De Creationistische republiek


Elke alleenheerser noemt zich president tegenwoordig, en hij organiseert vervalste verkiezingen om zijn bewind een schijn van democratische legitimiteit te geven. In vroeger eeuwen zou zo'n bendeleider of legeraanvoerder die ergens de macht greep door zijn voorgangers een kopje kleiner te maken, zich gewoon koning genoemd hebben, of keizer als hij heel ambitieus was, en zijn medestanders benoemd hebben tot hertog of graaf - ze tegelijk belonend met lucratieve landgoederen. En hij zou geprobeerd hebben een dynastie te stichten door zijn zoon als troonopvolger aan te stellen.


Een hedendaagse warlord doet precies dezelfde dingen als hij de kans krijgt, maar hij noemt zich president, of misschien partijleider, zelfs al is het zijn bedoeling een erfelijke troonopvolging op te zetten. En zijn medestanders, die hij beloont met een lucratieve diamantmijn hier of een olieveld daar, benoemt hij tot minister. En wellicht laat hij een pseudo-democratische grondwet schrijven en benoemt hij een 'onafhankelijk' hooggerechtshof, en dan komen er natuurlijk nog nepverkiezingen om het plaatje compleet te maken.

Het laat maar zien dat het instituut koningschap vandaag niet meer het prestige heeft van weleer. Figuren als keizer Bokassa I van Centraal-Afrika (keizer van 1976 tot 1979) zijn zeldzame uitzonderingen, die door niemand ernstig worden genomen. Het is de ideologie van de democratie die nu dominant is, in die mate dat zelfs diegenen die er in de praktijk niet van willen weten, toch minstens de schijn proberen op te houden. Democratische titels en instellingen geven legitimiteit aan een regime, net als een konings- of keizerstitel dat vroeger deden.

Iets gelijkaardigs speelt zich af in de strijd tussen creationisten en evolutiebiologen. In die strijd lijken de wetenschappers de jongste jaren in het defensief te zijn gedrongen. Saoedische oliemiljarden financieren publiciteitscampagnes zoals die met de 'Atlas of Creation', een luxueus uitgegeven boekwerk, gratis verspreid in alle Europese scholen, met propaganda voor het creationistische standpunt dat Allah de mens en alle diersoorten apart geschapen heeft en dat die niet evolueren. In de VS, waar het vooral fundamentalistische Christenen zijn die voor het creationisme strijden, wordt de wedstrijd, om het in voetbaltermen uit te drukken, vooral op de speelhelft van de wetenschappers uitgevochten. De discussies in de VS gaan erover wat biologieleerkrachten mogen of moeten vertellen in de biologielessen - creationisten eisen dat het in de biologieles over Adam en Eva gaat en hoe de walvissen al op de vijfde dag werden geschapen, maar de overige zoogdieren pas op de zesde dag. Niemand (behalve misschien Richard Dawkins) eist het omgekeerde: dat wat op de kansel gepredikt wordt, wordt aangepast aan wetenschappelijke inzichten.

De creationisten spelen dus in de aanval op dit moment. Maar tegelijk laat de manier waarop het debat gevoerd wordt, zien dat de wetenschappelijke manier van denken veruit dominant is: de creationisten proberen namelijk uit alle macht de wetenschap te imiteren. Zij gebruiken wetenschappelijke terminologie (creation science) en ze zoeken wetenschappelijk klinkende argumenten. Ze gaan zelfs zo ver dat ze wetenschappelijke instellingen nabootsen. Vorige maand is er in de VS zowaar zelfs een peer reviewed creationistisch 'wetenschappelijk tijdschrift' opgericht, het Answers Research Journal (ARJ), een vakblad gewijd aan wetenschappelijk onderzoek naar de 'recente schepping en de zondvloed, in een Bijbels kader'.

Het is allemaal nep natuurlijk, een goedkope imitatie, evenzeer als de verkiezingen in nepdemocratieën waar 99 procent voor de Président-fondateur stemt, maar het toont aan dat zelfs verstokte creationisten snakken naar de intellectuele legitimiteit die verleend wordt door de wetenschap. Het omgekeerde, wetenschappers die zich verplicht voelen hun theorieën te staven met bijbelcitaten, dat zien we niet meer zo vaak.

Vandaag verkondigen zelfs creationisten dat men open moet staan voor rationele argumenten en dat betrouwbare kennis uit de wetenschap komt. Ze zijn natuurlijk even hypocriet als dictators die in de Verenigde Naties staan te oreren over democratie en mensenrechten, maar dat ze zich verplicht voelen het wetenschappelijke discours na te praten, is veelzeggend.


DS, 07-02-2008 (Steven Stroeykens)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB