Stellingenoorlog herbegint

- Vrijdag 26/11/10
- www.demorgen.be

Het compromisvoorstel van koninklijk bemiddelaar Johan Vande Lanotte (sp.a) lokt uiteenlopende reacties uit. Officieel legt niemand harde verklaringen af, uit vrees de zwartepiet toegespeeld te krijgen. Officieus is de tekst voor CD&V en N-VA 'nog onvoldoende' en voor de Franstaligen 'een onaangename verrassing'. In de zeven partijhoofdkwartieren wordt druk geschreven aan een batterij amendementen.

'Non' aan overheveling van justitie
Franstalige partijen
'Neen' aan onvoldoende fiscale autonomie
N-VA

Na zijn urenlange onderhoud met de Franstaligen ontvangt de bemiddelaar vandaag de Vlaamse partijvoorzitters. Eén verzuchting zal alvast terugkeren: aan beide zijden van de taalgrens dringt men aan op een concrete berekening van het voorgestelde financieringsmodel, liefst door objectieve instellingen als de Nationale Bank (NBB) en het Planbureau. De laatste pagina van Johan Vande Lanottes nota, die zo'n berekening belooft, is immers blanco. Verschillende partijen vinden het moeilijk om zonder cijfers de reële consequenties van het model in te schatten.

Naar andere gelijkenissen of 'convergenties' tussen de Vlaamse en Franstalige reacties op de nota is het zoeken als naar een speld in een hooiberg. Voor de camera's reageert iedereen gematigd tot neutraal, achter de schermen komt de scepsis aan de oppervlakte drijven. Aan Vlaamse kant is het compromisvoorstel van Vande Lanotte nog onvoldoende voor CD&V en vooral voor N-VA (die de fiscale autonomie niet verregaand genoeg vindt), aan Franstalige zijde heeft men "fundamentele problemen" met het financieringsmodel. Alle zeven partijen krijgen nu de kans om amendementen te formuleren, die naar alle waarschijnlijkheid verschillende richtingen zullen uitgaan.

PS, cdH en Ecolo bundelden gisteren alvast de krachten. Zoals zo vaak tijdens deze regeringsonderhandelingen bliezen de Franstalige partijen verzamelen voorafgaand aan hun rendez-vous met de bemiddelaar, dat de hele namiddag in beslag nam. Bij het binnengaan lieten Elio Di Rupo (PS), Joëlle Milquet (cdH) en Jean-Michel Javaux (Ecolo) optekenen dat "een akkoord tot de mogelijkheden behoort", maar "we zijn er nog lang niet, er is nog veel tijd nodig". Na afloop viel te horen dat de Franstaligen Vande Lanotte een aantal vragen ter verduidelijking hebben gesteld.

Buslading amendementen
Zeker is dat ze een buslading amendementen willen indienen, zoveel dat ze haast een alternatief vormen voor het compromisvoorstel. "We hebben zware problemen met bepaalde onderdelen van de tekst, zoals het al te Vlaamse financieringsmodel, de overheveling van justitie en een véél groter deel van de gezondheidszorg dan voorzien, of het bonus-systeem in het arbeidsmarktbeleid", klinkt het bij PS, cdH en Ecolo. Ook de voorziene financiering van Brussel (gebaseerd op het aantal pendelaars) komt niet in de buurt van de vooropgestelde 500 miljoen euro per jaar.

Vandaag om 13 uur is het de beurt aan de Vlamingen, de voorzitters van N-VA, CD&V, sp.a en Groen!. Die laatste twee schijnen de nota-Vande Lanotte een werkbare basis te vinden, voor CD&V en vooral N-VA ligt dat een pak moeilijker. Voor de partij van Bart De Wever is het financieringsmodel van de bemiddelaar "veel te mager" en is de financiering van Brussel bijzonder flou. De Vlamingen komen niét samen om een front te vormen.

De verschillende reacties leiden tot weinig optimisme. De bemiddelaar heeft naar schatting nog weken werk voor de boeg, want geen van beide taalgroepen lijkt geneigd de boel op te blazen, uit schrik de zwartepiet toegeschoven te krijgen. De Franstaligen gaan de stekker er zeker niet uittrekken, de Vlamingen evenmin. Het zal aan Johan Vande Lanotte zijn om zijn opdracht uiteindelijk terug te geven, of om het onmogelijke te realiseren.

De politici lijken maar niet uit de negatieve cyclus waarin ze al maanden verkeren te raken. Telkens opnieuw wordt er een bemiddelaar aangesteld, telkens weer volgen er vele gesprekken, maar wanneer puntje bij paaltje komt en er een voorstel op tafel wordt gelegd, sluit het voor niemand goed genoeg aan bij de standpunten van zijn/haar partij. Zoals in het artikel zo goed verwoord wordt, komt er dan weer een “buslading aan amendementen”. De bemiddelaar wordt dan ook telkens weer tussen allerlei uitersten heen en weer geslingerd: de Vlamingen ten opzichte van de Franstaligen, de NVA ten opzichte van de PS,… Het valt me op dat de partijen wel telkens zogezegd bereid zijn tot onderhandelen, maar wanneer het erop aankomt, ze toch geen water bij de wijn doen. Stilaan begin ik me af te vragen of er nog wel een uitweg is in deze politieke doolhof. Persoonlijk denk ik dat bijvoorbeeld nieuwe verkiezingen geen oplossing gaan bieden, aangezien naar mijn gevoel de Vlamingen en de Walen steeds meer partij gaan kiezen voor hun verdediger, hun sterke vertegenwoordiger. In Vlaanderen is dit dan Bart De Wever en in Wallonië Elio Di Rupo. Dit zou naar mijn mening dus tot weinig verandering leiden. Als ik het van de Vlaamse kant bekijk, lijkt de omvorming van België tot een confederatie mij de beste oplossing: we blijven één geheel, maar ieder krijgt meer inspraak over zijn deel. Toch vrees ik dat dit langs de Waalse kant niet meteen als ultieme oplossing zal aanschouwd worden, aangezien het voor hen bijvoorbeeld op financieel vlak toch wel wat nadelen zou inhouden en zij dus waarschijnlijk veel liever het huidige systeem behouden. Maar hoe kan er nu een akkoord komen als de ene zwart zegt en de andere wit en geen van beiden van plan is iets of wat toe te geven? Volgens mij gaan er nog veel bemiddelaars kunnen komen en gaan voor er werkelijk een oplossing gevonden wordt, áls men er al één vindt. Misschien kunnen we wel eens hulp van buitenaf vragen, iemand neutraal die de zaak eens van een andere kant bekijkt. Op dit moment zijn het namelijk altijd wel bemiddelaars die zelf in de politiek zitten en dus sowieso een gekleurde blik hebben. Ik hoop dat Johan Vande Lanotte er toch uitraakt, maar ik vrees ervoor. Nochtans zal er stilaan een uitweg gevonden moeten worden, want een land zonder bestuur kan niet blijven functioneren.