U bent een kaderlid – in het onderwijs of de banksector – u bent net vijftig geworden en u bent een vrouw? Dan loopt u als werknemer in Vlaanderen het grootste risico op een burn-out.

Een burn-out is in Vlaanderen vandaag wellicht ziekte nummer één op het werk. Zowat iedereen kent wel iemand in zijn omgeving voor wie de jobstress te veel werd. Elk jaar moeten naar schatting 19.000 mensen tijdelijk afhaken omdat zij voor zichzelf de lat te hoog leggen.

Maar dat is slechts het tipje van een ijsberg, blijkt uit een nieuwe studie van de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (Serv), waarin alle sociale partners zitting hebben. Daaruit blijkt dat vorig jaar 220.000 werknemers en 33.000 zelfstandigen kampten met ‘acute psychische vermoeidheidsproblemen’ of onderliggende burn-outsymptomen, wat neerkomt op één op de tien. Ze functioneren niet meer naar behoren op hun werk – ze kampen met motivatieproblemen en concentratiestoornissen – maar zijn nog wel aan de slag. De vraag is echter: hoelang nog? Terwijl verzekeraars brood zien in de nieuwe ‘markt’, roept de Serv op tot meer preventie op de werkvloer, met extra waakzaamheid voor een ‘te hoge werkdruk en emotionele belasting’. Maar ook met extra aandacht voor risicogroepen, zoals oudere werknemers tot 55 jaar.

Uit de studie blijkt namelijk dat sommige werknemers – afhankelijk van leeftijd, geslacht en beroepsgroep – veel kwetsbaarder zijn voor een burn-out dan andere. Met name in het onderwijs en de financiële sector en bij kader- en directieleden is het risico aanzienlijk hoger. En vrouwen riskeren sneller een burn-out dan mannen.

Bron: DS, 16/12

Mening: Ik verschiet niet echt van dit artikel. De jongeren van tegenwoordig zijn veel mondiger geworden tegenover vroeger. Dit heeft natuurlijk zijn effect op de leerkracht. Als leerkracht zien we vaak leerlingen met problemen en ik denk dat sommigen dit ook mee naar huis nemen, waardoor het uiteindelijk allemaal teveel wordt.
In het artikel vermelden ze dat één op de tien niet naar behoren functioneert en dat deze kampen met motivatie- en concentratiestoornissen en toch blijven werken. Wel, als je als leerkracht je motivatie hebt verloren, is het misschien beter om eventjes een stap opzij te zetten. Ik denk echt dat gemotiveerde leerkrachten leerlingen terug zin kunnen krijgen in school wat zeer belangrijk is voor deze leerlingen hun toekomst.

Binnen onze maatschappij wordt er enorm gefocust op prestatie. Wie is het beste in iets? Wie werkt het doeltreffendst? Wie blijft er het langst geconcentreerd? Als werknemer moet je jezelf constant bewijzen. Daarom ervaren we een grote prestatiedruk. We hebben geen tijd om even stil te staan bij onszelf. We moeten doorwerken. Vroeg of laat komt onze vermoeidheid boven. We hebben nood aan pauze. Kunnen we als werkgever niet zorgen dat de werknemers zich goed voelen op hun werk? Het is noodzakelijk de werknemers voldoende te ondersteunen waar nodig. Zo zouden we veel burn-outs voorkomen. Blijkbaar is daar geen tijd voor... Dat moet veranderen, zeker als we kijken naar het toenemend aantal burn-outs in ons land.

Burn-outs worden nu ook verzekerd. Dat blijkt uit een artikel uit De Morgen (15/12/2014). Dat vind ik een goede zaak. Zoniet 'straf' je diegenen met een burn-out twee keer: één keer mentaal en één keer financieel. Als ze geen vergoeding krijgen, zal het des te moeilijker zijn om er bovenop te komen. Het risico bestaat wel dat mensen nogal snel verkondigen dat ze een burn-out hebben. Een jaartje thuis met vergoeding zien ze misschien snel zitten. Dat kan niet de bedoeling zijn. Er moeten grondige testen aan vooraf gaan vooraleer je kan rekenen op de verzekering van een burn-out.

Ik verschiet ook niet echt van dit artikel. We leven in een prestatiemaatschappij en er wordt steeds meer van werknemers verwacht. Mensen in de financiële sector hebben het volgens mij veel harder sinds de crisis. Het vertrouwen van mensen in de financiële wereld heeft een flinke knauw gekregen na de crisis.

Dat leerkrachten ook een groot risico op een burn out hebben daar verschiet ik ook niet van. Leerlingen zijn inderdaad mondiger geworden. Wat ook meespeelt is het 'aanzien' van het beroep leerkracht. Het is volgens mij niet gemakkelijk als je als leerkracht vaak moet horen dat 'de job van leerkracht toch niet zwaar kan zijn', terwijl je zelf constant aan het werk bent voor school. Zeker beginnende leerkrachten die alle druk op zich krijgen kunnen hier wel eens onder bezwijken volgens mij.

Dat leerkrachten zich in de risicozone bevinden voor het oplopen van een burn-out, verbaast me niet. Het aanzien van het beroep in onze maatschappij is sterk gedaald ten opzichte van vroeger.
In het verleden gehoorzaamden de leerlingen de leerkracht. In opstand komen tegen de leerkracht? Daar was geen sprake van! Wanneer ze toch kattenkwaad uithaalden, kregen ze meteen de lat op de vingers. Uiteraard wil ik niet terug naar deze tijd, maar ik merk wel op dat de leerlingen inderdaad mondiger zijn geworden. Ze respecteren niet altijd het gezag van een leerkracht, wat tot een straf kan leiden. Maar hier wringt net het schoentje. Doordat leerlingen mondiger zijn geworden, slagen ze er ook in om hun ouders om de vinger te draaien. Ze kunnen hun verhaal over het klasgebeuren zodanig manipuleren dat hun ouders niet kwaad zijn op hun kind, maar wel op de leerkracht in kwestie. Deze leerkracht heeft hun kind namelijk onterecht gestraft. Dit kan als gevolg hebben dat de school heel wat klachten moet ondergaan en dat de gestrafte leerling de straf niet meer moet uitvoeren. Het gezag van de leerkracht wordt op deze manier volledig ondermijnd. Het kan zijn dat een groot aantal leerkrachten hieronder bezwijken, wat jammer genoeg kan leiden tot een burn-out.

Niet alleen leerkrachten hebben meer kans op een burn-out, maar ook bankiers. Zoals Charlotte reeds aanhaalde is het vertrouwen van mensen in de financiële wereld sterk gedaald. De financiële crisis speelt hier natuurlijk parten. Veel mensen denken dat bankiers zakkenvullers zijn en hun geld op smossen. De bankiers moeten er dagelijks voor zorgen dat het vertrouwen onder de mensen terug wordt opgekrikt, wat geen gemakkelijke opdracht is.

Doordat we in een prestatiemaatschappij terecht zijn gekomen, heerst er een enorme prestatiedruk waar geen ontsnappen aan is. De mens mag niet over 1 talent beschikken, maar moet over tientallen talenten beschikken. Hij moet continu uitblinken, continu de beste zijn en liefst in alles de beste zijn. Dit is voor ons niet haalbaar, maar jammer genoeg wordt het vanuit de werkgevers wel verwacht.

Dit vind ik helemaal geen verrassing. We leven voortaan in een prestatiemaatschappij die de druk op onze schouders stelselmatig verhoogd. We hebben meer vrije tijd dan vroeger, maar onze vrije tijd stoppen we zelf ook nog eens helemaal vol met activiteiten en afspraken.

Dat bankiers het steeds moeilijker krijgen is volgens mij vooral te wijten aan de financiële crisis. Sinds de crisis hebben bankiers het veel moeilijker in hun job. Het vertrouwen in de banken is weg en iedereen haalt er de stekker uit. Dit zorgt voor grote problemen en de problemen brengen dan weer een enorme druk met zich mee.

Dat leerkrachten ook de dupe worden van een steeds stijgende druk, kan ik ook goed geloven. Een leerkracht van nu moet zoveel meer kunnen dan een leerkracht vroeger en dan komen hier nog de mondigere leerlingen bij en de extra zorgen en begeleiding die moet worden verleend. Dat er dan leerkrachten zijn die hier onderdoor gaan, vind ik niet meer dan normaal. Men zou dringend is moeten starten met het zoeken naar oplossingen en niet wachten tot het te laat is ...

Ik begrijp dit volkomen, maar ik denk dat het niet alleen leraren en bankiers zijn die hier vaak mee te kampen krijgen. Zoveel mensen bezwijken hieronder, zelfs jongeren en kinderen op school. Dit alles heeft inderdaad te maken met de prestatiemaatschappij waarin we leven. Ouders bijvoorbeeld accepteren het niet meer van hun kind dat ze ook zwakheden hebben. Ze moeten uitblinken in alles, zowel op vlak van school als op vlak van sport, hobby's,... Ook het onderwijs speelt daar een rol in. Een kind krijgt al gauw de commentaar "Herpak jezelf!", terwijl dat vak misschien gewoon een zwak puntje is en de andere vakken wel goed zijn. Ook leerkrachten moeten dit respecteren. Ze weten immers zelf hoe het is om zelf niet perfect te zijn, dus dan moeten ze dat ook niet verwachten van jongeren en kinderen. Maar daarover genoeg, want het artikel spitst zich vooral toe op leraren en bankiers. Leraren moeten inderdaad opboksen tegen vooroordelen. Ook wordt het gezag van een leerkracht niet altijd geaccepteerd én leerkrachten werken bijzonder hard om het ideale onderwijs aan te kunnen bieden, maar door al die vooroordelen van tegenwoordig, krijgt een leraar ook het gevoel dat zijn harde werk precies voor niks is. Er wordt mee gelachen en het wordt erg geminimaliseerd. Jullie worden die job toch gewoon en moeten dan toch niks meer doen, zeggen ze dan. En vooral leraren krijgen dat te horen, omdat een fulltime job 21 of 22 uur is. En daarmee is dan de kous af voor velen. Een leerkracht heeft daar dan niks meer op te zeggen. Sommige mensen moesten maar eens weten hoe zwaar zo'n lerarenopleiding wel niet is en wat leerkrachten moeten doen om een kind ermee door te sleuren...