Twijfels na gestolen toetsvragen


BRUSSEL - Drie dagen lang buigen Nederlandse leerlingen van het zesde leerjaar zich volgende week over de oriënterende toets voor hun verdere leertraject. Maar de vragen zijn te koop op het internet.


NRC Handelsblad pakte dinsdag uit met ophefmakend nieuws: je kunt de vragen voor de Citotoets van volgende week voor 450 euro kopen op de populaire koop- en verkoopwebsite Marktplaats.

De krant was op dat spoor gezet door een lezer, die vorig jaar oefenopgaven voor de Citotoets had gekocht op die website. Dit jaar werd de lezer benaderd door dezelfde verkoper, die beweerde nu over de échte opgaven voor de toets van dit jaar te beschikken. En de aanbieder wilde dat best bewijzen door enkele voorbeelden van vragen te sturen. De lezer speelde alles door naar de krant, die verifieerde dat het effectief om de echte vragen voor dit jaar gaat. Aangezien Marktplaats een razend populaire site is, is de kans reëel dat veel ambitieuze ouders er flink voor betaald hebben.

De Citotoets is een oriënterende toets in het laatste jaar basisonderwijs, om te bepalen welke richting je op de middelbare school best gaat volgen. De test is niet verplicht – zowat 15 procent van de leerlingen doet niet mee, maar wordt wel als zeer belangrijk beschouwd.

Middelbare scholen met een kwaliteitslabel, en zeker gymnasiums (onze ‘Latijnse') eisen vaak een minimumscore om nieuwe leerlingen te aanvaarden. Andersom worden scholen door ouders gewikt en gewogen aan de hand van hun gemiddelde op de Citotoets. Kortom: de Citotoets, die peilt naar de kennis van taal, rekenen, studievaardigheid en wereldoriëntatie, is een big deal . Kapitaalkrachtige ouders sturen hun kinderen zelfs op Cito-trainingen.


Nietjes

En dus is het groot nieuws dat de proef zomaar te koop wordt aangeboden. Niemand weet waar en wanneer de inhoud gelekt is, maar uit de nietjes in de geleverde voorbeeldvragen valt af te leiden dat de aanbieder over een fysiek exemplaar van het vragenboekje beschikt. Volgens een woordvoerder van Cito, een bedrijf dat deze toetsen opstelt, kan het lek – of de diefstal – ontstaan zijn in de drukkerij, maar ook in een van de zevenduizend scholen die de vragen al ontvingen.

Om de geloofwaardigheid van de test te redden, zou een nieuwe versie gemaakt kunnen worden, maar Cito beweert dat het vier jaar duurt om zo'n test samen te stellen, en noemt het onmogelijk in enkele dagen een nieuwe op te stellen.

Cito heeft een klacht tegen onbekenden ingediend bij het gerecht, maar wil de test wel gewoon handhaven. De Staatssecretaris van Onderwijs, Sander Dekker (VVD), eist dat het bedrijf eerst meer duidelijkheid schept over hoe groot het lek is. Het gevaar is immers reëel dat kinderen nu met ongelijke wapens strijden.


Frauderen makkelijk

Op basis van getuigenissen van enkele schooldirecteurs kun je je alleen maar afvragen waarom dit nog niet eerder gebeurd. De directeur van een school uit Rotterdam zegt dat hij een paar weken geleden bijna struikelde over een paar kartonnen dozen in de schoolbibliotheek. Het bleken de Citotoetsen zijn, die daar gewoon waren neergezet nadat ze aan de school waren geleverd.

‘Als je wil frauderen, is dat reuze makkelijk', getuigde de directeur. En gezien het stijgende belang dat aan de test wordt gehecht in de ratrace om de beste scholen en de beste leerlingen, moest dit vroeg of laat gebeuren.

Voor staatssecretaris Dekker is het incident een extra reden om te ijveren voor een échte centrale toets, die bindend zal zijn en onder controle van het ministerie van Onderwijs staat. Een echt examen dus, zoals dat ook al bestaat op het einde van de middelbare school. Van zo'n bindende nationale test was al sprake in de vorige regering, maar die viel vooraleer de wetswijziging was aangenomen.

Of dan ook aan het blunderende Cito gevraagd zal worden die test te ontwikkelen, is ver van zeker.


DS, 31-01-2013 (Steven De Foer)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB