Het financiële systeem is toe aan een 'reset'


Na drie crisisboeken was het eigenlijk wel klaar. Maar belegger en publicist Willem Middelkoop stuitte op zijn dagelijkse zoektocht naar financiële informatie op zoveel interessante dingen, dat hij toch weer een boek heeft geschreven: 'The Big Reset'. Het mondiale financiële systeem gaat voor 2020 fundamenteel veranderen, schrijft hij. Er gaat een streep door een deel van de schulden en de dollar zal zijn status van reservemunt moeten inleveren.


Vergaande voorspellingen, maar Middelkoop heeft vaker gelijk gekregen. Hij voorspelde de kredietcrisis, zag de problemen op de huizenmarkt aankomen en voorzag eind jaren negentig dat de internetbubble zou klappen. Economisch is Middelkoop autodidact. Hij was fotojournalist, daarna beurscommentator bij RTL-Z. Intussen ging hij zelf het zakelijke pad op en nu is Middelkoop fulltime belegger.

"Als belegger moet je altijd een stap voor zijn", verklaart hij zijn drijfveer om dagelijks het internet af te struinen. De wil om de markt te slim af te zijn, bracht hem ertoe op tijd de Amsterdamse appartementen te verkopen die hij met geleend geld gefinancierd had. En met gevoel voor timing stapte Middelkoop in de markt voor goud, zilver en andere grondstoffen.


Mondiale schuldsanering

Die combinatie van beleggen en publiceren levert hem soms de kritiek op dat hij niet onafhankelijk zou zijn. Dat hij belang heeft bij zijn eigen voorspelling over bijvoorbeeld een stijgende goudprijs. Daar haalt Middelkoop zijn schouders over op. "Ik ben open over wat ik doe en waar ik in beleg en ik hou ervan mijn nek uit te steken."

Dat doet hij nu weer. Het lijkt erop dat de kredietcrisis bezworen is, dat nu het wachten is op een aantrekkende economie. Niet waar, zegt Middelkoop. "Het is volstrekt naïef om te geloven dat we onszelf uit de problemen gaan groeien. Dat kan alleen als een economie voldoende potentie heeft snel te herstellen, zoals de Aziatische tijgers na de Aziëcrisis. Voor het Westen is het te laat. De schuldenberg is zo groot dat er een mondiale schuldsanering nodig is. In Japan is de staatsschuld zelfs 250 procent van het bruto binnenlands product."

Door een deel van de schulden moet een streep. Tegelijk verliest de dollar daarmee de koppositie van reservemunt, omdat die munt door de hoge Amerikaanse schuld niet meer geloofwaardig is als veilige haven. De Chinezen zien dat al aankomen. Hun munt, de renminbi, is nog onvoldoende ontwikkeld om de dollar op te volgen. Maar China bouwt de laatste jaren wel een grote goudvoorraad op, ziet Middelkoop, om in de toekomst toch financiële macht te kunnen hebben.


Goudoorlog

Valuta zijn dan wel niet meer, zoals voorheen, aan de goudprijs gekoppeld, de bewegingen op die markt zijn wel van groot belang voor de financiële stabiliteit in de wereld, stelt Middelkoop. Zo gauw er wantrouwen is in het financiële systeem, vluchten beleggers naar goud dat altijd een bepaalde waarde zal houden. "De goudmarkt wordt daarom zwaar gemanipuleerd, vooral vanuit de VS. Als de prijs van goud namelijk te hoog wordt, ondermijnt dat het vertrouwen in geld", verklaart Middelkoop. Mede daarom is zijn voorspelling dat de goudprijs verder omhoog zal gaan, nog niet uitgekomen. Maar dat is een kwestie van tijd, denkt hij.

Bovenop die 'goudoorlog' ziet Middelkoop het laatste jaar aanwijzingen dat de VS, het IMF en Europa zich voorbereiden op een mondiale 'herschikking' van het financiële systeem. Eén daarvan is de beroemde uitspraak van Eurogroep-voorzitter Dijsselbloem tijdens de crisis op Cyprus. Daar moesten grote spaarders bloeden voor omvallende banken in plaats van de belastingbetaler, een bail-in. Commotie ontstond over de term 'blauwdruk' die Dijsselbloem gebruikte: was deze manier van redden een model voor de toekomst of niet?

Middelkoop: "Dat was dus zo. Nu wordt mondiaal regelgeving gemaakt om bail-in mogelijk te maken, ook in landen waar helemaal geen problemen met banken zijn. Uiteindelijk gaat het ook niet om die banken. Volgens mij is dat een voorbereiding op een mondiale herkapitalisering waarbij schulden voor een deel worden weggestreept tegen spaar- en pensioengelden."


'Circumstantial evidence'

In diezelfde richting wijst volgens Middelkoop een rapport van het IMF over een mogelijke eenmalige vermogensbelasting in rijke landen van 10 procent. Dat idee lijkt uit de lucht te komen vallen, maar volgens Middelkoop is het een middel om de pijnlijke gevolgen van een mondiale schuldsanering te kunnen verzachten. "Als dat bijdraagt aan het oplossen van problemen, dan is dat ook goed aan burgers te verkopen."

Omdat de dollar steeds verder onder druk zal komen te staan, zullen ook de VS de schulden moeten saneren, verwacht Middelkoop. Dan zou het IMF Special Drawing Rights kunnen uitgeven. Dat middel is voorheen gebruikt om individuele landen te redden en ze een betaalmiddel te geven dat niet gevoelig is voor grote schommelingen van één munt. De SDR's kunnen in een 'reset' het gat vullen dat de dollar laat vallen als reservemunt.

In zijn boek beschrijft Middelkoop het als een heel logisch scenario. "Het is gebaseerd op 'circumstantial evidence', hier kan niet openlijk over gepraat worden. Maar als je goed zoekt, zie je vele kleine aanwijzingen in die richting. Zo'n 'reset' is in de geschiedenis eerder gebeurd: na de Tweede Wereldoorlog bijvoorbeeld zijn schulden van Europese landen kwijtgescholden. En de koppeling van valuta aan het goud is sinds 1971 ook verdwenen."

Hoe logisch ook, Middelkoop beseft dat hij een risico neemt met zo'n voorspelling. "Misschien gaat het helemaal niet zo. Dat is dan jammer, daar kom ik wel weer overheen."


Blog Trouw, 29-01-2014 (Esther Bijlo)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB