'Wat Vlaanderen nodig heeft, is een Bomenplan 2050'
Kris Verheyen (UGent, links) en Bart Muys (KU Leuven). Foto: Katrijn Van Giel
Er moet een bomenplan 2050 komen, met duidelijke engagementen voor meer bomen en bos in Vlaanderen. Daar dringen twee professoren van de KU Leuven en UGent op aan. ‘Het zal ons meer opbrengen dan het kost.’

Bart Muys (KU Leuven) en Kris Verheyen (UGent), professoren bosbeheer en bosecologie, kunnen het niet langer aanzien. Met de verkiezingen in aantocht pleiten ze voor een ‘Bomenplan 2050’. ‘De politiek moet in het nieuwe regeerakkoord duidelijke engagementen aangaan dat er meer bomen en meer bos komen. Er moet visie en ambitie komen.’

Vlaanderen hinkt nu in Europees perspectief hopeloos achterop als het op bosbeleid aankomt, zeggen ze. ‘Zowel de huidige minister van Leefmilieu, Joke Schauvliege (CD&V), als haar voorgangers zijn er niet in geslaagd de extra 10.000 hectare bos te realiseren, zoals het Structuurplan vraagt.’

Bos in de Vlaamse Ruit
De jongste vijftien jaar is er 2.000 tot 3.000 hectare bos bijgekomen, maar er is ook 2.000 hectare voor de bijl gegaan. Het langetermijnplan, nochtans voorzien in het Bosdecreet, is dode letter gebleven. Er zouden stads(rand)bossen aangelegd worden maar daar is behalve een aanzet in bijvoorbeeld Gent en Kortrijk nog maar weinig van te merken.

De aandacht van Muys en Verheyen gaat in de eerste plaats naar het verstedelijkte kerngebied, de Vlaamse Ruit tussen Brussel, Gent, Antwerpen en Leuven. ‘Daarbuiten wordt de natuur, onder impuls van Europa, behoorlijk goed beheerd. Maar de Vlaamse Ruit is een van de meest verkavelde en vervuilde stadsgewesten. De verharding van de oppervlakte gaat er in ijltempo voort. De overheid moet alles op alles zetten om hier een groene Parkstad Vlaanderen van te maken.’
Zij leggen nadrukkelijk het verband met de ruimtelijke ordening. ‘De versnippering, de verrommeling van het landschap moet dringend een halt toegeroepen worden. Als we niets doen, is tegen 2030 een derde van de Vlaamse oppervlakte verhard. En dan is er onherroepelijk geen weg terug naar open ruimte en groen.’

Privé-initiatieven nodig
Voor de proffen moet evenwel niet alle heil van de Vlaamse overheid komen. ‘Zij moet een kader scheppen en stimulerend optreden. Maar initiatieven komen best ook van onderuit. Als het van bovenaf komt, loopt het te vaak vast in procedures’, meent Verheyen.

Ook de landbouw en het bedrijfsleven kunnen daarbij betrokken worden. ‘Het zou geweldig zijn als bedrijfsleiders en hun werknemers ideeën spuien over hoe hun omgeving groener kan worden’, aldus Muys.

Privé-eigenaars, die nu voor een paardenweide kiezen, kunnen er met subsidies toe aangespoord worden op hun percelen bossen te planten en die toegankelijk te maken voor het publiek.

De economische waarde van een boom
Dat hier een prijskaartje aan vasthangt, ontkennen de proffen niet maar ze zeggen dat dat niet opweegt tegen de economische opbrengst. ‘Bos en groen brengen ook geld op. Alleen is dat nog niet echt doorgedrongen in Vlaanderen.’

Ze sommen op waar het voordeel van de zogeheten ‘ecosysteemdiensten’ zit. Zo spelen bossen een rol in de watervoorziening en in de waterhuishouding: ze houden water langer vast en doen het beter infiltreren.

Ze kunnen ook een factor zijn in de strijd tegen de klimaatverandering door de opslag van koolstof en door hun milderende effect op de temperatuur. Bebouwde oppervlakte kan tot zes graden warmer zijn dan een groen buitengebied.

Bomen en struiken kunnen fijn stof uit de lucht halen, waardoor ze ook een instrument zijn tegen de luchtvervuiling .

En dan is er nog de sociaal-culturele rol. De Vlamingen zoeken het groen en het bos op om zich te ontspannen en om te sporten. Die recreatie genereert dan weer een economische meerwaarde, bijvoorbeeld in de horeca.

bron: http://www.standaard.be/cnt/dmf20140423_01078455 (geraadpleegd op 23 april 2014)

Mijn mening
Ik vind het fantastisch dat het milieu toch nog steeds veel mensen aanhangt in deze economisch moeilijkere tijden, waarin veel mensen andere zaken aan hun hoofd hebben.
Ik denk ook wel dat er dringend extra aandacht nodig is voor ons milieu. Het aanplanten van bomen is een eerste stap, zij zuiveren onze lucht en bieden een al, een minimum, aan weerstand aan onze milieuproblematiek. Daarnaast verschoont het ook ons land en geeft het de mogelijkheid aan vele dier- en plantsoorten om zich voort te planten en te kunnen voort bestaan.
Toch heb ik ook enkele bemerkingen. Moeten we in deze moeilijke tijd een deel van ons budget besteden aan het aanplanten van bomen terwijl duizenden mensen financiële moeilijkheden hebben, niet rondkomen met hun pensioen, verzuipen in de schulden…?
Het is een oneindige discussie en misschien moet iedereen wat water bij de wijn doen.

Ook al is de economische situatie belabberd en zijn er massa's mensen die meer en meer financiële moeilijkheden hebben is het mijns inziens ook belangrijk om dit probleem aan te pakken. De klimaatsverandering komt ook bij ons akelig dichtbij en je merkt aan het weer dat het danig in de war is. Als we nu niets doen en de klimaatsverandering creëert op den duur meer en meer problemen (wateroverlast, droogte, mislukte oogsten en noem maar op) gaat het nog meer kosten om dit terug te draaien. De problemen die deze klimaatsveranderingen met zich zullen mee brengen gaan mijns inziens meer kosten dan er nu daadwerkelijk nog iets aan te verhelpen. Ik zou graag hebben dat mijn kinderen later nog in een gezonde omgeving kunnen opgroeien. De wereld moet nog een hele tijd mee. De regering (wereldwijd) reageert steeds veel te laks op dit probleem. Men schuift degelijke oplossingen altijd op de lange baan terwijl men dit probleem al jaren geleden had kunnen aanpakken. Wind- water en bio gas energie zijn niet van gisteren maar de regering heeft nooit degelijk geïnvesteerd om deze alternatieve energiebronnen voldoende en adequaat aan te pakken. Nu betalen wij daar met z'n allen de prijs voor.