Net zoals in vele landen vormt de vergrijzing in Centraal- en Oost-Europa een gigantische uitdaging. Cijfer van de Europese Commissie wijzen op een stevige daling van het groeipotentieel tijdens de komende decennia. Opdat de convergentie richting het Westerse inkomensniveau zich doorzet, moeten volgens Jill Van Goubergen, econoom bij KBC Groep, diverse beleidsmaatregelen genomen worden,.
De hervorming van het pensioen- en socialezekerheidssysteem is een belangrijk politiek agendapunt in vele West-Europese landen. Ze is immers noodzakelijk om de stijgende kosten ten gevolge van de vergrijzing te temperen en zo de houdbaarheid van de publieke financiën te garanderen. In België benadrukte Frank Vandenbroucke onlangs dat de pensioenhervorming een verlenging van de feitelijke arbeidsduur vereist. België is evenwel niet het enige Europese land dat geconfronteerd wordt met een toenemend aandeel van ouderen in de bevolking. Ook in de Centraal- en Oost-Europese landen wordt de vergrijzing een steeds belangrijker probleem.

Volgens de voorspellingen van Eurostat loopt het aandeel van de bevolking die er 65 of ouder is tijdens de komende decennia sterk op. Het tempo van vergrijzing is er daarenboven veel sneller dan in België. De erg trage of zelfs negatieve bevolkingsgroei draagt daartoe bij. Voornamelijk in Bulgarije en de Baltische zal het aandeel van ouderen erg hoge niveaus bereiken. De oorzaken van vergrijzing in de regio verschillen van die in België en de rest van Europa. De belangrijkste reden is de daling in de vruchtbaarheidsgraad. Het gemiddeld aantal kinderen per vrouw nam er sinds de jaren negentig sterk af. Daarnaast leidde de grootschalige emigratie van jongeren tot een afname van hun bevolkingsaandeel. Daardoor versnelde de vergrijzing nog meer.

De meeste Centraal- en Oost Europese landen staan voor een grote uitdaging. Zonder sterke beleidsreacties zal de vergrijzing via verschillende kanalen een negatieve invloed hebben op de potentiële economische groei. Ten eerste daalt het aandeel van de bevolking op beroepsactieve leeftijd. Dat zal leiden tot een daling van de potentiële werkgelegenheidsgroei. Daarenboven heeft een oudere bevolking minder de neiging om te sparen, wat ook de investeringen zal dempen. Ten slotte gaat de vergrijzing gepaard met een stijging van de publieke uitgaven. Als deze onhoudbaar worden, zal de groei eronder lijden. De cijfers van de Europese Commissie bevestigen eveneens een significante vertraging van de verwachte groei. Een hoger groeitempo dan in West-Europa is voor deze Centraal- en Oost-Europese landen echter belangrijk. Dat is nodig opdat de convergentie richting het Westerse inkomensniveau zich voortzet.

Diverse maatregelen moeten de economische groei op peil houden. Vooreerst moeten overheden de participatie van 50-plussers op de arbeidsmarkt stimuleren om de krimpende jongerengeneratie te compenseren. Verder zijn investeringen in de productiviteit van oudere werknemers nodig. Tot slot moet een evenwicht worden gevonden tussen de houdbaarheid van de pensioenen en het minimaliseren van de armoede bij ouderen. Net zoals in België blijkt de theorie echter gemakkelijker dan de praktijk. Er is nog een lange weg te gaan om de demografische uitdagingen duurzaam te counteren.


Bron: De Standaard, 30 april 2015
http://www.standaard.be/cnt/dmf20150430_01657554

Mening
De vergrijzing van de bevolking is al verschillende jaren een probleem. Het probleem is niet alleen in België voelbaar, maar in heel Europa. Er moeten dringend maatregelen genomen worden, want het oplossen van het probleem wordt alleen maar moeilijker. Politici hadden al veel vroeger hun handen uit hun mouwen moeten steken, dan was het probleem nu niet zo groot geweest. De maatregelen die nu genomen moeten worden, hadden dan ook niet zo drastisch moeten zijn. De extra factoren die in sommige landen dan ook nog eens meespelen, zoals emigratie en een daling van de vruchtbaarheid, brengen de politici nog meer zorgen toe. Er moeten oplossingen gevonden worden om het pensioen van de oudere bevolking te kunnen blijven betalen. Het langer laten werken is een mogelijkheid, maar daar is niet iedereen voor. Ik kan dit zeker begrijpen. Mensen die heel hun leven in de bouw hebben gestaan, kunnen dit onmogelijk volhouden tot hun pensioen. Ze kunnen dan wel voor een andere job kiezen, maar het vinden van z'n job is niet altijd makkelijk op hun leeftijd. De overheid kan hier een zeer belangrijke rol in spelen door bedrijven aan te moedigen om bijvoorbeeld 50-plussers in dienst te nemen. Natuurlijk zullen er nog tal van andere zaken moeten veranderen zoals aangegeven in het artikel.
Dit is een werkpunt voor de politici waar zij zich beter vandaag dan morgen mee moeten bezighouden. Europa kan zijn schouders hier misschien ook mee onder steken.