Hoe eerlijk zijn de ‘eerlijke kleren’ van H&M?


De exclusieve ethische kledinglijn van H&M, die gisteren werd gelanceerd, stuit al meteen op kritiek. Te veel marketing, te weinig transparantie.


Het ethische programma van kledingketen H&M is vooral een marketingstunt. Het bedrijf heeft meer aandacht voor zijn eigen imago dan voor de arbeiders die in de derde wereld de kleren produceren. Die beschuldiging komt van de Schone Kleren Campagne, waar grote vakbonden, ngo’s en Test-Aankoop achter schuilgaan.

H&M zette de lancering van de zogenaamde Conscious Exclusive Collection gisteren dik in de verf. In Antwerpen vond onder andere een paneldebat over duurzaamheid in de modewereld plaats, gevolgd door een mode-defilé met de mogelijkheid om daarna te shoppen in de H&M Conscious Pop Up Store in de gebouwen van de Zoo. Ook in andere landen vonden dergelijke evenementen plaats. Het bedrijf speelt met de Conscious Exclusive Collection in op de discussie over duurzaamheid in de mode-industrie. Maar het duurzame aspect heeft vooral betrekking op het leefmilieu. De kledingstukken zijn met organische of gerecycleerde materialen vervaardigd. Over de arbeidsomstandigheden in de fabrieken en de lonen voor de arbeidsters worden geen uitspraken gedaan.

Dat is illustratief voor de houding van H&M ten opzichte van de problematiek van eerlijke lonen, vindt Sara Ceustermans van de Schone Kleren Campagne. ‘Het is natuurlijk goed dat het bedrijf inspanningen doet, maar het is vooral een marketing-argument geworden. Of er op het terrein daadwerkelijk iets verandert, daar draagt H&M onvoldoende bewijzen voor aan.’

Ceustermans verwijst naar de ‘routekaart naar een leefbaar loon’, die H&M in 2013 lanceerde. Toen werd de doelstelling gelanceerd om aan 850.000 textielarbeiders in 2018 een eerlijk en leefbaar loon te betalen. Maar over de stappen die sindsdien gezet zijn, blijft het bedrijf vaag. Evenals over de vraag hoe hoog een eerlijk en leefbaar loon moet zijn. ‘Dat is niet echt bemoedigend’, vindt Ceustermans. ‘Vooral omdat H&M zich in de markt profileert als hét ethische kledingmerk bij uitstek. Als grote marktspeler heeft H&M meer macht dan andere bedrijven. Het is zeker niet de slechtste kledingketen als het op duurzaamheidsinspanningen aankomt, maar waar het ons om gaat, is dat die inspanningen gebruikt worden als marketinginstrument, terwijl de beloftes niet waargemaakt worden’.

Dat de marketing van H&M zwaar inzet op duurzaamheid, valt niet te ontkennen. Het duurzaamheidsrapport, dat eerder deze maand verscheen, maakt deel uit van de inspanningen. Marianne Nerinckx van H&M België verwijst naar dat rapport om duidelijk te maken dat de marketing wel degelijk gestoeld is op concrete doelstellingen en verwezenlijkingen. In het rapport worden zeven concrete doelstellingen over eerlijke lonen geformuleerd. De belangrijkste, het verbeteren van de loonstructuur bij alle strategische toeleveranciers, is volgens het rapport ‘on track’. Maar hoe hoog een leefbaar en eerlijk loon moet zijn, wordt niet concreet gemaakt. Een eerlijk loon is volgens H&M ‘voldoende om minstens de basisbehoeften te dekken, aangevuld met een vrij besteedbaar inkomen’. Hoe hoog dat precies is, wordt niet gespecificeerd. ‘Het is niet aan ons om een bedrag vast te stellen’, zegt Nerinckx. Wel aan vakbonden en werkgevers, vindt H&M.

Tot nu toe heeft H&M de nieuwe aanpak uitgetest in drie fabrieken, één in Cambodja en twee in Bangladesh. Welke dat zijn, meldt het rapport niet. Die fabrieken krijgen de garantie dat hun productiecapaciteit vijf jaar lang door alleen H&M benut zal worden. In de fabriek in Cambodja steeg het loon van de arbeiders, terwijl het aantal gepresteerde overuren met 43 procent daalde. Hoe groot de loonsverhogingen waren, meldt het duurzaamheidsrapport niet. Een enquête wees uit dat nu 94 procent van de arbeiders tevreden is met het loon, terwijl dat eerder minder dan de helft was. De twee andere fabrieken worden dit jaar geëvalueerd. In 2018 zouden alle 850.000 werknemers in de 550 strategische toeleveranciers een eerlijk loon moeten krijgen.

Ceustermans vindt het allemaal niet erg transparant. ‘Alleen H&M zelf zal kunnen evalueren of de doelstelling in 2018 gehaald wordt’. Schone Kleren citeert Athit Kong van de Cambodjaanse textielvakbond C.CAWDU: ‘Het rapport van H&M komt niet overeen met de realiteit in de fabrieken.’


DS, 17-04-2015 (Ruben Mooijman)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB