Switch Godsdienst naar RZL (Religie, Zingeving & Levensbeschouwing)...

De switch naar RZL staat voor inhoudelijke accenten die het verschil kunnen uitmaken:

1. De middenterm van de nieuwe naamgeving kan als primordiaal ten overstaan van de andere twee gelden, juist omdat één en drie niet kunnen zonder ‘zingeving’, terwijl dat in omgekeerde zin niet ondenkbaar is ('twee' kan bestaan zonder 'één' en 'drie'...).

2. Als de factor 'zingeving' centraal staat, dan is het om redenen van eerlijkheid én relevantie (!niet in het minst ook 'for the sake of religion') zaak om het 'diesseitige' te laten prevaleren op het 'jenseitige', nl. wat mensen hier en nu kan beroeren... De reden is ‘simpel’: een tijdelijk opschorten van het ‘hereafter’ benadrukt voor alles dat het leven hier en nu moet geleefd worden... "Wat zit ge naar de hemel te staren?", is vanuit deze optiek vooral een aansporing om met de beide voeten op de grond te blijven staan, ook in religieus opzicht! De uitwassen waartoe de tegengestelde opvatting leidt, zowel oost als west en zowel gisteren als vandaag, zijn als waarschuwing nauwelijks mis te verstaan, niet in het minst ook voor een ‘volwassen’ christelijke spiritualiteit(!).

3. Als zingeving van doen heeft met de relatie met onze medemens, dan kan religie niet anders dan 'een mondje meepraten'... De kwalificatie 'christelijk' kan nl. nooit los staan van twee fundamentele in- & aspiraties: liefde (1) en universalisme (2). Het 'uitdagende' ligt in de onlosmakelijke koppeling van de twee begrippen vanuit christelijke insteek; 'origineler' geformuleerd: "als gij alleen aan uw naaste goed doet, wat voor goeds doet gij dan?"... Waar het op aankomt is niet min noch meer het perspectief op een rechtvaardige(r) samenleving, en wel één dat begint bij onszelf, precies en juist in elk van onze '(voor)oordelen' ten aanzien van diegene die niet tot ‘de onzen' behoren. Natuurlijk is het niet moeilijk om de eigen familie en vrienden graag te zien...

4. Het punt van sociale rechtvaardigheid leidt bijna vanzelf tot meer 'politieke' statements: als bepaalde politieke strekkingen een conservatisme aanprijzen dat weigert om verder te kijken dan bekrompen eigenbelang (veelal op korte termijn), dan is het niet onwaarschijnlijk dat de angst die zij hebben gezaaid, uiteindelijk niet aan het algemeen belang maar veeleer aan het belang van de macht (en van het grote geld) schatplichtig is geweest… En anderzijds, als een té zelfvoldane vooruitstrevendheid zichzelf wentelt in het eigen grote gelijk van nauwelijks realiteitsbetrokken onwankelbare idealen, dan is de bijbehorende arrogantie ronduit functie van een democratisch deficit. Of ook: als alle heil de staat wordt toegedicht, dan zal artificiële ‘gelijkheid’ onder strikte controle van partijbonzen ons deel zijn; maar als anderzijds de huidige zegetocht van het turbo-kapitalisme zich ongebreideld kan doorzetten, dan lachen de aandeelhouders ons nu al vlak in ons gezicht uit bij elke rechtvaardigheidsstreven…

5. Dat we het product zijn van onze tijd is uiteraard een dooddoener, ware het niet dat bepaalde 'instanties' er baat bij hebben ons een zgn. levensbeschouwing voor te kauwen, die ons alleen nog maar doet slikken wat de dominante infotainmentinstanties – Hollywood en CNN-lookalikes op kop - voorconsumeren. Het blijft verbazen dat onze cultuur op 40 jaar tijd verregaand veramerikaniseerd is geworden, waarbij de vernedering vooral ligt in de vrijwilligheid en de kritiekloosheid waarmee dit is kunnen gebeuren... Laat vooral onze religieuze traditie dit lot bespaard blijven!

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Vergelijk de twee onderstaande teksten die alle twee betrekking hebben op de eigenheid van het katholiek onderwijs...


Over de zin van godsdienstonderwijs, door Prof. dr. J. Van der Vloet


In het gesprek dat minister Vanderpoorten voert met enkele leerkrachten (DS 1 september 2001), laat ze zich ontvallen dat godsdienst en zedenleer voor haar op school niet hoeven en er ook niet thuishoren. Heeft de minister wel begrepen wat ze met zo'n uitspraak allemaal uitdrukt? Zedenleer en godsdienst proberen een bijdrage te leveren tot de vermenselijking van de samenleving. Zij doen dit door jonge mensen uit te dagen om de zin van het leven en van de geschiedenis te ontdekken als een uitdaging die elke mens aangaat.


Godsdiensten -- of het nu islam, thora-onderricht, christelijk geloof,... behelst -- hebben een maatschappelijk-culturele functie die men in deze angstwekkend liberale samenleving almaar meer lijkt te miskennen. Ze dragen bij -- als ze op een open wijze, met dialoog, worden gegeven -- tot de ontwikkeling van gezonde levensbeschouwingen.

Godsdienst en zedenleer nemen een onvervangbare plaats in in het onderwijsgebeuren. Waarom?

• 1. Een evenwichtige levensbeschouwing ontwikkelen is essentieel voor de geestelijke gezondheid van de mens. Depressie, angsten, stress en agressie nemen hand over hand toe. Ze zijn in vele gevallen het gevolg van een chronisch tekort aan oriëntatiemogelijkheden in onze cultuur. Vooral voor jongeren is de veelheid aan impulsen en de onbarmhartigheid van de prestatiemaatschappij de ziekmaker bij uitstek. We leven in een pathogene samenleving. Meer computers in de klas lost dit niet op. Godsdienst en zedenleer zijn anderzijds geen toverformules. Maar zij helpen jongeren vragen stellen over hun leven, over liefde, lijden, dood, kwaad, angst, pijn, de ander, relaties, ethische thema's,... Ze proberen deze in gesprek te brengen met de tradities -- religieuze of humanistische -- die zin geven aan het aardse bestaan. Computers beheersen jongeren dikwijls vanzelf. Maar je leven betekenis geven, is veel ingewikkelder.

• 2. Een evenwichtige levensbeschouwing leidt tot een meer humane samenleving. Recent on-derzoek van de KU Leuven naar het stemgedrag toont dat mensen zonder levensbeschouwing het meest voor het Vlaams Blok stemmen en dus wellicht de meeste problemen hebben met andere culturen. Geen levensbeschouwing betekent een gebrek aan identiteit. Weinig identiteit leidt tot angst voor de ander, die gauw bedreigend overkomt. Maar om tot een levensbeschouwing te komen moet deze wel gevoed worden.

• 3. Godsdienst en zedenleer kunnen niet vervangen worden door vakken als cultuurbeschouwing en filosofie, ook al mogen die wel in het curriculum. Het gaat hier, met alle respect voor deze vakken, niet over hetzelfde. Godsdienst en zedenleer nemen positie in. Deze partijdigheid voor een bepaalde traditie maakt de kracht van dit onderricht uit. Het is geen indoctrinatie, integendeel: men laat de vrijheid, maar daagt de ander wel uit om eigen vragen en antwoorden te meten aan de zingevingselementen van de betreffende traditie. Godsdienst en zedenleer kunnen daarom ook niet verwezen worden naar het privé-initiatief. De eigen initiatie van godsdiensten is iets anders dan het vak godsdienst op school en vrijzinnige bijeenkomsten zijn niet hetzelfde als de les zedenleer.

Een evenwichtige levensbeschouwing verhoogt de kansen op een waardevolle en dynamische samenleving. De misschien terloopse uitspraak van de minister is in deze zin een gevaarlijke lapsus. En dan heb ik het echt niet over kerkelijke en andere belangen, maar over de toekomst van onze samenleving.

(J. Van der Vloet is docent godsdienstpedagogie en psycholoog.)


Over het 'eigen project', door Chris Van den Abeele


Mijn vrouw werkt als kleuterleidster in een katholieke school in Merksem. Al een jaar of twintig staat ze voor het tweede klasje. 2KB, vierjarigen. Ons zoontje was tot voor een paar maanden zelf een vierjarige, ik weet intussen wel hoe lastig dat is, zo'n kind moeten entertainen. 25 van die exemplaren gedurende acht uur, ik mag er niet aan denken. Er zijn weinig zekerheden in mijn leven, maar één ervan is dat mijn vrouw een hele goede kleuterleidster is.

Faisal, Noureddine, Mohamed, Jarno, Warre, Nathan, Olivier, Nathalie, Elias, Ruveyda, Eline, Mercedes, Nils, Ranee, Yassin, Chaimee, Eddine, Sam, Shauni, Noémi, Laura, Akkila, Demi, Shirley.

Mijn vrouw leest de namen op haar steekkaarten en zucht. Het wordt weer een moeilijk jaar. Het wordt elk jaar moeilijker. 'De meerderheid van die Marokkaantjes heeft taalproblemen. Ze zijn niet vatbaar voor verhalen, gewoon omdat ze die verhalen niet verstaan. Dus verliezen ze hun aandacht en worden ze ambetant', klaagt mijn vrouw. Langzaam maar zeker werkt ze in een concentratieschool.

Binnen een straal van een kilometer zijn hier vier scholen van het 'vrije' net. In minstens een van die scholen kennen ze Marokkaanse leerlingen alleen van horen zeggen.

Natuurlijk is daar iets aan te doen. De directrice van mijn vrouw haar school, een kranig mens, heeft het geprobeerd. Overleg, vergaderen, overtuigen. Ze is op veel begrip gestoten bij haar collega's van de 'blanke' scholen. Maar diezelfde begripvolle directeurs blijven wel hun poorten dicht houden voor allochtonen. Hoogstens verontschuldigen ze zich, lafhartig mommelend 'dat ze niet anders kunnen'. Dan hoor je verhalen over de druk van ouders, en dat je daar toch niet naast kunt kijken. Met andere woorden, de prietpraat van omhooggevallen onderwijzers over 'het eigen pedagogisch project'.

De directrice van mijn vrouw haar school is niet van gisteren. Ze is gaan aankloppen bij de 'inrichtende macht'. En daar heeft ze lik op stuk gekregen. Uitleg ook, jawel, over het eigen pedagogisch project, maar vooral: lik op stuk.

Ik word daar heel treurig van, en kwaad natuurlijk. En ben er meer dan ooit van overtuigd dat het vrij onderwijs heel erg vrij, maar allesbehalve katholiek is.

(Chris Van den Abeele, journalist)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB