Egypte is beter af met Morsi


Hoe begrijpelijk de onvrede van de betogers op het Tahrirplein ook is, toch zou het voor de Egyptenaren geen goede zaak zijn dat Morsi opstapt, schrijft Chams Eddine Zaougui.


De tijd dat Egyptische burgers over zich heen lieten lopen en zwichtten onder druk van een autocratisch bestuur is voorbij. Sinds Mohammed Bouazizi zichzelf op 17 december 2010 uit protest tegen de vernedering door politieagenten in brand stak, zijn het gewone mensen die het Midden-Oosten veranderen. Miljoenen Egyptenaren kwamen de voorbije dagen op straat om te protesteren tegen het bestuur van president Mohammed Morsi. Net als Moebarak had hij dat soort grootschalig protest niet zien aankomen. De Moslimbroederschap, de beweging waar Morsi uit voortkomt, had de oppositie onderschat: hun tegenstanders mogen dan wel verdeeld zijn, als de bevolking het gevoel heeft dat haar vertrouwen wordt misbruikt, sluit ze de rangen.

Wat nu? De leus van de oppositie, Irhal! (stap op!), maakt duidelijk dat ze met minder geen genoegen neemt. Het moment van de waarheid lijkt aangebroken. Zal president Morsi net als zijn beruchte en onfortuinlijke voorganger inbinden? Of zal hij zich vastklampen aan zijn democratisch verkregen positie, ondanks waarschuwingen van het leger dat het zal ingrijpen? Uit sympathie met de vele betogers zou je hopen op het eerste.

Maar hoe begrijpelijk hun woede en eis dat Morsi vertrekt ook is, Egypte is voorlopig beter af met Morsi. Niet omdat de kritieken tegen hem onterecht zijn, of omdat hij de president is die Egypte nodig heeft. Het abrupte en vroegtijdige vertrek van Morsi – hetzij vrijwillig, hetzij door militaire interventie – zou ronduit slecht zijn voor Egypte. Een dergelijke overwinning zal namelijk een hoge prijs hebben, een die Egypte zich absoluut niet kan veroorloven.


Zoals Polen en Zuid-Korea

Een van de voornaamste redenen waarom mensen in grote aantallen opnieuw op straat komen, is de dalende levensstandaard. Volgens de recentste cijfers leeft een kwart van de bevolking in armoede, en dat aantal neemt nog toe. De enige manier om dat op termijn op te lossen, zijn snelle economische hervormingen zoals in Polen en Zuid-Korea in de jaren ’90. Maar daarvoor is een zekere mate van rust nodig. Als Morsi opstapt, is de kans groot dat Egypte een nieuwe en lange periode van instabiliteit en onzekerheid tegemoet gaat. Politieke onrust is trouwens de reden waarom het Internationaal Monetair Fonds het beloofde steunpakket van 4,5 miljard dollar nog niet heeft uitbetaald.

Een andere reden waarom het een slecht idee is dat Morsi aftreedt, is dat het een gevaarlijk politiek precedent schept. Je geeft het signaal aan betogers dat als ze met grote aantallen op straat komen, ze op elk moment het vertrek kunnen eisen van een democratisch verkozen leider. Dat is niet alleen ondemocratisch, het werkt chronische instabiliteit in de hand. Want wat weerhoudt betogers ervan om later opnieuw de straat op te gaan tegen een liberale president? Zeker is dat die persoon, net als Morsi, te maken zal hebben met enorme institutionele obstakels. Het zal dus niet moeilijk zijn om de bevolking nogmaals teleur te stellen.

Tot slot kan het gevaarlijk en contraproductief zijn om de islamisten na nauwelijks twee jaar uit de politiek te katapulteren – of toch hun politieke zeges te ontnemen. De kans is groot dat radicale elementen binnen de Moslimbroederschap en de salafistische groepen daarin een bewijs zien dat het geen zin heeft om zich aan de spelregels te houden van de democratie. Misschien dat sommige van die radicale groepen zich afscheuren en hun toevlucht nemen tot geweld. Nu al zie je dat sympathisanten van de Moslimbroederschap zich agressief opstellen.

Om die redenen is het beter als de betogers concrete toegevingen aanvaarden van Morsi, in plaats van zijn onmiddellijke vertrek. Wat moeten die concessies zeker inhouden? Eerst en vooral de belofte dat er snel nieuwe parlementsverkiezingen komen (dan moet de oppositie zich wel snel politiek organiseren). Een nieuw en representatief grondwettelijk comité moet de controversiële wetten herzien. Eventueel kan Morsi vervroegde presidentsverkiezingen voorstellen.

Zal dat de revolutionaire honger van de betogers stillen? Wellicht niet. Toch zou het beter zijn als het in deze fase van het protest daarbij blijft. Egypte is meer gebaat met de Moslimbroederschap als nederige verliezer, dan als rancuneuze underdog die de toekomst van het land kan hypothekeren.


DS, 03-07-2013 (Chams Eddine Zaougui)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB