Partydrugs: hoe fictie plots feit wordt


'Een uniek werkstuk.' 'Een baanbrekende studie.' Zo stond het breed in Knack deze week, kort overgenomen door De Standaard op 14 mei. Aanleiding was een doctoraatsthesis aan de Universiteit Gent over drugs en uitgaan (voluit: 'I was in Ecstasy - Etnografische studie van drugsgebruik in recreatieve setting in relatie tot extase- en identiteitsbeleving').


Als er negatief bericht kan worden over jongeren en hun (illegale) druggebruik, gaat de schuif met superlatieven vlot open. Ook bij justitie wrijven zich waarschijnlijk enkele mensen in de handen. Eindelijk iemand die hen een 'wetenschappelijk' instrument aanreikt om de permissieve samenleving aan te klagen. Dat Jan Vanovermeire, de 'wetenschapper' in kwestie, vervroegd bedankt werd aan het Instituut voor Sociaal Drugsonderzoek aan diezelfde universiteit, wordt snel onder de mat geveegd. Professor Tom Decorte, de toenmalige promotor van Vanovermeire en coördinator van het instituut, twijfelde aan de bronnen van zijn doctoraatsstudent en wilde niet langer instaan voor de wetenschappelijkheid van het onderzoek.

Vervolgens belandde de studie van Vanovermeire onder toezicht van Brice De Ruyver, hoogleraar criminologie in Gent. En dat op uitdrukkelijke vraag van het rectoraat, een academische druk die De Ruyver verbaasde. Hij stelde Kristel Beyens van de VUB en Dirk Korf, een expert in kwalitatief onderzoek naar druggebruik verbonden aan de Universiteit Amsterdam, aan als externe deskundigen om het empirisch onderzoek van Vanovermeire te controleren. Toen die de naam Korf hoorde, trok hij wit weg, begrijpelijk toen bleek dat hij stukken uit de publicaties van de Nederlandse onderzoeker had overgenomen zonder bronvermelding. En van de 100 respondenten waarover het doctoraat zich sterk maakte, bleek er amper een derde daadwerkelijk te bestaan. Voor de examencommissie bleef er dan ook geen spaander heel van het werkstuk. Het werd unisono afgekeurd.

Dat meldde De Ruyver ook aan decaan Freddy Mortier van Letteren en Wijsbegeerte toen hij hoorde dat Vanovermeire met zijn verhalenbundel naar antropologie gestapt was, waar ze misschien wel openstonden voor zijn subjectieve aanpak. Professor Rik Pinxten werd bereid bevonden zijn nieuwe promotor te worden en vorige week werd de afgekeurde thesis dan plots voorgesteld als een 'baanbrekende studie', het 'einde van de goednieuwsshow'.

Maar waar is die goednieuwsshow waarover de studie het heeft? Kan iemand mij de positieve berichtgeving over partydrugs eens doorsturen? Ik herinner me vooral de - terecht - vernietigende reacties na het tragische ongeval begin maart in Heverlee, veroorzaakt door twee jongeren onder de invloed van xtc. Drugs kunnen enorm veel schade aanrichten, zeker bij ongecontroleerd gebruik en een afwezigheid van kwaliteitscontrole. Maar schermen met termen als 'pure ontreddering', 'verstoorde seksualiteit', 'asociaal gedrag' en 'marginalisering' is een hele groep jongeren afrekenen op een problematische minderheid. Vanovermeire schat het aantal zware druggebruikers in het uitgaansleven op 10.000. Op wat baseert hij zich? Op die honderd die hij zogezegd geïnterviewd heeft?

En die asociale, ontredderde, gemarginaliseerde zielenpoten fungeren dan plots wel als culturele transmitter in de samenleving? Ze dragen de normen van hun subcultuur uit, waaronder genotzucht (wacht eens: het was toch geen hedonisme, maar ontreddering?) en lichaamscultus (wacht eens: hun seksualiteit was toch verstoord?).

Gelukkig beklemtonen professor Rik Pinxten en Jan Vanovermeire dat er in deze studie geen beleidsaanbevelingen worden gedaan, maar Vanovermeire staat paraat: 'Ik heb een afspraak met het kabinet van Jo Vandeurzen.' Die heeft misschien oren naar een wetenschapper die sneert naar een 'samenleving, overheid en beleid gestoeld op een doorgedreven permissiviteit, gefundeerd op een overroepen recht op zelfbeschikking'. Maar mag fictie wegen op een maatschappelijk debat over reële problemen?

Johan Faes is journalist en publicist


DS, 16-05-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Partydrugs, het antwoord


In De Standaard schreef Johan Faes een nogal giftig stukje over een doctoraat dat onlangs aan de UGent is verdedigd, over xtc-gebruik ging, en onrechtmatig zou zijn behaald (DS 16 mei). De giftigheid steekt in de wijze waarop Faes man en paard noemt in zaken waarvan het smeuïge karakter eerst nog moet worden aangetoond. Dat laatste is namelijk de suggestie van de publicist. Het doctoraat behaald aan de faculteit Letteren en Wijsbegeerte zou zijn afgewezen aan de faculteit Rechten. Bovendien zou het werkstuk in die laatste geroyeerd zijn wegens de overname van stukken uit publicaties van professor Korf, en dit zonder bronvermelding. Een derde van de onderzoekspopulatie van de nieuwe doctor zou niet eens 'daadwerkelijk' bestaan. Natuurlijk is er ook de suggestie van een complot van het rectoraat om die sukkelaar van een doctorandus aan zijn diploma te helpen.


Wel, het proefschrift dat is ingediend aan de faculteiten Rechten is terecht afgewezen. Dat kan ik opmaken uit de verslagen. Maar het proefschrift dat 1,5 jaar later is verdedigd, is een ander. Het ging niet over criminologie, noch over gecombineerd drugsgebruik, maar over de identiteitsbeleving van ecstasygebruikers, en dit vanuit antropologisch standpunt. Die studie is wel nog gebaseerd op gegevens over de oorspronkelijke onderzoekspopulatie, maar heeft een andere vraagstelling en invalshoek.

Het probleem met die onderzoekspopulatie was niet dat maar een derde ervan 'daadwerkelijk' bestond, zoals Faes beweert, maar wel dat de algemene conclusies van de doctorandus gingen over jonge drugsgebruikers. Maar slechts een derde van de hele populatie behoorde inderdaad tot die leeftijdsgroep. Dat is een methodologische fout, gecorrigeerd in het nieuwe werkstuk, maar geen bedrog. Suggereren daarentegen dat twee derde van de populatie niet eens bestond, is kwaadaardigheid.

Wat betreft die plagiaatbeschuldiging over de 'criminele' versie: professor Korf zelf zegt het woord plagiaat niet in de mond te willen nemen. Maar goed ook. Hij kan net een korte alinea aanwijzen die zonder vermelding is overgenomen. Faes trekt het zich blijkbaar minder aan als hij zelf overhaast veralgemeent dan wanneer een ander dat doet.

Ten slotte: externe specialisten van de KU Leuven, de VUB, en de Universiteit Utrecht hebben het proefschrift beoordeeld, naast twee van de UGent. Onder de externen waren er twee uit de faculteiten Sociale Wetenschappen. Misschien moest Johan Faes gewoon een kalmeerpil slikken nadat hij een artikel in Knack had gelezen waarvan de conclusies hem niet aanstaan. Want over dat laatste gaat het blijkbaar.

Freddy Mortier is decaan faculteit Letteren en Wijsbegeerte, Universiteit Gent


DS, 20-05-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Expert: "Xtc is niet gevaarlijker dan paardrijden"

Dat heel wat jongeren xtc gebruiken als ze tijdens het weekeinde een stapje in de (disco)wereld zetten, is veel mensen een doorn in het oog. Ten onrechte, aldus de Sunday Telegraph, want een zeer vooraanstaand Brits expert is tot de conclusie gekomen dat gebruikers van xtc niet meer risico's lopen dan mensen met een passie voor paardrijden.

Voorzitter adviesraad drugsmisbruik
Professor David Nutt is, als hoogleraar aan de universiteit van Bristol en aan het Londense Imperial College niet alleen een deskundige op het vlak van de psychofarmacologie, hij is ook voorzitter van de Adviesraad voor Drugsmisbruik van het Britse ministerie van Binnenlandse zaken. Toen hij in het vakblad Journal of Psychopharmacology schreef dat de gevaren van xtc worden overdreven, zorgde dat voor heel wat ophef.

Jacht en gewelddadig gedrag
Vooral omdat hij de vergelijking maakte met "verslaving aan paardrijden, die jaarlijks zorgt voor 10 dodelijke slachtoffers en een honderdtal verkeersongevallen" en concludeerde dat er "dus op het vlak van de risico's weinig verschil is tussen verslaving aan xtc en aan paardrijden". Waaraan hij, nog controversiëler, toevoegde dat de jacht te paard "vaak leidt tot het samenkomen van mensen die niet terugdeinzen voor gewelddadig gedrag".

De verontwaardiging over die uitlatingen bij groepen die strijden tegen drugsgebruik, en die het ontslag van professor Nutt als overheidsadviseur eisen, wordt nog versterkt door de verwachting dat de Raad die hij leidt over enkele dagen zal voorstellen xtc als minder gevaarlijk middel te klasseren dan momenteel het geval is. (belga/lb)
____________

Ik vind dat in dit artikel wel heel licht over het gebruik van XTC gaat. Het is en blijft een drug, een gevaar voor het lichaam en geest. Het is niet voor niets verboden. Daarbij rijd ik zelf paard, als je tijdens het rijden aandacht besteed aan de veiligheid dan kan er weinig mis gaan.
Daarbij heb ik tijdens het uitgaansleven enkele vrienden en kennissen onder invloed van partydrugs gezien, dan vind ik paardrijden niets vergeleken met hun mentale en fysieke toestand tijdens hun 'droomvlucht'.

__________________
“Waar fundamentele ethische waarden in het geding zijn, moet de godsdienst voor de ethiek wijken.”