmee de jongeren zichzelf verwonden, verbanden en hechtingen, uitgemergelde lichamen, berichten vanop de spoedafdeling na een zelfmoordpoging,… Het zijn dagboekfragmenten van de moeilijkste momenten uit hun leven.

“Pano” wil uitzoeken om hoeveel jongeren het precies gaat en hoe ver dit fenomeen reikt. Net als Mika geeft ook de familie van Amber ons de toestemming om in te loggen op haar privé-account. Dankzij hun wachtwoorden krijgen we een beter zicht op het totaal aantal jongeren dat met Mika, Amber en Hanne verbonden is.

Onze reporter neemt contact op met Instagram. We willen weten hoe het bedrijf omgaat met de soms schokkende berichten die jongeren op het platform delen. Socialemediabedrijven staan erom bekend niet in te gaan op vragen van de pers, maar voor deze problematiek maken ze een uitzondering.

In een officiële reactie laat Instagram het volgende weten: "We proberen altijd de moeilijke balans te vinden tussen enerzijds mensen hun ervaringen te laten delen over hun mentale gezondheid, en anderzijds mensen te beschermen tegen blootstelling aan potentieel schadelijke content. We staan geen content toe die zelfdoding of zelfverminking in de hand werkt." Toch is "Pano" de afgelopen maanden heel wat berichten tegengekomen die indruisen tegen deze voorwaarden.

Volgens Tom Van Daele, onderzoeksleider van de Expertisecel Psychologie, Technologie en Samenleving bij Thomas More, onderschatten professionele hulpverleners de impact van deze onlinewereld op kwetsbare jongeren. Hij omschrijft het als een blinde vlek. "Als je niet op de hoogte bent van de leefwereld van je doelpubliek, dan kan je je zorg daar niet op afstemmen. En dat is een reëel risico." Maar dat is niet het enige probleem.

Bron: VRT NWS, 4 maart 2020
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/0...n-op-instagram/

Eigen mening:
Bekijk hier de reportage: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/0...m-op-instagram/