De regering-De Croo telt drie ministers die niet via de kiezer passeerden, en nog eens drie die alleen lokaal verkozen waren. Kan dat? En is dat uitzonderlijk?

Twee ministers en een staatssecretaris van de regering-De Croo hebben geen verkozen mandaat: Annelies Verlinden (CD&V), Frank Vandenbroucke (SP.A) en Thomas Dermine (PS). Daarnaast zijn minister Karine Lalieux (PS) en staatssecretarissen Eva De Bleeker (Open VLD) en Mathieu Michel (MR) alleen lokaal verkozen.

Een regeringslid wordt in ons land niet rechtstreeks verkozen. Het volstaat dat de regering, de uitvoerende macht, het vertrouwen krijgt van een meerderheid van de Kamer, de wetgevende macht. Onverkozen ministers zijn niet uitzonderlijk, vroeger niet en ook meer onlangs niet.

Vooral de Vlaamse christendemocraten hebben een traditie om ministers zonder verkozen mandaat te lanceren. In de huidige Vlaamse regering is Benjamin Dalle minister, die in 2019 niet verkozen was geraakt op de Brusselse CD&V-lijst voor het Vlaams Parlement. Dalle werkte al jaren achter de schermen bij de partij.

Dehaene, Van Rompuy en Eyskens
Bij CD&V komen de witte konijnen wel vaker van kabinetten. Koen Geens werd in 2013 onverwacht minister van Financiën, zonder ooit verkozen te zijn geweest. Hij had eerder wel voor toenmalig Vlaams minister-president Kris Peeters (CD&V) gewerkt. Maar ook figuren die nadien tot absoluut boegbeeld uitgroeiden, startten hun ministercarrière zonder via de kiezer te passeren.

In 1981 ging Jean-Luc Dehaene van de post van kabinetschef naar het ministerschap van Sociale Zaken en Institutionele Zaken. Herman Van Rompuy verhuisde in 1988 van de studiedienst van de partij naar de regeringsbanken. Mark Eyskens kwam in 1976 rechtstreeks over van de universiteit om staatssecretaris te worden. Daarna werden ze uiteraard lijsttrekkers.

Peeters en Muyters
CD&V plukte niet alleen uit de eigen partij, soms werden ook externen tot minister gebombardeerd – zij het dat ze vaak van bevriende middenstandsorganisaties kwamen. De niet-verkozen Kris Peeters maakte in 2004 de overstap van zelfstandigenorganisatie Unizo naar de Vlaamse regering. Ook de N-VA deed een soortgelijke operatie: in 2009 kwam Philippe Muyters rechtstreeks over van de werkgeversorganisatie Voka.

Een ouder voorbeeld is Robert Vandeputte. Hij werd in 1981 minister van Financiën in de regering van Mark Eyskens. Eerder was hij hoogleraar en gouverneur van de Nationale Bank. Niet al die transfers liepen even goed af. In 1992 werd Mieke Offeciers door CD&V in de regering-Dehaene gedropt als minister van Begroting. Ze kwam over van het Vlaams Economisch Verbond, de voorloper van Voka. Maar een jaar later stapte ze weer op.

Expertenregeringen
In sommige Europese landen zijn externe technocraten normaal als regeringsleden, of zelfs als premier. De huidige Italiaanse premier Giuseppe Conte was een onverkozen professor toen hij in 2018 aantrad. Eerder leidde Mario Monti, na de economische en financiële crisis van 2008, er een hele regering met technocraten.

Griekenland, Tsjechië en ook Tunesië kenden in de recente geschiedenis allemaal onverkozen premiers, vaak wel door een crisissituatie. Ook in Oostenrijk en Roemenië waren er de jongste jaren expertenregeringen aan de macht.

bron: De Standaard
datum: 01/10/2020