De kostprijs van Belgie


Peter De Roover ziet in de regeringsvorming het bewijs dat België het land van het surrealisme is en blijft. Hij wacht in spanning tot er wél een regerakkoord is.


Negen maanden na de verkiezingen hebben we een regering. Een rariteitenkabinet, weliswaar: van partijen die ermee akkoord gaan dat er op essentiële punten geen akkoord is; van een regeerprogramma zonder becijfering; onder leiding van een partij die naar de verkiezingen trok in een kartel, waarvan de voorzitter van de andere vleugel zich onthoudt bij de vertrouwensstemming; met socialisten in en socialisten buiten de regering.

Maandenlang werd onderhandeld met het oog op de vorming van een regering. Het lukte niet. Dus werd een regering gevormd met het oog op maandenlange onderhandelingen. België blijft het land van het surrealisme. Waarbij een regeringsfoto past met daaronder de titel: Ceci n'est pas un gouvernement.

Enkele vaststellingen:

Normaal volgen na een regeringsvorming discussies over halfvolle of halflege glazen. Wat het communautaire deel betreft, staat er een leeg glas op tafel en op het aanrecht twee flessen: één met wijn, één met azijn. Misschien wordt de ene geopend, misschien de andere. Misschien wordt het glas gevuld met wijn én azijn. We wachten in spanning tot er een regeerakkoord komt.

De Vlaamse partijen die mee onderhandelden, kozen voor het pad van de 'inschikkelijkheid' en hoedden er zich nauwgezet voor om 'radicale' eisen op tafel te smijten. Die tactiek maakt duidelijk weinig indruk en heeft tot nu niet gewerkt, want er volgde nog geen communautair 'oui' van Franstalige kant. We wachten in spanning tot er een regeerakkoord komt.

Is politiek het vaststellen van het haalbare of de kunst het noodzakelijke haalbaar te maken? Deze regering blijft hangen bij het eerste en zo dreigt het noodzakelijke (een forse uitbreiding van de autonomie van Vlaanderen en Wallonië) vergeten te worden. We wachten in spanning tot er … jawel.

Met oog voor symboliek legt de premier op Witte Donderdag de eed af in handen van de koning. De dag dat christenen herdenken dat Jezus werd verraden. Nadat de haan driemaal gekraaid had. Het kartel CD&V/N-VA won de verkiezingen met drie beloften: goed bestuur, herstel van de geloofwaardigheid en een stevige staatshervorming. Om dan een regering te vormen die op elk van die drie vlakken historisch laag dreigt te scoren... We wachten in spanning.

Wie bewezen wil zien dat België een onwerkbaar beleidsniveau is geworden, zal de ontwikkelingen met vreugde gadeslaan. Tenzij… Want theoretisch kan het dus nog, die grote staatshervorming. Na Witte Donderdag volgt Pasen, de dag van de verrijzenis. Zeker voor christendemocraten, die wellicht in mirakels geloven, blijft er dus hoop.

We wachten… Want de wedstrijd komt maar niet los. Tijd om even te kijken wat zich in de tribunes afspeelt.

In opinie- en commentaarstukken kreeg het woord 'hardliner' een nieuwe betekenis: een politicus die een beetje wil vasthouden aan het verkiezingsprogramma. Het contract met de kiezer heet plots 'verkiezingsretoriek'. Een in deze krant publicerende en veelvuldig op het televisiescherm verschijnende historicus bestaat het zowaar te schrijven: 'Woord houden lijkt een politieke deugd te zijn, maar misschien is dat niet altijd waar. Misschien doet Leterme dat zelfs beter niet, woord houden.' (DS, 18 maart) Woordbreuk als reddingsboei voor België.

Zou de kiezer ooit eerder openlijk zo neerbuigend zijn behandeld als nu in de politieke tribune?

Politicologen lanceren voorstellen om de vastgestelde onwerkbaarheid van België te herstellen. Daarbij bevallen ze van bizarre ideeën als de unitaire kieskring, die in geen enkel ander federaal land bestaat en die aantoont dat velen nog steeds denken dat structuren de mensen vormen. Een andere illustratie van het stuitende dedain voor het publiek.

Men gaat in academische kringen zelfs zo ver de redding te zien in het afschaffen van verkiezingen, door Belgische en deelstaatparlementen op dezelfde dag te laten verkiezen.

De kiezer is de vijand en kan het best niet te veel aan het woord gelaten worden. Bertold Brecht suggereerde ooit dé oplossing in het gedicht met de toepasselijke titel Die Lösung: 'Zou het niet eenvoudiger zijn als de regering het volk afschafte en een ander koos?'

Daarin hebben die politicologen, opinieschrijver en België-redders natuurlijk gelijk. Het is allemaal de schuld van de kiezers. Zij hebben in Vlaanderen totaal anders gestemd dan in Franstalig België. Hadden we op 10 juni twee parlementen verkozen, dan waren er in de kortste tijd twee performante regeringen gevormd.

Na vier jaar inspiratieloos paars, zwalpten we negen maanden besluiteloos rond zonder regering. Die periode wordt nu gevolgd door besluiteloosheid met een regering. De cost of Belgium aan (be)stuurloosheid en het blokkeren van verdere Vlaamse autonomie wordt stilaan erg groot.

De vraag of de Belgische soep de Vlaamse (en Waalse) kool nog waard is, had men kunnen beantwoorden met een stevige staatshervorming. Het ziet ernaar uit dat die achterwege blijft.

Het ter discussie stellen van het nut van België kan niet meer ontweken worden door die vraag 'geraaskal en gedreig' te noemen, zoals een politicoloog hier onlangs nog deed. (DS 12 maart) De politieke feiten zijn nu eenmaal wat ze zijn.

Peter De Roover is de politiek secretaris van de Vlaamse Volksbeweging


DS, 20-03-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB