Ik blijf vechten voor al onze leerlingen, of ze nu een werkbroek of stropdas zullen dragen


Joke Knockaert wijst op een anomalie in de recente onderwijshervorming, waar (alweer) de leerlingen in de A-finaliteit de dupe van zijn.


Het is veelzeggend dat een Facebookbericht over de impact van de recente onderwijshervorming meer dan 6.000 keer gedeeld wordt. De zorgen van ouders, leerkrachten en leerlingen zijn reëel. Nu het einde van het schooljaar nadert, wordt de ware omvang van die hervorming zichtbaar, vooral voor de leerlingen in de A-finaliteit (voorheen bso). In september zal de laatste lichting leerlingen starten die na een zevende jaar een volwaardig diploma krijgen dat directe toegang tot het hoger onderwijs biedt. De leerlingen die in september hun zesde jaar in de A-finaliteit beginnen, hebben minder geluk.

Bij de onderwijshervorming werd met trots aangekondigd dat deze generatie nu ook na haar zesde jaar een diploma secundair onderwijs zou ontvangen. Maar wat niet breed werd gecommuniceerd, is dat dit diploma een OK3-niveau (onderwijskwalificatie niveau 3) betreft, terwijl leerlingen in de doorstroom- of dubbele finaliteit (voorheen tso, aso, kso) een OK4-diploma krijgen. Die nuance heeft verstrekkende gevolgen voor de toekomstkansen van die leerlingen.

De veranderingen betekenen dat de deuren die vroeger na een zevende jaar voor bso-leerlingen openstonden, nu gesloten blijven. Beroepsgerichte specialisatiejaren zoals zorgkundige of onderhoudsmecanicien zware bedrijfsvoertuigen leiden niet meer tot een hogere onderwijskwalificatie. Hierdoor blijft de OK3 behouden, en blijft de weg naar een bacheloropleiding afgesloten, tenzij leerlingen een extra ‘naamloos’ zevende jaar met algemene vakken volgen. Dat is een onredelijke eis die de motivatie van veel leerlingen zal ondermijnen.

Leerkracht Julie Beernaert verwoordt het treffend: “Na mijn zevende jaar arbeidsfinaliteit haarzorg, kon ik starten aan de Arteveldehogeschool. Mijn bachelordiploma had ik drie jaar later op zak. Als ik nog een extra jaar had moeten doen, was ik er nooit aan begonnen.” Die woorden benadrukken de demotiverende realiteit van de nieuwe regeling.

Het wordt nog schrijnender als we beseffen dat de deuren van een zevende leerjaar gericht op de arbeidsmarkt na OK4 (voorheen Se-n-se in tso) voor die leerlingen gesloten blijven, tenzij ze een OK4 hebben. Verrassend genoeg mogen ze wel met hun OK3 direct doorstromen naar een graduaat (OK5), wat leidt tot absurde situaties. Een concreet voorbeeld: een leerling die in de A-finaliteit automechanica studeert, daarna zijn zevende jaar onderhoudsmecanicien zware bedrijfsvoertuigen doet en daarna wil doorstromen naar polyvalent mecanicien zware bedrijfsvoertuigen, wordt die mogelijkheid ontzegd omdat OK4 vereist is, ondanks dat dit een logische leerlijn zou zijn. Via een toelatingsproef en toelatingsklassenraad kunnen die leerlingen toch worden binnengeloodst en de meeste directeurs zijn van plan om op die manier de regelgeving te omzeilen.

Wat vroeger een recht was voor bso-leerlingen, wordt nu dus een gunst van een klassenraad. Dat versterkt de ongelijkheid tussen leerlingen die slechts een OK3 behalen versus een OK4. De onderwijshervorming ontneemt bso-leerlingen, die al in een kwetsbare positie zitten, nog meer kansen en vergroot de kloof tussen verschillende onderwijsniveaus.

Als directeur van een beroepsschool blijf ik vechten voor gelijke waardering voor al onze leerlingen, of ze nu een werkbroek of een stropdas dragen. Het is tijd om die onrechtvaardige maatregelen te herzien en iedereen een eerlijke kans te garanderen.

Joke Knockaert, directeur Havenschool VTI Zeebrugge


DS, 30-05-2024