Onderwijs en democratisch burgerschap: leren wat het betekent Europeaan te zijn
Kathleen Van Brempt is vice-voorzitter van de sociaal-democraten in het Europees parlement.


Ondanks het heftige Euroscepticisme dat overal in de Unie woekert, blijft het opvallend dat voor grote uitdagingen in onze samenleving steeds opnieuw Europese oplossingen naar voor worden geschoven.

Zelfs binnen beleidsdomeinen die exclusief aan de lidstaten toebehoren, wordt duidelijk dat Europese samenwerking niet alleen zinvol, maar zelfs noodzakelijk is. Dat blijkt nu ook uit het Europese initiatief dat minister Crevits voorstelde om in het onderwijs competenties met betrekking tot democratische waarden op te nemen in de eindtermen. Daarover vergaderen de Europese ministers van onderwijs begin deze week op een Conferentie in Brussel.

Hoopgevend is dat in de teksten van de Raad van Europa sprake is van pan-Europese waarden, een sokkel waarop een Europese identiteit vorm krijgt. Over die Europese identiteit is in het verleden al heel wat gediscussieerd. Vooral het Eurosceptische kamp verwerpt het idee dat er zoiets als een Europese identiteit zou kunnen bestaan en plooit zich terug op nationalistische of volksnationale identiteiten. Maar kijk, nu het extremistisch terrorisme toeslaat in heel Europa, blijkt dat terroristen zich niet kanten tegen specifieke lidstaten of 'volksgemeenschappen', maar tegen de Europese basiswaarden. Tegen een Europese identiteit.

Het leerpakket dat werd ontwikkeld moet jongeren wapenen tegen tegen extremistisme en radicalisering en lijkt dus een antwoord te zijn op de recente terreuraanvallen in Europa. Maar dat is slechts een deel van het verhaal. Het project is de voortzetting van het Charter van de Raad van Europa over 'onderwijs voor democratisch burgerschap en mensenrechten' uit 2010, lang voor de eerste Vlaamse jongeren naar Syrië vertrokken en voor de eerste aanslagen door deze Syriëstrijders.

In dat Charter staan er nog geen verwijzingen naar radicalisering, maar ligt de nadruk op de promotie van democratisch burgerschap en de rechtsstaat, de waardering van diversiteit en actieve participatie in de Europese democratie(en), evenals de promotie en bescherming van mensenrechten en fundamentele vrijheden.

In mei vorig jaar keurden de Europese ministers van onderwijs een actieplan goed dat de democratie wil verdedigen via het onderwijs.

Specialisten ontwikkelden een Europees referentiekader dat bepaalt welke competenties jongeren nodig hebben om zich een 'democratische cultuur' eigen te maken. Dat actieplan vermeldt dat zo'n Europees programma kan bijdragen in de strijd tegen extremisme en radicalisering. Koen Vidal merkt in De Morgen terecht op dat opvoeding in democratisch burgerschap echter veel breder gaat dan een poging om te verhinderen dat jongeren radicaliseren en naar Syrië trekken.

Opvoeding in Europees democratisch burgerschap zal immers ook een impact hebben op het toenemende Euroscepticisme, het populisme en anti-democratische tendensen in centraal-Europese lidstaten.

Eurosceptische partijen in het Europees parlement kanten zich daarom fel tégen het Europese project om democratisch burgerschap op school aan te leren. De plenaire vergadering van het parlement stemde gisteren een rapport over het onderwijzen van Europees burgerschap. Eurosceptische fracties zoals de ECR en de Britse UKIP-leden stemden grotendeels tegen het rapport. Wie het hardst roept dat 'onze waarden' moeten verdedigd worden, is ook het felst gekant tegen het onderwijzen van die waarden op school.

Het Eurosceptische verzet tegen leerprojecten in Europees democratisch burgerschap toont aan dat het onderwijsproject een veel ruimere impact kan hebben. Het zou dus spijtig zijn dit uiterst waardevolle project te verengen tot een soort deradicaliseringsprogramma. Het project kan een aanzet geven om via het onderwijs een echte Europese identiteit te ontwikkelen, gebaseerd op fundamentele Europese beginselen zoals mensenrechten, democratie, de vrijheid van meningsuiting, tolerantie, gelijkheid en solidariteit zoals opgesomd in de de preambule van het charter van Fundamentele Rechten van de EU. Het leerpakket moet tot doelstelling hebben onze jongeren zich het Europese burgerschap eigen te maken, zodat ze actieve burgers kunnen worden van een Europa van gedeelde waarden en leren wat het betekent om Europeaan te zijn.

Bron:
De morgen, 13-04-2016
http://www.demorgen.be/binnenland/o...-zijn-b2f53e2f/

Mening:
Het lessenpakket op zich lijkt een goed idee om terrorisme in de toekomst te voorkomen, maar dat lost niet de problemen van nu op.
En ook vraag ik mij af hoe dit dan concreet in het onderwijs gaat worden verwerkt. Volgens mij is het een slecht idee om dit als aparte cursus te zien. Het is belangrijk dat je hen dit subtiel bij brengt, een beetje onbewust.

Men zegt ook dat jongeren moeten leren wat het betekent om Europeaan te zijn, maar is het niet gewoon zo dat ze moeten leren wat het betekent om mens te zijn? Met bepaalde normen en waarden kan je veel bereiken, daarvoor moet je niet in Europa wonen. Om terrorisme tegen te gaan, moet men aan jongeren menselijkheid bijbrengen. Ze moeten ervaren wat het betekent om je aan bepaalde waarden te houden die goed zijn voor iedereen, niet enkel voor Europa.