za 31 oktober 2017 10:05 Helen Goedgebeur

An-Sofie Vanhouche is in haar doctoraat nagegaan op welke verschillende manieren gevangenen kunnen eten in de gevangenis en welk effect dat heeft op hun gedrag. Bij ons bereiden grootkeukens de maaltijden van gevangenen, maar in de voormalige gevangenis van Tilburg konden de gevangenen zelf koken. En het werkte, zo blijkt.

Doctoraatsstudente An-Sofie Vanhouche heeft onderzocht hoe gevangenen hun eten klaarmaken in de gevangenis en wat het effect daarvan is op hun gedrag. De aanleiding van het doctoraatsonderzoek waren de problemen in de Nederlandse gevangenis van Tilburg met kant-en-klaarmaaltijden. Die maaltijden moesten de gevangenen zelf opwarmen in de microgolfoven in hun cel. Maar daar kwam veel kritiek op. De gedetineerden zeiden dat hun eten veel zei over de manier waarop zij zich behandeld voelden. Ze vonden het niet alleen weinig respectvol, ze vonden het ook niet lekker. De gevangenen wilden meer keuze in wat ze aten en de manier waarop ze dat eten bereidden.

Vanhouche is daarop gaan bekijken welke verschillende voedingssystemen er bestaan in de gevangenissen. In België wordt er gewerkt met grootkeukens. “Dat is al beter dan kant-en-klaarmaaltijden, maar het kan nog beter. Want de keuze blijft altijd beperkt. De grootkeukens proberen wel in te zetten op diversiteit, maar met een beperkt budget om eten klaar te maken is dat niet simpel.”

"Self catering project" in Tilburg

In Tilburg werd het systeem aangepast na de klachten van de gevangenen. De gevangenis sloot de deuren in 2016 - maar tot dan konden gedetineerden zelf koken via een “self catering project”. De gedetineerden kochten hun eten aan in de kantine en maakten het vervolgens zelf klaar. Ook in Denemarken bestaat dit systeem. De gevangenen krijgen slechts een beperkt bedrag van 12,5 euro per week. Daarmee moeten ze ingrediënten kopen voor een warme maaltijd. “En wat zien we gebeuren?”, zegt Vanhouche.

“De gevangenen vormen groepjes om de kosten te drukken. Het heeft dus een positief effect op het sociale contact tussen gedetineerden. Maar niet enkel dat. De gevangenen nemen hierdoor ook enige verantwoordelijkheid op zoals men heeft in de buitenwereld. Ze worden klaargestoomd voor hun terugkeer in de maatschappij.”

“De gevangenen reageren heel positief op dit systeem," vervolgt Vanhouche. "Het werkt niet enkel goed, het heeft ook een belangrijk effect op de multiculturele gevangenispopulatie. Iedereen kan koken volgens zijn of haar culturele gewoontes. Het systeem is dus een vorm van respect naar hun cultuur toe.”

Kan dit systeem ook bij ons ingevoerd worden? “Moeilijk,” zegt Vanhouche, “In onze gevangenissen zijn er niet in alle vleugels keukens. En er moet ook voldoende personeel beschikbaar zijn. Maar er kan in de toekomst wel naar gewerkt worden, bijvoorbeeld in de transitiehuizen."

Bron: 'Gevangenen die hun eten zelf bereiden? In voormalige gevangenis van Tilburg kon het' (VRT NWS), geraadpleegd op 31 oktober 2017 via https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2017/1...en-gevangenis-/

Eigen mening:
Hoewel gevangenen om een niet-positieve reden vast zitten hebben zij toch nog steeds recht op een menswaardige behandeling en 'normaal' bestaan binnen de vier muren van de gevangenis. Deze menswaardige behandeling gaat grotendeels uit van respect tegenover de gevangenen. Zij zijn ook mensen! Hoe normaler ze behandeld worden, hoe beter ze zich zullen voelen en hoe beter ze ook zullen worden klaargestoomd voor het maatschappelijke leven waarin ze terecht zullen komen na hun vrijlating.
Vaak is het in gevangenissen nog zo dat gevangen steeds standaardmaaltijden ter beschikking krijgen. Maar dat roept meer en meer kritiek op. Sommige gevangenissen bieden als antwoord hierop meer variëteit aan in hun maaltijdengamma . Maar het kan nog beter; zo is er in Denemarken een systeem waarbij gevangenen wekelijks €12,5 krijgen en hiermee zelf ingrediënten kunnen kopen voor warme maaltijden. De gevangene kiest dus zelf wat hij gaat eten en kookt ook zelf. Dit is een heel mooi initiatief omwille van twee redenen: koken is een sociale aangelegenheid, de gevangene onderhoudt sociale contacten of bouwt er nieuwe, en bovendien krijgen de gevangen zo een verantwoordelijkheidsgevoel. Buiten de gevangenis zullen ze immers ook zelf terug voor hun eigen eten moeten zorgen.