Jongeren spreken geen AN, maar wel Algemeen Vlaams

Vijftien jaar geleden dacht iedereen nog dat Vlamingen naar het Algemeen Beschaafd Nederlands zouden evolueren, maar nieuw onderzoek naar jongerentaal op chatboxen spreekt dat tegen. 'We zien meer dialectische invloeden.'

'Het lijkt erop dat we naar een Algemeen Vlaams gaan', aldus Reinhild Vandekerckhove, docent sociolinguïstiek en Nederlandse taalkunde aan de Universiteit Antwerpen.

"Sommige West-Vlaamse jongeren die aan het chatten zijn, schrijven gadegij, niet gaejehi. Gadegij is eigenlijk typisch voor de Brabants-Antwerpse streektaal", zegt Vandekerckhove. "Brabants-Antwerpse elementen duiken echter overal in de taal van Vlamingen op, wat erop zou kunnen wijzen dat er een Algemeen Vlaams aan het ontstaan is."

Dat het Algemeen Nederlands aan invloed inboet, betekent niet dat in elk dorp het dialect weer regeert. "Het gaat niet om dialect zoals dat bij de vorige generatie het geval was, het dialect van het dorp, dat moeder en vader thuis nog spraken. Wat je nu ziet, is dat jongeren die niet opgevoed zijn in het dialect onder elkaar een taal met sterke regionale invloeden praten. Die regionale invloeden zijn niet meer bepaald door het dorp waar ze uitkomen, maar door grootstedelijke gebieden. Ze pikken die vaak op bij hun peergroep, de vrienden op school. Het Gents is bijvoorbeeld erg hip geworden. En Brabants-Antwerpse invloeden vind je terug tot ver buiten de regio zelf, over heel Vlaanderen. Die regio is niet alleen het economisch meest machtige gebied, maar ligt ook het meest centraal in Vlaanderen, wat de verspreiding ten goede komt."

Zelfvertrouwen in talkshows

Hoe komt het dat de voorspelling van taalkundigen dat we naar Algemeen Nederlands zouden evolueren onwaar is gebleken? "Door het groeiende zelfvertrouwen van de Vlaming", zegt Vandekerckhove. "De laatste decennia gaat het economisch goed en ook politiek groeit het zelfbewustzijn van de Vlaming. Die spiegelt zich niet meer aan Nederland en het Algemeen Nederlands. Maar die spreekt zonder complexen zijn eigen taal, ook als hij op tv of radio komt. De vorige generatie sprak goed dialect en Algemeen Beschaafd Nederlands. Het dialect gebruikten ze onder elkaar, maar als ze op tv iets moesten zeggen, was dat in ABN. Nu is dat onderscheid weg en zie je in talkshows als De laatste show gasten hun eigen taal praten. Dat is geen plat dialect, maar een taal met duidelijke regionale invloeden."

De evolutie die zich aftekent bij gasten in talkshows zie je nog veel sterker in de chattaal van jongeren. "Die is heel interessant, omdat het een vorm van neergeschreven spreektaal is, daar zie je dus de laatste evoluties in", zegt Reinhild Vandekerckhove. "Tijdens mijn analyse van chattaal was ik bijvoorbeeld aan het tellen hoe vaak '-ke' gebruikt wordt, een typisch Brabants-Antwerpse verkleinvorm. Zeven op de tien keer vond ik '-ke', zoals in maske, slechts drie keer op de tien '-je'. De verkleinvorm '-ke' is dominant, dat zie je ook bij Engelse woorden, zoals babeke of heykes, wat toont dat jongeren creatief zijn met '-ke' en niet met '-je.' Een website om te chatten kent geen regionale grenzen, ook West-Vlamingen gebruikten die Brabants-Antwerpse vorm, en zelfs jongeren met een Marokkaanse nickname."

'Ge', 'u' en '-ke'

'Jij' en 'je' zijn eveneens in onbruik geraakt op chatsites: "In 82 procent van de gevallen was het 'u' of 'gij'. Als 'jij' nog gebruikt wordt, dan is het ironisch, om eens te lachen. Of als gezagstaal, als ze willen dat iemand de chat verlaat, bijvoorbeeld 'je moet hier weg'. Dat is geen toeval, want de leraar of hun ouders spreken hen ook aan met 'jij' of 'je' om jongeren tot de orde te roepen."

Ook uit het Corpus Gesproken Nederlands, waar gesprekken tussen Vlaamse jongeren in opgenomen zijn die standaardtaal moesten spreken, blijkt dat '-ke' en 'ge' sinds het begin van de 21ste eeuw in opmars zijn. "Zelfs als ze standaardtaal moeten spreken, gebruikt 44 procent van de Vlaamse jongvolwassenen '-ke' als verkleinwoord en 60 procent zegt 'ge'. Dat is dus geen Algemeen Nederlands."

Is het dan Algemeen Vlaams? "Om de these dat er een Algemeen Vlaams aan het ontstaan is te onderbouwen zullen we een nieuwe analyse op de chattaal uitvoeren met veel specifiekere vragen. Hoe groot is de Brabants-Antwerpse invloed op een West-Vlaming? Hoe vaak gebruikt hij 'gij' in plaats van 'joe'? Het antwoord hopen we de volgende jaren te kunnen geven." (Katrijn Serneels)

Bron: www.demorgen.be, 05/02/08

__________________
"De jeugd van tegenwoordig houdt alleen maar van luxe, heeft slechte manieren en veracht de autoriteit.
Zij heeft geen respect voor oudere mensen. De jeugd verpraat de tijd terwijl er gewerkt moet worden, schrokt bij de maaltijden het voedsel naar binnen, legt de benen over elkaar en tiranniseert de ouders..."
- Socrates, 2400 jaar geleden... -