Kinderen zijn geen lege doosjes


SCHAARBEEK - Reportage Nederlands op school In de Schaarbeekse Mariaschool worden de allochtone kinderen aangemoedigd zo veel mogelijk Nederlands te spreken, binnen en buiten de schoolpoort. Maar ook hun thuistaal krijgt af en toe een plek in de klas.


'Bir, iki, üç, dört,

hoedje van, hoedje van,

bir, iki, üç, dört,

hoedje van papier.'

Eenentwintig stemmetjes en de zware mannenstem van meester Gary schallen door een versleten klaslokaal in Schaarbeek. In het tweede leerjaar van de Mariaschool zitten uitsluitend allochtone kinderen. Thuis spreken ze Turks, Arabisch, Albanees, Afrikaans of nog een andere taal en vandaag mag dat ook in de klas.

Hamza recht haar rug. Meester Gary heeft haar gevraagd om aan de 'Turkse vrienden' in de klas te demonstreren hoe zij in het Arabisch tot tien telt. Ze haalt diep adem: 'Wahed, zjoezj, tlata, arba'a...'. Al snel tellen alle 'Marokkaanse vrienden' met haar mee. Met tien zijn ze in het totaal. In crescendo gaat het naar casjra, tien. Dan worden de Turkse woorden in het hoedjeslied vervangen door de Arabische, en zingt de hele klas uit volle borst Arabisch.

In de klas van meester Gary wordt anders alleen Nederlands gesproken, en ook op de speelplaats is dat de regel. 'Soms zijn we hier jaloers op onze collega's uit Limburg', vertelt Gary Callebaut. Hij geeft al 23 jaar les in het concentratieschooltje in Schaarbeek. 'Want kijk om je heen. De kinderen hebben hier in Schaarbeek buiten de school zo weinig reden om Nederlands te praten. Ze hebben een Turkse winkel, een Marokkaanse kruidenier, een Afrikaanse kapper. Daarom moeten ze op de school zo veel mogelijk Nederlands praten.'

Callebaut: 'We proberen er ook de ouders bij te betrekken. Want dat is toch onze ervaring: kinderen van wie de ouders moeite doen om een beetje Nederlands te leren, halen betere resultaten.

Af en toe komen in de klas de thuistalen van de kinderen aan bod. Callebaut: 'Dat geeft ze een goed gevoel, iets om trots op te zijn. De klemtoon ligt op het communiceren. We willen de kinderen tonen dat je met taal contact kunt maken met elkaar. En dat het helemaal niet zo moeilijk is om een nieuwe taal te leren. Hopelijk krijgen ze op die manier ook respect voor elkaar.'

Het liedjesspel rond het papieren hoedje is maar een van de vele speelse taalactiviteiten die het Brusselse integratiecentrum De Foyer bundelde in de map 'Thuis spreek ik ook'. Een ander spel is bijvoorbeeld om Broeder Jakob in het Spaans of Pools te zingen, of om kinderen aan elkaar te laten vertellen wat ze het mooiste of gekste woord in hun taal vinden.

Hilde Desmedt van De Foyer: 'Het heersende idee is: die thuistaal is iets waarvan allochtonen zo snel mogelijk af moeten. Het is een hinderpaal als ze goed Nederlands willen leren. Terwijl dat helemaal niet zo is. Kinderen van 2,5 jaar die naar de kleuterklas gaan, zijn geen lege doosjes. Ze hebben al een potentieel, ze hebben al leren communiceren in hun eigen taal. Dat moeten we meenemen in het onderwijs.'

Desmedt: 'Kinderen bloeien open als ze mogen tonen wat ze wel kunnen. In het onderwijs leggen we vaak de nadruk op wat ze niet kunnen. Kinderen zij daar erg gevoelig voor, ze hebben kleine radartjes die hen vertellen of ze zichzelf mogen zijn of niet. We moeten ze de ruimte geven, zodat ze niet dichtklappen omdat ze menen dat een deel van hen - hun thuistaal - niet geaccepteerd wordt.'

Desmedt vindt ook niet dat allochtone ouders alleen maar Nederlands met hun kinderen mogen praten. 'Het ergste wat een kind op taalgebied kan overkomen, is dat het opgroeit in een taalarme omgeving. Een kind moet leren hoe talen werken, hoe zinnen gemaakt worden, hoe klanken gevormd worden. Dat is een bad waarin het kind ondergedompeld moet worden en waarbinnen het mag experimenteren. Dat is ook de basis om een vreemde taal te leren. Want laat dit bovenal duidelijk zijn: de bedoeling is wel dat allochtone kinderen goed Nederlands leren.'

'Onlangs sprak ik een Albanese moeder. Ze wilde graag Nederlands met haar kinderen spreken. Maar in plaats van 'doe je schoenen uit onderaan de trap' zei ze alleen 'schoenen, trap'. Hoe wil je dan dat een kind zijn taalvermogen ontwikkelt?'

Desmedt moedigt ouders aan op zijn minst een beetje Nederlands te leren. 'Ik moedig ouders aan om naast hun kinderen te staan in het leerproces. Vraag eens hoe ze dat op school zeggen? Of vraag dat ze dat liedje van de meester nog eens zingen. Het maakt niet uit dat je fouten maakt, maar toon betrokkenheid. Vergelijk het hiermee: bij mij thuis werd nooit aan sport gedaan, dus doe ik nu ook geen sport. '


De map 'Thuis spreek ik ook!' is te bestellen bij De Foyer. Telefonisch via 02/609.55.63 of via: www.foyer.be


DS, 12-11-2007 (Ilse Degryse)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB